544443490

8 Tomasz Biernat

kreślał, że jest ona konieczna dla przekształcania rzeczywistości pedagogicznej, ponieważ służy refleksyjnemu działaniu, rozumieniu procesów i zjawisk pedagogicznych, określaniu celów wychowawczych oraz ocenie i weryfikacji skutków pracy pedagogicznej. Bez teorii wychowawca, pedagog czy nauczyciel działa jak we mgle. Nie rozumie, co się dzieje z nim i z wychowankiem, nie wie, do czego zmierza i jakie popełnia błędy.

Niniejsze studia są ofiarowane Profesorowi Zdzisławowi Dąbrowskiemu w dowód uznania dla jego wieloletniej pracy naukowej i dydaktycznej. Szczególną do tego okazją są osiemdziesiąte urodziny. Dla uczczenia tego pięknego Jubileuszu władze rektorskie Powszechnej Wyższej Szkoły Humanistycznej „Pomerania” w Chojnicach podjęły decyzję o przygotowaniu i opublikowaniu pamiątkowych studiów. Składają się one z artykułów, które w zdecydowanej większości lokują się w problematyce pedagogiki opiekuńczej. W podtytule niniejszej publikacji pojawiła się teza Profesora Dąbrowskiego o uniwersalności opieki międzyludzkiej. Ta specyficzna relacja występująca między ludźmi, którą określa jako stosunek opiekuńczy, występuje w wielu sytuacjach życiowych instytucjonalnych i pozainstytucjonalnych, pojawia się na wszystkich etapach ludzkiego rozwoju, cechuje zachowania indywidualne i grupowe, a więc ma charakter uniwersalny. Dostrzeżenie roli i znaczenia opieki w różnych dziedzinach ludzkiej aktywności oraz rozszerzenie na nie tego pojęcia stało się dla Profesora podstawową inspiracją do pracy nad teorią opieki. Zgromadzone w tym tomie studia w jakimś zakresie ukazują uniwersalne przejawy opieki międzyludzkiej.

Publikacja składa się z trzech części. W pierwszej, obejmującej problemy teoretyczne pedagogiki opiekuńczej, znalazły się artykuły dotyczące zagadnień teoretycznych pedagogiki opiekuńczej. Dwa pierwsze odnoszą się wprost do dorobku Profesora. Tomasz Biernat w artykule pt. Źródła teorii opieki Zdzisława Dąbrowskiego przedstawia sylwetkę uczonego oraz analizuje czynniki biograficzne, zawodowe, naukowe, które wywarły wpływ na rozwój naukowy i twórczość. Z kolei Ireneusz Pyrzyk w tekście zatytułowanym Pedagogika opieki Zdzisława Dąbrowskiego wśród różnych koncepcji polskiej pedagogiki opiekuńczej ukazuje miejsce i znaczenie prac Profesora dla kształtowania się pedagogiki opiekuńczej w Polsce w kontekście różnego pojmowania przedmiotu i zadań pedagogiki opiekuńczej. Artykuł pt. Opieka w Starym Testamencie (na przykładzie Psalmów LXX) ks. Jana Turkiela ukazuje starotestamentowe znaczenia pojęcia opieki, odsłaniając jego kontekst metafizyczny. Bardzo interesującym pogłębieniem rozumienia opieki jest artykuł Piotra Kostyły, w którym autor analizuje znaczenie intelektu i intuicji w opiece i wychowaniu dzieci w kontekście wybranych prac H. Bergsona i M. Łopatkowej. Tekst podważa stereotypowe postrzeganie tych pedagogicznych zjawisk i staw ia intrygujące tezy. W tekście Jarosława Pułanec-kiego pt. Odpowiedzialność wychowawcy i opiekuna została omówiona ważna, dla zrozumienia istoty działalności opiekuńczo-wychowawczej, kategoria odpo-