Skan3

benta. Bardziej uniwersalne znaczenie ma tak zwany masowy współczynnik osłabięz nia p/p, niezależny od gęstości. Współczynnik pip ma wymiar m²/kg. Współczynnik p/p ^wyraża względne osłabienie wiązki promieniowania przez warstwę substancji o powierzchni TTn² i~masie 1 kg. Masowy współczynnik osłabienia nie zależy_aru_od fizycznego, ani od chemicznego stanu substancji pochłaniającej (tab. 22.8), zależy natomiast (HkTpromieniowania „miękkiego”) w przybliżeniu od licz-byj^ządkowejJZ) materiału absorbentaTgłggoŚa fali A:

c* —r • A³    (22.14)

p A

Wzór (22.14) umożliwia porównywanie ze sobą różnych substancji pod względem zdolności osłabiania promieniowania. Stosując współczynnik p/p, można prawo napisać w postaci:

Tabela 22.8

Liniowy i masowy współczynnik osłabienia w wodzie w zależności od jej stanu skupienia

Stan skupienia ,	fj [nr^1]	p!p [m^3/kg]
Woda	16	0,016
Lód	14,4	0,016
Para wodna (f = 100°C)	9,6	0,016

I1oj^Y£LJXL= R nosi nazwę gęstości powierzchniowej i odpowiada warstwie ab-sorbenta o „grubości” R wyrażonej w kg/m². Z tabeli 22.8 wynika, że współczynnik p/p ma bardziej ogólne znaczenie, gdyż można go stosować niezależnie od tego, w jakiej postaci - stałej, ciekłej czy gazowej - występuje absorbent.

Współczynnik pochłaniania. W praktycznych zastosowaniach promieniowań jonizujących, również medycznych, istotna jest wiedza nie tyle o liczbie fotonów oddziałujących na absorbent i o ich rozpraszaniu, ile o wielkości pochłoniętej energii. Wszelkie efekty popromienne w tkankach zależą bowiem wyłącznie od promieniowania pochłoniętego, promieniowanie rozproszone nie ma w tvm przypadku znaczenia^.

W ogólnym przypadku wzajemnego oddziaływania fotonów jonizującego promieniowania elektromagnetycznego i materii osłabienie wiązki promieniowania może zachodzić w toku wszystkich opisanych efektów: zjawiska fotoelektrycznego, Comptona i powstawania par elektronów. Współczynnik osłabienia może być zatem sumą trzech współczynników zależnych od współudziału w procesie osłabienia tych trzech elementarnych procesów wzajemnego oddziaływania promieniowania i materii:    *

I u=t+o+n, )

gdzie: r- współczynnik osłabienia zależny od zjawiska fotoelektrycznego, er - współczynnik osłabienia uwarunkowany zjawiskiem Comptona. n- współczynnik osłabienia związany z powstawaniem par elektronów.