5654708954

19

zmniejszenie z jednoczesnym zachowaniem właściwości mechanicznych odpowiadających stanowi odkształconemu. Obróbka cieplna wywołująca takie skutki nosi nazwę wyżarzania odprężającego (sezonowanie). Zakres temperatur wyżarzania odprężającego jest często bardzo wąski (tab. 1).

Rekrystalizacja statyczna (pierwotna)

Jeżeli pomimo wystąpienia proces zdrowienia w materiale zostaje zachowana odpowiednia ilość energii, podczas dalszego zwiększania temperatury wyżarzania w materiale zajdzie przez proces rekrystalizacji.

Proces rekrystalizacji jest to proces tworzenia sie zarodków ziaren o prawidłowej budowie, które tworzą nowe równoosiowe ziarna, kosztem ziaren odkształconych. Zrekrystalizowane ziarna można łatwo zidentyfikować ponieważ mają gładsze granice od ziaren odkształconych. Zarodki rekrystalizacji statycznej powstają w tych miejscach, gdzie spełnione jest następujący warunek: jest zmagazynowana duża ilość energii (granice ziaren, obszary w wokół wtrąceń). Zarodki rekrystalizacji statycznej, po odkształceniu na zimno, są rozłożone dość równomiernie w zdeformowanej strukturze. Okres inkubacji rekrystalizacji statycznej jest dość długi. Jest ona wyraźnie ograniczona zachodzącym procesem zdrowienia statycznego, który zmniejsza siłę napędową procesu rekrystalizacji statycznej. Pierwsze zrekrystalizowane ziarna przy niedużych stopniach odkształcenia pojawiają się głównie przy granicach ziaren pierwotnych, a w przypadku odkształceń przekraczających około 0,3 nowe ziarna pojawiają się także w obszarach przyległych do dużych cząstek drugiej fazy, pasmach ścinania itp. (rys. 12)

Rys. 12. Początkowe stadium rekrystalizacji w otoczeniu granic ziarea brąz krzemowy

W miarę wzrostu temperatur}' i czasu wyżarzania powstałe ziarna rozrastają się kosztem otaczającego je odkształconego materiału tak długo, jak długo nie zostanie wyczerpany cały jego zapas. Końcowa wielkość ziaren w materiale zrekrystalizo-wanym zależy więc od liczby zarodków i prędkości ich wzrostu.

Temperaturę rekrystalizacji T_r można określić w przybliżeniu, w zależności od temperatury topnienia T_t ze wzoru:

(3)

r,=(0,35 - 0,6) T_t