5399619384

WIESŁAW WERESZCZYŃSKI

powierzono mu opiekę, należał może do krewnych Agaty, ale ponieważ tego nie zaznaczono, równie dobrze pełniłby ją z ramienia rodziny Fryderyka i to właśnie wydaje się obecnie najbardziej prawdopodobne⁴¹. Ponieważ dobra Fryderyka i Agaty długo nie pojawiają się w zachowanych źródłach w związku z innymi osobami spośród śląskich Schaffów, na ich podstawie nie udaje się niczego dowieść⁴².

Pokrewieństwo istniało pomiędzy Gotsche I i Albrechtem z księstwa biskupiego i ziemi kłodzkiej (starostą nyskim), jego bratem Wolframem i siostrą Katarzyną. Gotsche II nazwał nawet syna Katarzyny „siostrzeńcem”, co z pewnością nie stało się bez powodu (choć w tym przypadku nie należy tego rozumieć dosłownie, o czym dalej)⁴³. Powinowatymi Goczałków byli wreszcie Fryderyk z ziemi kłodzkiej⁴⁴, a także Piotr z synem Henrykiem, tj. osoby, których pochodzenia dotąd nie skonkretyzowano⁴⁵ .

Reasumując dotychczasowe wywody, musimy stwierdzić, że Gotsche starszy mógł należeć zarówno do Schaffów mieszkających już na Śląsku, jak i w ziemi kłodzkiej czy na Opolszczyźnie (czasu ich osiedlenia się tam nie znamy). Zgodnie z tym, co przedstawiono w części II opracowania, nie należy też wykluczać jego pochodzenia od osoby żyjącej ciągle na Łużycach lub w Miśni. Przemawia za tym kilka argumentów, w tym zachowanie Gotsche II, który w 1384 r. zapisał (na wypadek bezpotomnej śmierci) nabytek od marszałka Heinricha Wiltberga tamtejszym krewnym⁴⁶. Był to, jak konstatuje T. Jurek, znak, iż czuł się z nimi mocniej związany, aniżeli z bliższymi mu rodowcami na Śląsku⁴⁷. Nie od rzeczy, moim zdaniem, jest hipoteza, że Gotsche II był po prostu bliżej spokrewniony z Schaffami na Łużycach i w Miśni, aniżeli z rezydującymi na Śląsku. Jest także możliwe, że nie tylko on, a wszyscy Schaffowie mieszkający na wschód od Odry i Nysy Łużyckiej w trzecim i czwartym pokoleniu oraz na Łużycach i w Miśni mieli ciągle silne poczucie przynależności do jednego gniazda i długo tworzyli swoistą wspólnotę rodową. Charakterystyczne, że po zmianie herbu w zasadzie wszystkie linie zaczęły posługiwać się tym samym emblematem, przyjmując go w krótkim pokrewieństwa pomiędzy występującymi w nim Schaffami, lecz w oparciu o ówczesne zwyczaje należy domniemywać, iż opiekunowie to raczej krewni i to być może w takim stopniu, jak synowie Ulryka starszego w stosunku do Gotsche II. Por. oprawę dla żony Gotsche II, Małgorzaty, Proces, cz. II, s. 122-123.

⁴¹    Fryderyk ten jest też obecny w dokumencie z 10 IV 1367 r., wystawionym przez księcia w Pie-laszkowicach w dystrykcie strzegomskim, gdzie niespełna miesiąc później (3 V) świadczył Gotsche I. Landbuch, 1.1, nr 52. Zmarł przed 1373 r., gdyż Agata zapisując w tym czasie klasztorowi w Strzegomiu połowę folwarku w Celowie (Breilingsdorf) w dystrykcie bolkowskim, gdzie małżonkowie ci również posiadali majątek, czyniła to już jako wdowa. Breilingsdorf to nie Brennik, jak jeszcze uważałem pisząc cz. II opracowania, lecz Celów, co w Landbuchach utrzymuje wydawca, a do czego przekonała mnie analiza innych dokumentów dot. tej miejscowości. Tamże, t. I, nr 26, 762. Por. Proces, cz. II, s. 68. Na temat problemów związanych z identyfikacją średniowiecznych nazw zob. uwagi Jurka w Landbuchach, 1.1, s. 265 i t. II, s. 287.

⁴²    Dopiero 6 X 1400 r. w zapisie dożywocia dokonanym przez Konrada von Reyginsberga (Regensburga?) żonie Barbarze m.in. na wsi Opeczindorf (Wrościsławice) widnieje kolejny już Fryderyk Schoff (de Regil, tj. najpewniej z Rokinregil, czyli ze wspomnianej Zawadki), będący prawdopodobnie potomkiem imiennika z poprzedniego okresu. Materiały, G f. 174v. Zob. Landbuch, 1.1, indeks, s. 309. Przed laty, 12 V 1370 r., Konrad de Reginsberg (być może ten sam) oprawiał wiano żonie o imieniu Katarzyna. Tamże, 1.1, nr 291.

^4:1 Więcej o tym w podsumowaniu charakterystyki rodziny Gotsche II.

⁴⁴    Fryderyk był szwagrem Hansa von Maltitza z powodu zamążpójścia Elzy z domu Schoff. Opiekunami dożywocia zapisanego Elzie przez Hansa byli Reinczke i Albrecht Schoffowie. Stillfried, Stammtafel...[5], s. 45. Por. Jurek, Obce rycerstwo...[11], s. 254, 260, 280.

⁴⁵    Osoby te omówiono szerzej w cz. II pracy. Proces, cz. II, s. 66-68.

⁴⁶    W okresie objętym pracą mamy do czynienia co najmniej z kilkoma liniami rodu - miśnieńską, łużycką i śląską. Zob. Proces, cz. II, s. 108-109.

⁴⁷    Jurek, Obce rycerstwo...[ 11], s. 116.

16