5768085893

i kulturalnych. Wiedza ta pomaga ocenić postępowanie własne i innych osób. Wpływa na tworzenie wartościowych społecznie przekonań, motywacji i emocji niezbędnych do określonych działań praktycznych. Zwolennicy edukacji zintegrowanej przyjmują ponadto, iż dzięki tak przebiegającemu procesowi edukacyjnemu uczniowie opanowują skuteczne metody samokształcenia oraz wdrażają się stopniowo do racjonalnego posługiwania się odpowiednimi technikami pracy umysłowej i samowychowania⁵⁷.

Miejsce i rola edukacji środowiskowej w procesie nauczania zintegrowanego są wyraźnie określone.

Edukacja środowiskowa jest jednym z komponentów (obszar edukacyjny) nauczania zintegrowanego na poziomie wczesnoszkolnym. Jej miejsce i rolę w tym procesie wyznacza specyfika poznawcza przedmiotu kształcenia i wynikające stąd wymogi procedury dydaktyczno-wychowawczej w odniesieniu do edukacji dziecka.

Ze względu na ogólnorozwojowe wartości przedmiotu, jego możliwości integracyjne obejmują szeroki zakres pól oddziaływań dydaktyczno--wychowawczych w procesie edukacyjnym. Edukacja środowiskowa spełnia wymóg zarówno integracji treści wewnątrz- i międzyprzedmiotowych, jak i integracji dydaktyczno-wychowawczej i organizacyjnej.

Prawidłowy przebieg edukacji środowiskowej pozwala na gromadzenie wiedzy o otaczającej rzeczywistości, a także nadaje sens rzeczowy poznawanej wiedzy przez dzieci, wartościuje ją, jak również stwarza możliwość rozwijania umiejętności instrumentalnych uczniów zdobywanych w całościowym procesie nauczania zintegrowanego. Jak podkreśla R. Więckowski⁵⁸, środowisko jako jeden z immanentnych obszarów edukacji na poziomie wczesnoszkolnym daje możliwości wszechstronnego rozwoju dziecka: jego percepcji słuchowej, określonych umiejętności intelektualnych, aktywności twórczej i emocjonalnej, wrażliwości estetycznej i społecznej oraz umiejętności praktycznych.

Jednakże spełnienie postulatu integracji edukacji środowiskowej z innymi obszarami nauczania początkowego nie może, jak się zdaje, przesłaniać swoistości traktowania problematyki poznawczej, dydaktycznej i wychowawczej tej dziedziny kształcenia. Optymalne wykorzystanie w procesie nauczania zintegrowanego potencjału dydaktyczno-wychowawczego tej dziedziny edukacji jest możliwe przy założeniu, że proces ten odbywać się będzie zgodnie z wymogami metodologicznymi poznania treści przedmio-

⁵⁷ K. Duraj-Nowakowa, Integrowanie edukacji wczesnoszkolnej. Modernizacja teorii i praktyki, Impuls, Kraków 1998.

^M R. Więckowski, Elementy systemu nauczania początkowego, cz. 1.

48