5192605122

25

nia dostawy od bliższego dostawcy. Podłoże anegdotycznych wypadków czołowego zderzenia sie dwóch pociągów z piaskiem, jadących z przeciwnych kierunków, tkwi właśnie w powyższych mechanizmach ekonomicznych.

3.    J. Kornai formułuje zasadę powszechnie obowiązującą w gospodarce niedoboru, a wiec w gospodarce reglamentowanej, która brzmi: "każdemu petentowi należy przydzielić taki sam udział w Środkach inwestycyjnych, jaki otrzymywał w poprzednich latach” (s. 298). Jest to zasada petryfikującą struktury na każdym szczeblu. na którym podejmowane sa -decyzje o przydziale Środków, a wiec struktury działowo-gałęziowe. a także terytorialne. Działanie tej zasady jest w pełni potwierdzone praktycznym doświadczeniem, szczególnie zaS całkowita nieskutecznością zamiarów restruktura1izacyj-nych w polskiej gospodarce lat osiemdziesiątych.

4.    Inna zasada sformułowana przez Kornai'a jest podejmowanie decyzji według schematu “odroczenie - gaszenie pożaru - odroczenie”. Schemat ten jest najczeSciej stosowany w sferze pozaprodukcyjnej. Decyzja o skierowaniu określonych środków do tej sfery zapada wtedy, gay sytuacja zbliża sie do progu tolerancji. Polskie studia nad gospodarka przestrzenna dostarczają wielu przykładów. Wspomnijmy chociażby o zanieczyszczeniu środowiska naturalnego, o dekapitalizacji majątku komunalnego na Ziemiach Zachodnich i Północnych, a także o stałej niemożności zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych. jako o przejawach wspomnianego wyżej schematu decyzyjnego.

5.    W dalszym ciągu tego rozdziału szersze rozważania sa poświecone zjawisku dominacji "sektora nad regionem". Uprzedzając te rozważania wskażmy, iż powodem tego jest m.in. to, że "sektor", czyli przedsiębiorstwa, funkcjonuje w łagodniejszy. ograniczeniu budżetowym. niż "region", czyli jednostki ter.^orialne. Te ostatnie, po ustaleniu budżetu (który ustanawiany jest w formie "przetargu" w warunkach ograniczenia "łagodnego") sa ograniczone w sposób "ostry" - nie mogą przekroczyć swego budżetu bez dodatkowych decyzj i szczebla nadrzędnego. Jednostki terytorialne sa wiec słab-