5213062517

cznego. Próbował wyjaśnić genezę zabawy, a ponadto przedstawił klasyfikację zabaw i gier |48a, 48b | . S. Baley, analizując zabawę, porównał ją z pracą twórczą. Uważał, że dzieci wkładają w zabawę wiele wysiłku, traktują ją odpowiedzialnie, dochodzą w jej wyniku do twórczych,oryginalnych koncepcji.

W swych wywodach naukowych wiele miejsca zabawie poświęcił S. Szuman. 0 motywach podejmowania przez dzieci zabawy i o jej wartościach pisał następująco:

•'...Dziecko bawi się po to, aby się bawić, i zupełnie nie zdaje sobie sprawy z tego, że przez te różne aktywności zabawowe rozwija swój umysł, rozszerza swe doświadczenia, doskonali sprawności i umiejętności swe w zakresie psychicznym i fizycznym, i że dzięki zabawom, w wieku przedszkolnym wciąż się czegoś nowego uczy, a ucząc się, rozwija się duchowo..."

|65 s. 11|.

Ze zjawiskiem zabawy S. Szuman wiąże cztery czynniki kształtujące psychikę dziecka w wieku przedszkolnym, od których zabawa zależy. Wyróżniane przez psychologię radziecką czynniki autor klasyfikuje w następujący sposób. Do czynników wewnętrznych zalicza biologiczne, tj. anatomiczno -fizjologiczne wyposażenia,rozwijanie się, wzrastanie,dojrzewa-nie organizmu (szczególnie mózgu) oraz potrzeby, skłonności i dążenia, stojące u źródeł aktywności własnej dziecka. Do czynników zewnętrznych: środowisku, w którym dziecko żyje oraz zabiegi nauczające i wychowawcze. Szczególne miejsce S. Szuman przyznaje czynnikowi własnej aktywności dziecka:

"...Zabawa jest w rezultacie niczym innym , jak pewnym sposobem rozwijania przez dziecko w otaczającym je świecie aktywności własnej..." |64 s. 143|.

Rozpatrując zagadnienie znaczenia zabawy dla rozwoju psychicznego dziecka uważał, że najcenniejsze w zabawie jest to, że dziecko w sposób czynny, produktywny zbiera doświadczenia, czyli że się uczy. Dostrzegł więc analogię między zabawą a nauką mówiąc, że w zależności od rodzaju podejmowanych zabaw dziecko zdobywa inne wiadomości i umiejętności.

21