5167287925

Część I Praca socjalna z osobą lub rodziną

1. Podstawy aksjologiczne pracy socjalnej

Co to znaczy "wartość", panie Nutt? To znaczy, że ktoś zostawia świat lepszym, niż go zastał.

Terry Pratchett „Niewidoczni Akademicy

Praca socjalna jest dziedziną złożoną i trudną, głównie z uwagi na charakter pracy -prowadzenie działalności pomocowej w odniesieniu do różnych osób i grup społecznych zmagających sią z różnorodnymi problemami. Dodatkowo, praca socjalna oddziałuje w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości społecznej. Musi być gotowa odpowiedzieć na pojawiające się nowe problemy społeczne, czy też zmieniające się sposoby reagowania przez władzę publiczną na problemy społeczne, głównie w formie zmian przepisów prawa. Z uwagi na obszar swoich działań, musi odpowiadać na wzrastające oczekiwania społeczeństwa w zakresie ochrony interesów jednostek i grup społecznych, które nie są w stanie samodzielnie bronić i domagać się respektowania swoich praw.

Aby sprostać powyższym wymaganiom konieczne jest wyznaczenie aksjologicznych ram działania, uniwersalnych drogowskazów, do których będzie można się odwołać, bez względu na to, jakiej grupy będzie dotyczyć praca socjalna, czy też w jakiej instytucji będzie wykonywana. Taką rolę pełnią wartości i zasady pracy socjalnej.

Do podstawowych wartości pracy socjalnej należą:

•    Godność osób i rodzin - relacje zawodowe pracownika socjalnego zbudowane są na poszanowaniu godności ludzkiej i wartości poszczególnych jednostek. Człowiek postrzegany jest jako wartość najwyższa, jest niepowtarzalny. Godność ma nadrzędne miejsce w katalogu wartości pracy socjalnej, gdyż wszelka działalność pomocowa ma służyć umożliwieniu ludziom życia w godnych warunkach.

•    Wolność osób i rodzin - sytuacja, w której można dokonywać wyborów spośród wszystkich dostępnych opcji. Wartość ta wyraża się w poszanowaniu decyzji i wyborów osoby, a także jej prawa do współuczestnictwa oraz współkształtowania procesu interwencji.

•    Równość osób i rodzin - dbałości o równość szans, przyjmowanie wszystkich osób takimi jakimi są bez preferowania wybranych kategorii jednostek lub grup społecznych. Zaangażowanie na rzecz sprawiedliwości społecznej, czego wyrazem jest zaangażowanie w inicjowanie zmian społecznych, ulepszanie prawa.

•    Prawo do samostanowienia - jest to reguła wyprowadzona wprost z idei wolności i indywidualizmu. Samostanowienie jest równoznaczne z uznaniem, że człowiek ma prawo postępować zgodnie ze swoją autonomiczną wolą. Oznacza to, że jest wolny od przymusu i zewnętrznej ingerencji.

Praktycznym wyrazem realizacji powyższych wartości iest prowadzenie pracy socjalnej zgodnie z następującymi zasadami:

1) Podmiotowości osoby i rodziny. Oznacza to, że każda osoba traktowana jest, jako odrębna jednostka, posiadająca własną tożsamość odróżniającą ją od innych. W jej ramach człowiek wierzy, że własna aktywność w znacznym stopniu zależy od niego samego, a tym samym ma prawo decydować o tym, w jaki sposób rozwiąże swoją trudną sytuację. Pracownik socjalny pracując z osobami, traktuje je jak równych sobie ludzi, którzy mają prawo samodzielnie

8