5409390704

Rozdział 3

badawcze, zawsze należy je poddać weryfikacji i selekcji, a następnie zazwyczaj klasyfikujemy je i kategoryzujemy.

Weryfikacja oznacza ocenę wartości naukowej zebranego materiału badawczego. Jest oczywiste, że tak w trakcie obliczeń jak i pomiarów mogą przytrafić się pomyłki, mogą ulec uszkodzeniu przyrządy liczące, pomiarowe lub rejestrujące. Tak więc materiał winien być szczegółowo przejrzany pod kątem jego kompletności, a więc sprawdzamy czy zarejestrowany został cały eksperyment, czy wszystkie parametry były rejestrowane przez cały czas i czy zarejestrowano je z jednakową częstością. Następnie należy ocenić wiarygodność zebranego materiału. W przypadku złożonych eksperymentów, bez względu na to ile jest do niego zaangażowanych osób i jak dużo parametrów jest rejestrowanych (obliczanych), należy dążyć do uzyskania nadmiaru informacji tak, aby proste porównanie wybranych elementów mogło być podstawą do ewentualnego zdyskwalifikowania części zebranego materiału. Chodzi o to, że często zdarza się, iż w trakcie kilkugodzinnego eksperymentu jeden z czujników lub rejestratorów zawiedzie. Jeżeli usterka polega na tym, że urządzenie nie działa, to wykryjemy to na etapie analizy kompletności materiału. Trudniej jest nabrać pewności, że zebrane wyniki mają jakikolwiek sens, co w wielu sytuacjach zdarza się, gdy przyrządy coś rejestrują, ale nie ma to najmniejszego związku z naszym eksperymentem. Aby uniknąć takich sytuacji, należy zapewnić sobie możliwość logicznego zweryfikowania zarejestrowanych wartości. Może to być na przykład rejestrowanie tej samej wielkości podobnym przyrządem. Na przykład w trakcie badań logu można rejestrować prędkości obliczane przez odbiornik GPS lub przy badaniach kompasu żyroskopowego rejestrować również wskazania kompasu magnetycznego. Innym sposobem jest analiza logiczna, a więc jeżeli wykonywano cyrkulację, to wystarczy zarejestrować moment rozpoczęcia i zakończenia cyrkulacji, a w zarejestrowanych materiałach sprawdzić, czy w tym czasie kurs zmienił się w przybliżeniu o 360 stopni. W takim przypadku obowiązkowo należy również zwrócić uwagę na to, czy kierunek zarejestrowanych zmian jest taki, jak wykonywana cyrkulacja. Starym, sprawdzonym sposobem nawigacyjnym jest też porównanie pewnych

48