bawę. Dwa "zajączki" zderzyły się. Piotr mówi: "Goń mnie!". Łukasz manipuluje lusterkiem w ten sposób, aby dogonió promienie Piotra. Nie udaje się. Piotr się śmieje. Przez chwilę promienie są w pobliżu siebie. Łukasz wstaje z krzesła,jakby chciał tym sobie pomóc. Piotr w dalszym ciągu się śmieje. Promienie zderzają się. Łukasz głośno się śmieje, mówi: "Teraz ty!". Piotr goni promienie Łukasza. Mówi: "Ale nie tak szybko!". Łukasz zwalnia. Piotr manipuluje lusterkiem. Zdąża za Łukaszem. Mówi: "Zaczekaj!". Patrzy na ustawienie ręki Łukasza. Sam ustawia rękę tak samo. Zajączki są jakby na tej samej linii, ale w pewnej odległości. Piotr przysuwa rękę do ręki Łukasza. Mówi: "Nie ruszaj teraz ręki!". Łukasz odstawia rękę. Piotrek mówi: "Czekaj, coś zobaczymy!". Ustawia rękę Łukasza i przybliża swoją. Nieznacznie przechyla rękę w kierunku Łukasza. Zajączki spotykają się. Piotr mówi:"Widzisz!". Łukasz mówi: "To się nie liczy, bo trzymałeś moją rękę! No, goń mnie!". Dalej podejmuje zabawę w gonitwę zajączków. Piotr goni promienie Łukasza. Patrzy raz na sufit, raz na ręce, woje i Łukasza. Potem tylko na sufit. "Zajączki" spotykają ię. Piotr się śmieje bardzo głośno. Podchodzą inne dzieci, ^pingują. Robi się duży hałas. Nauczycielka zwraca uwagę, aby było ciszej. Piotr z Łukaszem dalej podejmują zabawę. Basia i Iza proszą o lusterka. Chłopcy nie reagują i dalej się "gonią". Jeszcze kilkakrotnie zmieniają kolejkę. Potem dają lustarka Pawłowi i Sebastianowi. Sami stają koło nich. Piotr dopinguje Pawła. Mówi: "Ja ci powiem, bo ja wiem, jak trzeba".
W czasie zabawy próbuje kierowaó ruchami Pawła. Paweł mówi: "Zostaw, odejdź, ja sam!".
W przytoczonych przykładach zabaw badawczych obserwujemy poznawanie przez dzieci zjawisk optycznych. W dwóch pierwszych przypadkach (prot. 323. 331) są to zabawy cieniem. Zabawa cieniem kierownicy pojawiła się w trakcie zabawy tematycznej. W tej zabawie dziecko badało kształt cienia w zależności od ustawienia kierownicy. Podobnie w drugiej zabawie dziecko badało położenie własnego cienia, a także inną zależność: szybkość poruszania nogami i szybkość poruszania się cienia nóg. Zabawa ta pojawiła się przypadkowo, gdy dziewczynka, zmęczona skakaniem na skakance, usiadła na ławce i wymachiwała nogami .
Przykład trzeci (Basia Sz. prot. 338) dotyczy dwóch innych zjawisk z zakresu optyki. Początkowo dziewczynka poznawała zjawisko lustrzanego odbicia. Wprawiając w ruch bombkę
116