obserwacji, doświadczenia, gry symulującej rzeczywistość itp. Zadaniem nauczyciela jest, by uczniowie uczyli się stosować metody poznawania rzeczywistości dla niej optymalne w celu wszechstronnego wykorzystywania uzyskanych i uzasadnionych tą drogą wiadomości do odkrywania nowych faktów, właściwości i powiązań między nimi, przydatnych w całościowym procesie nauczania zintegrowanego;
e) rozwijanie szeregu umiejętności i nawyków praktycznych przydatnych dla funkcjonowania dziecka w życiu codziennym. Uczenie się o rzeczywistości, która nas otacza i od której żywotnie zależymy, winno mieć charakter socjologiczny, odbywać się w grupie. W niej uczniowie dokonują analizy poznawanych faktów, porównań, wymiany myśli, dyskutują w toku rozwiązywania problemów dydaktycznych na różnych poziomach przyrodniczego rozumowania, nabywając szereg umiejętności praktycznych i komunikacyjnych;
f) stosowanie charakterystycznych dla treści przedmiotowych form organizacyjnych procesu dydaktyczno-wychowawczego. Elementem integrującym działalność edukacyjną są swoiste dla przedmiotu formy organizacyjne stanowiące domenę kontaktów dziecka z rzeczywistością przyrodniczą i społeczną, tj. wycieczka, zajęcia w terenie, praca na działce szkolnej, formy zabawowe działań dydaktycznych itp. Wymienione umiejętności nauczyciela są istotne zarówno dla edukacji środowiskowej, jak i dla całego procesu kształtowania kompetencji edukacyjnych ucznia na poziomie klas początkowych.
Egzemplifikacja
Poniżej podano przykład integracji wewnątrzprzedmiotowej na przykładzie korelacji treści dotyczących środowiska najbliższej okolicy. Zakres programowy treści nauczania określają podstawy programowe. Każdorazowo ujęte są one w aspekcie przyrodniczym i społecznym, a w mniejszym stopniu również w aspekcie technicznym, zdrowotnym, dotyczącym bezpieczeństwa i innym. Celem korelacji wewnątrzprzedmiotowej jest uwzględnienie podobieństw i różnic między elementami treści oraz związków przyczynowo-skutkowych zachodzących między nimi, jak tez rozwijanie umiejętności umysłowych i praktycznych ucznia na bazie poznawanych treści. Przy ustalaniu pól integracji wewnątrzprzedmiotowej treści korzystano z propozycji modelu zintegrowanego kształcenia autorstwa I. Turczyn-Zioło i Z. Zioło61, dostosowując go do potrzeb obranego tematu zajęć.
61 I. Turczyn-Zioło, Z. Zioło, Propozycja modelu zintegrowanego kształcenia nauczycieli, „Życie Szkoły Wyższej" 1987, nr 9.
51