5332217913

Konferencje

rykańskiej Polonii. Z jego inicjatywy 1 XII1854 r. przybyła do Ameryki pierwsza, licząca 130 osób, zorganizowana grupa Polaków - w większości pochodzących z Płużnicy Wielkiej na Górnym Śląsku - których twarda ręka niemieckich rządów pozbawiła ziemi, chleba i wolności.

24 XII 1854 r. pod historycznym już dziś dę bem ks. Moczygemba odprawił pierwszą pasterkę. Miejsce to nazwano Panna Maria dla uczczenia Dziewicy Maryi. W niedługim czasie Polacy wraz z ks. Moczygembą rozpoczęli budowę polskiego kościoła na ziemi amerykańskiej, zaś rok później założyli najstarszą w Ameryce polską szkołę (im. św. Józefa). W pierwszym roku szkolnym uczyło się w niej ośmioro dzieci.

Główne miejsce w promocji kultury polskiej w Stanach Zjednoczonych zajmuje mieszczące się w Chicago Muzeum Polskie w Ameryce (MPA), które od początku swojego istnienia współpracuje z wieloma instytucjami i organizacjami w Polsce.

Muzeum Polskie, założone przez Zjednoczenie Polskie Rzymsko-Katolickie w 1935 r., jest jednym z najstarszych i największych muzeów etnicznych w Stanach Zjednoczonych. Przechowuje materiały dotyczące historii, kultury i sztuki Polonii amerykańskiej oraz rodzinnego kraju - Polski. Obok licznych wystaw czasowych, muzeum proponuje szereg programów kulturalnych, takich jak koncerty, pokazy filmowe, wykłady, przedstawienia teatralne, spotkania z naukowcami, artystami i ludźmi z całego świata oddanymi tworzeniu i promowaniu kultury narodowej.

Aktualnie utrzymuje ścisłe kontakty m.in. z Naczelną Dyrekcją Archiwów Państwowych, ze Stowarzyszeniem „Wspólnota Polska”, Instytutem Sztuki Polskiej Akademii Nauk oraz z Biblioteką Narodową.

Kolekcja historyczna obejmuje pamiątki polonijne oraz pamiątki polskie bezpośrednio związane z historią kraju, będące na ogól upamiętnieniem walk narodowo-wyzwoleńczych toczonych od momentu utraty niepodległości do odrodzenia Państwa Polskiego w 1918 r. Kolekcja ta jest różnorodna nie tylko pod względem tematycznym, ale też wartości historycznej i artystycznej znajdujących się w niej przedmiotów.

Zbiór zawiera m.in. pamiątki po Tadeuszu Kościuszce i Helenie Modrzejewskiej, które są prezentowane w Sali Głównej oraz po Ignacym Janie Paderewskim, wystawione w sali jego imienia. Znajduje się tu również zbiór marynistyczny oraz pochodzący z XIX i XX w. zespól militariów, składający się z trzech działów ukazujących uczestnictwo Polaków w wojnach o niepodległość Stanów Zjednoczonych, paramilitarne organizacje polonijne oraz polskie formacje woj skowe z czasów I i II wojny światowej.

Znaczną część muzeum stanowią prace malarskie, graficzne, rzeźbiarskie, a także obiekty rzemiosła artystycznego. Zapoczątkowały one kolekcję sztuki, która systematycznie powiększa się i obejmuje: malarstwo i grafikę Polski Ludowej, polski plakat XX w. oraz dzieła autorskie m.in: Władysława T. Bendy, Mariana Kratochwila, Stefana Mrożewskiego, Michała Rekuckiego i Marii Wertep, Stanisława Kaczor Batowskiego, Juliana Fałata, Juliusza Kossaka i synów (przede wszystkim Wojciecha), Jacka Malczewskiego, Władysława Podkowińskiego, Zofii Stryjeńskiej, Jana Stanisławskiego, Jana Styki, a także rzeźby autorstwa Bolesława Biegasa, Mariana Konarskiego i Stanisława Szukalskiego. Kolekcja najpełniej ukazuje sztukę polską XX w., a szczególnie okres dwudziestolecia międzywojennego. Muzeum posiada również kilkanaście prac artystów obcych, np. grafiki Pabla Picassa i Marca Chagalla.

Przy Muzeum Polskim w Ameryce istnieje księgozbiór, który jest największą i jedną z naj starszych bibliotek zawierających zbiory poloniców na kontynencie północnoamerykańskim.

Łączy on funkcje biblioteki naukowej oraz pu blicznej. Obejmuje ponad 60 000 woluminów w językach polskim i angielskim, 250 tytułów 97

periodyków oraz kolekcje: biograficzną, gene- -

alogiczną, teatralną, muzyczną, młodzieżową i dziecięcą. Biblioteka cieszy się ogromną popularnością wśród Polonii amerykańskiej.

Najcenniejszą częścią księgozbioru jest 67 woluminów starych druków, pochodzących z XVI,

XVII i XVIII w. Pod względem tematycznym bar

Konspekt nr 4/2006 (27)