18 Tomasz Biernat
Ważnym doświadczeniem jest praca wykładowcy, w której może dzielić się swoją wiedzą i doświadczeniem z młodymi pedagogami praktykami. W latach 1965-1972 pracował w Okręgowym Ośrodku Metodycznym w Koszalinie jako kierownik Sekcji Opieki i wykładowca. Po likwidacji tej instytucji, od początku 1973 roku kontynuował pracę w nowo utworzonym Instytucie Kształcenia Nauczycieli i Badań Oświatowych w Koszalinie na stanowisku starszego wykładowcy. Dnia 1 września 1973 roku, po przeniesieniu do Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie, objął stanowisko adiunkta w Zakładzie Pedagogiki Opiekuńczej. Rozpoczął się nowy etap jego kariery zawodowej, już bezpośrednio związany z pracą naukową i pokonywaniem kolejnych etapów awansu naukowego. Był to najważniejszy okres dla kształtowania się jego autorskiej teorii opieki, bogaty w różne naukowe impulsy i inspiracje.
3. Autorytety naukowe i środowiska w kontekście
rozwoju pedagogiki opiekuńczej
W teorii Zdzisława Dąbrowskiego zauważalne są silne wpływy pedagogiki społecznej i psychologii. Pracę magisterską napisał pod kierunkiem Ryszarda Wroczyńskiego na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu Warszawskiego. Już wtedy interesowały go zagadnienia związane z opieką. Praca magisterska pt. Społeczno-wychowawcza funkcja państwowych pogotowi opiekuńczych została obroniona w 1962 roku. Będąc doktorantem prof. Romany Miller, która zajmowała się pedagogiką społeczną, pogłębiał swoje zainteresowania na polu pracy opiekuńczo-wychowawczej. Pod jej kierunkiem napisał dysertację doktorską Problemy opieki i wychowania opiekuńczego w domach dziecka. Tytuł doktora nauk humanistycznych uzyskał na Uniwersytecie Gdańskim w roku 1973. Warto dodać, że recenzentem jego rozprawy doktorskiej był pedagog społeczny Aleksander Kamiński. Źródła jego koncepcji pedagogiki opieki są więc silnie zakorzenione w ideach pedagogiki społecznej. Szczególnie ważna dla niego była myśl teoretyczna Heleny Radlińskiej, uważanej za twórczynię polskiej pedagogiki społecznej. Dąbrowski w swojej koncepcji opieki dyskutuje ze stanowiskiem Ryszarda Wroczyńskiego, również ważnego dla rozwoju tej dyscypliny pedagoga społecznego. Oprócz pojęcia opieki wywiedzionego z pedagogiki społecznej, chętnie posługuje się kategorią środowiska, łącząc tu punkt widzenia nauk społecznych i biologicznych.
Sam profesor często w swoich praca podkreśla wpływ pedagogiki społecznej na sposób rozumienia opieki. Niektóre jej elementy przejmuje, jak np. związanie opieki z odpowiedzialnością za podopiecznego, jak tego chciała Radlińska, inne stanowiska odrzuca, np. włączanie opieki do pedagogiki społecznej i pozbawianie jej prawa do autonomii jako odrębnej subdyscypliny pedagogicznej. Profesor wspomina inspiracje naukowe oraz osoby, które wpłynęły na niego w czasie stu-