5217957634

nie autora Nowak spisał relację z własnych przeżyć) profesor historii literatury pisał w recenzji wewnętrznej, że tworzy ona rodzaj szczegółowej i udokumentowanej kroniki, której towarzyszy skrupulatna analiza i ocena faktów, głównie z wojskowego punktu widzenia. „Oceny te zasługują na baczną uwagę, bo są one formowane przez żołnierza, mianowicie dowódcę, który na podstawie własnych, tak bogatych doświadczeń umie wniknąć w ducha czy specyfikę partyzantki Armii Krajowej”³⁶. Spisał 5 stron maszynopisu wnikliwych uwag, podkreślając wszystkie zalety i usterki pracy: podobał mu się fachowy charakter narracji autorskiej, pedanteria językowo-stylistyczna, obiektywizm autora, odwaga mówienia prawdy, ale w sposób wyważony, faktografia, wytykał brak ustosunkowania się do dotychczasowej literatury przedmiotu, także w tym celu, aby ujawnić fałsze i przekłamania stanu badań. Wysoko oceniał wprowadzenie relacji żołnierskich jako źródeł. To pisanie pojmował i określał jako „żołnierski obowiązek” (trzeba przypomnieć, że sam był synem „granatowego policjanta” i wiele przykrości z tego powodu przeżył!), podkreślał na przykład, że książka sędziwego generała „burzy obiegowe, utarte stereotypy, np. o tzw. Policji granatowej jako formacji rzekomo bez reszty zaprzedanej okupantowi. Okazuje się, że znakomita większość policjantów wypełniła swój patriotyczny obowiązek, uczestnicząc w okupacyjnych strukturach (zwłaszcza w wywiadzie), od wysokich rangą oficerów (np. pułkownika, tj. Inspektora Romana Sztaby z Krakowa, zamordowanego przez Niemców w roku 1942) do podoficerów czy szeregowych. [...] Zasługują również na uwagę relacje o eksterminacji Żydów, którym - w miarę możliwości - niosła pomoc ludność polska, płacąc za to niejednokrotnie śmiercią z rąk niemieckich. Wbrew kłamliwym opiniom szerzonym przez komunistyczną propagandę oraz tzw. »wymiar sprawiedliwości [!] PRL o bratobójczych działaniach żołnierzy ZWZ

³⁶ Maszynopis znajduje się w zbiorach Rodziny w Sosnowcu; Pani Doktor Zofii Nowakowej dziękuję serdecznie za udostępnienie cennych dokumentów.

24