ale występuje także i u starszych. Przejście do wyższego etapu jest bowiem płynne.
Według koncepcji J. Piageta, okres do 2 roku życia dziecka to okres inteligencji sensoryczno-motorycznej, czyli inteligencji ujawniającej się w działaniu. Autor nie analizuje form jej występowania w innych późniejszych okresach. Mówi jednak o tzw. reakcjach okrężnych wtórnych występujących w następnych stadiach |21 s. 222|.
N.N. Poddjakow wskazuje na związek swej teorii z teorią J. Piageta wykazując, że od poziomu aktywności orientacyjno-badawczej zależy przejście od myślenia sensoryczno-motorycz-nego do konkretno-obrazowego. Myślenie sensoryczno-motoryczne oznacza u Poddjakowa myślenie konkretno-ruchowe. Autor pisze•
"...Ścisły związek myślenia konkretno-ruchowego z praktycznymi przekształceniami sytuacji wyznacza zarówno jego zalety, jak i niedostatki. Możliwości przekształcenia przez dzieci realnych obiektów są ograniczone, i częśó właściwości może byó wykryta jedynie w toku operowania wyobrażeniami tych obiektów. Takie operownie obrazami występuje jako myślenie konkretno-obrazowe, charakteryzujące się względną swobodą kształtowania i zmieniania wyobrażeń..." |23 s. 265|•
Mówió można zatem o kolejnym, drugim etapie rozwoju zabaw badawczych, wyznaczonych przez myślenie konkretno-obrazowe, Są nimi zabawy badawcze, w których dziecko może rozwiązywaó zadania, dokonywaó odkryó w płaszczyźnie wyobrażeń. Przejawia się to w niektórych momentach zabawy, gdy dziecko, bez udziału działań praktycznych, potrafi wykryó cechy istotne przedmiotów oraz bardziej złożone związki.
W poniższych przykładach zabaw badawczych piaskiem u dzie cka 4-letniego i 6-letniego widoczne są istotne różnice w myśleniu .
Anetka J. 4:1. czas trwania zabawy: 10 min.:
Grupa dzieci bawi się foremkami w piaskownicy. Anetka nasypu je suchy piasek do foremek i odwraca je, by powstała