5399619333

Maria Materska

innych. Problematyka ta, która wkrótce zaczęła żyć własnym życiem, wchłonęła teorię, z jakiej się wywodziła. Tomaszewski również przejściowo interesował się teorią wiedzy, publikacje z tego zakresu nie znalazły się jednak w głównym nurcie jego twórczości (Tomaszewski, 1970,1976).

Poza tym nurtem są także prace większości jego uczniów. Nie dążą już oni do integracji, choć nie zapomnieli, z jakiej szkoły się wywodzą. Tendencja ta zdaje się charakteryzować rozwój naukowy nie tylko dawnych członków ekipy Tomaszewskiego, stojących obecnie na czele samodzielnych katedr i instytutów, ale rozwój całej psychologii, która w ostatnich latach odchodzi od koncepcji globalnych. Poszczególne obszary badań tworzą własne paradygmaty. Nie oznacza to bynajmniej dezintegracji, lecz naturalny podział problematyki i przekształcanie się psychologii w zespół nauk psychologicznych, z których każda posługuje się specjalistycznym językiem i własnymi metodami.

Teoria czynności była pewnym etapem w rozwoju myślenia o człowieku i jego psychice - bardzo inspirującym i szczególnie cennym dla polskich psychologów, którym ułatwiła wejście do światowej nauki. Jesteśmy wdzięczni naszemu Mistrzowi Profesorowi Tomaszewskiemu, że możemy ciągle pozostawać w jej kręgu. Pod tym właśnie hasłem - W kręgu teorii czynności - odbyła się w październiku 1995 roku konferencja zorganizowana przez Komitet Nauk Psychologicznych Polskiej Akademii Nauk w związku z 85. rocznicą urodzin Tadeusza Tomaszewskiego, a także wydany został specjalny numer Kolokwiów Psychologicznych.

W przedmowie do tego numeru, składając hołd swojemu Mistrzowi, uczniowie Profesora napisali: „Niemała grupa psychologów w Polsce poczytuje sobie za zaszczyt i za powód do największej dumy, że Profesor Tadeusz Tomaszewski zechciał uczynić nas swoimi uczniami. I zostaliśmy nimi na zawsze [...] wszyscy -w tajemniczy sposób - doszliśmy do przekonania, że atomistyczne podejście do ludzkiego zachowania nie niesie takich korzyści, jak podejście holistyczne [...] Uczyliśmy się, że naprawdę płodne są problemy psychologiczne, które stanowią ważny składnik życia społecznego. Uczyliśmy się, że prawie wszystko jest po coś i że warto dowiedzieć się po co. Wszyscy uczyliśmy się szacunku dla cudzych poglądów [...] Uczyliśmy się jeszcze wiele i wiele. Mówić bez lęku wszystko i z pokorą unikać rzeczy nieprzemyślanych. Uczyliśmy się, że uczenie się od swoich uczniów nie przynosi ujmy nauczycielowi. Nigdy nie uznaliśmy, że nauczyliśmy się już wszystkiego od Profesora. Przez lata, aż do dziś, chylimy czoła przed mądrością naszego Mistrza” (Łukaszewski, 1995, s. 5).

Bibliografia

Brentano F. (1874). Psychologie vom empirischen Standpunkte. Leipzig: Felix Mei-ner; (wyd. poi. 1999). Psychologia z empirycznego punktu widzenia (tłum. W. Ga-18    lewicz). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.