Obserwacje były dokonywane według dołączonej w Aneksie scheduły obserwacyjnej (nr 1 Aneksu). Zachowanie dziecka notowano w protokole obserwacyjnym. Uwzględniono w nim warunki, sytuacje, reakcje dzieci, a więc: gdzie, jakimi przedmiotami dziecko bawiło się, co mówiło, jak się zachowywało, jak wyrażało swoje myśli i stany emocjonalne, czy zabawę dokończyło, co ją przerwało. W momencie obserwacji uwaga obserwatora skupiona była tylko na jednym dziecku. Zachowania innych dzieci były notowane wówczas, gdy związały się one z zabawami obserwowanych dzieci.
Postawa obserwatora była bierna. Ograniczył się on jedynie do rejestrowania faktów występujących w zachowaniu się dzieci podczas zabaw badawczych.
Obserwacje były prowadzone w godzinach przeznaczonych na dowolną zabawę dzieci w przedszkolu, a więc: przed śniadaniem, po zajęciach organizowanych przez nauczyciela dla wszystkich dzieci oraz po podwieczorku. Miejscem obserwacji była więc zarówno sala przedszkolna, jak i ogród oraz inny teren, na który wychodzą nauczyciele z dzieómi.
Bezpośrednio po obserwacji notowano w protokole datę, miejsce, wiek dziecka, czas trwania zabawy.
3-6.2. Obserwacja efektów
zaprojektowanych działań wychowawczych
W badaniach posłużono się dwoma zaprojektowanymi sposobami zabawy badawczej. Pierwszy polegał na zainicjowaniu w toku zajęcia organizowanego zabawy badawczej, której celem było zapoznanie dzieci i uporządkowanie im wiadomości o właściwościach magnesu, czyli zagadnienia z dziedziny magnetyzmu. Drugi zaś na zainicjowaniu, również w toku zajęcia organizowanego, zabawy badawczej z dziedziny kinematyki.
Tak zaprojektowane jednostki metodyczne miały dostarczyć materiału empirycznego do stwierdzenia^jak dzieci przedszkol-
85