5399619967

Rozwiązanie. Względną masę atomową obliczyć można dzieląc bezwzględną masę atomu przez masę 1 dal tona [1 u].

A_r(Mg)

4,04-10~²³ g 1,6605 • 10 ²⁴ g

= 24,31

W układzie okresowym podawane są tzw. średnie masy atomowe pierwiastków, przy których obliczeniu uwzględnione zostały udziały poszczególnych izotopów danego pierwiastka. Podobnie definiuje się względną masę cząsteczkową związku chemicznego jako liczbę określającą ile razy masa danej cząsteczki jest większa od 1/12 masy atomu węgla ^l2C.

Cząsteczki substancji chemicznych mogą być zbudowane z atomów tego samego pierwiastka, np. Hb, O3, P4, Sg lub z atomów różnych pierwiastków, np. H2O, HNO3, CH4, SO2, CaCb, Na2S04. Cyfry umieszczone z prawej strony u dołu symbolu chemicznego pierwiastka to tzw. indeksy stechiometryczne informujące o liczbie atomów danego pierwiastka wchodzących w skład cząsteczki. Tak przedstawiony zapis związku chemicznego nazywa się sumarycznym wzorem chemicznym. Należy pamiętać, że tylko związki o budowie kowalencyjnej, np. CO2, NH3, H2O, AgCl występują w postaci cząsteczek niezależnie od stanu skupienia. Natomiast związki o budowie jonowej, jak NaCl, SrBr2, KOH, występują w postaci cząsteczek tylko w stanie gazowym. W pozostałych stanach skupienia nie jest możliwe wyodrębnienie pojedynczych cząsteczek związku jonowego, a tylko jednostkę formalną stworzoną przez najmniejszy zbiór powtarzających się jonów. Poszczególne rodzaje wiązań chemicznych zostaną szczegółowo omówione w następnym rozdziale.

Najprostszy wzór chemiczny, podający ilościowy stosunek atomów danego rodzaju w związku chemicznym, wyrażony najmniejszymi liczbami całkowitymi zwany jest wzorem empirycznym, czyli elementarnym. Bardzo często jest on również wzorem rzeczywistym związku, który podaje faktyczny stosunek atomów danego rodzaju w związku. Wzór rzeczywisty bywa niekiedy n-krotnością wzoru empirycznego, gdzie n jest określone stosunkiem rzeczywistej masy molowej związku do masy związku określonego wzorem empirycznym. Na przykład wzór empiryczny benzenu ma postać CH, a wzór rzeczywisty Z kolei dla aldehydu mrówkowego wzór CH2O jest jego wzorem empirycznym i rzeczywistym. Ten sam wzór sumaryczny CH2O jest wzorem empirycznym dla glukozy, której wzór rzeczywisty to (6 x CH2O) = CóH^Oó- Oznacza to, że do ustalenia wzoru rzeczywistego konieczna jest znajomość masy molowej związku.

Reakcje chemiczne przebiegają pomiędzy ściśle określonymi liczbami atomów lub cząsteczek. Ze względu na wspomniane już bardzo małe rozmiary i niewielkie masy pojedyn-