5332217732

Pedagogika specjalna

powstające najczęściej w obrębie takich struktur jak: płaty skroniowe i czołowe, hipokamp. ciało migdałowate, móżdżek.

W ostatnich latach, poszukując przyczyn autyzmu, dużą uwagę zwraca się na badania genetyczne. Często też wskazuje się na możliwość oddziaływania substancji chemicznych, zwłaszcza metali ciężkich, które upośledzają naturalny rozwój dziecka. Dużą popularność zdobyła teoria, zgodnie z którą substancja używana jeszcze przed kilku laty do produkcji szczepionek - thi-merosal (zawierająca znaczne ilości rtęci) - była czynnikiem przyczyniającym się do powstawania autyzmu. Na podstawie dotychczas uzyskanych wyników możemy być prawie pewni, że przyczyna tego zaburzenia jest różna u poszczególnych osób. Pomimo wykorzystywania w ba daniach nad autyzmem najnowszych zdobyczy techniki, ciągle pozostaje on dla nas tajemnicą -niemniej jednak naukowcy i specjaliści różnych dyscyplin nieustannie zbliżają się do jego lepszego poznania.

Niewątpliwie autyzm jest zaburzeniem rozwojowym o podłożu neurobiologicznym. Zachowania charakterystyczne dla autystyków można zwykle zaobserwować już w ciągu pierwszych 30 miesięcy ich życia. Ważne jest, aby po dokonaniu prawidłowej diagnozy podjąć odpowiednie działania terapeutyczne, które przyczynią się do zmniejszenia niepożądanych skutków związanych z wystąpieniem tego zaburzenia. Kryteria diagnostyczne zostały wyszczególnione w klasyfikacji opracowanej przez Światową Organizację Zdrowia (ICD-10) oraz Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne (DSM-IV-TR). Jednak precyzyjna i jednoznaczna diagnoza jest trudna ze względu na fakt, iż obraz kliniczny każdej osoby z autyzmem jest inny. Do podstawowego spektrum nieprawidłowości zachowań należą: deficyty i dysfunkcje w komunikacji werbalnej i niewerbalnej, nieprawidłowości w rozwoju społecznym, zwłaszcza w zakresie zdolno ści do uczestniczenia w naprzemiennych interakcjach społecznych, wreszcie - schematyzm zainteresowań, działań i zachowań.

Każdy program terapeutyczny musi być głęboko zindywidualizowany, dostosowany do potrzeb i możliwości konkretnego dziecka. W praktyce jego realizacja ma o wiele większe szanse powodzenia, gdy uczestniczą w nim rodzice i opiekunowie osoby autystycznej. Trudno także przecenić czynnik integracji z grupą rówieśniczą. Bardzo ważne jest, aby dzieci autystyczne -na miarę swych możliwości - uczestniczyły w życiu społecznym, przebywając pod odpowiednią opieką w różnego rodzaju miejscach publicznych takich jak: kina, teatry, sklepy, środki transportu, place zabaw, muzea, wystawy, restauracje itp.

Należy mieć świadomość, że dziecko autystyczne w znacznym stopniu wpływa na zmianę funkcjonowania całej swojej rodziny i najbliższego mu otoczenia. Dlatego też obowiązkiem państwa jest dążność do zapewnienia jemu samemu, jak i całej jego rodzinie, maksymalnie wszechstronnej pomocy polegającej m.in. na stworzeniu warunków ułatwiających jego rozwój i przystosowanie do życia w społeczeństwie. Kluczową rolę w tym zakresie odgrywa organizowanie specjalistycznych placówek szkolnych, prowadzących odpowiednią działalność terapeutyczną, edukacyjną i wychowawczą.

Jedną z nich jest Zespół Szkół nr 13 mieszczący się przy ul. Szopkarzy 8 w Krakowie. Składa się on ze szkoły podstawowej i gimnazjum. Dodatkowo prowadzone są tam zajęcia terapeutyczne „wczesnego wspomagania rozwoju" przeznaczone dla dzieci, które ze względu na swój wiek nie zostały jeszcze objęte obowiązkiem szkolnym. Ponadto na terenie placówki działa NZOZ świadczący uczniom usługi medyczne, rehabilitacyjne i pielęgniarskie. Takie połączenie w jednym budynku dwóch instytucji - medycznej i edukacyjnej - jest rozwiązaniem unikatowym w skali całego kraju, a jednocześnie bardzo pożądanym w przypadku dzieci cierpiących na autyzm.

Często związane z autyzmem zaburzenia i choroby (takie jak np. padaczka, upośledzenie umysłowe, zespół Downa, fenyloketonuria, po-

Konspekt nr 4/2006 (27)