Raport nie próbuje udzielić odpowiedzi na szereg trudnych pytań: jaka jest treść i czym różnią się pojęcia ‘gospodarka przestrzenna’ i ‘gospodarowanie przestrzenią’, co oznacza w gospodarce przestrzennej pojęcie ‘interesu publicznego’, jaki winien być nasz model partycypacji społecznej?
Są to zagadnienia i pytania ważne, jednak dotychczas ani polskie ustawodawstwo ani nasza nauka nie dały na nie logicznej i jasnej odpowiedzi, które byłyby adekwatne do polskich warunków. I jeśli nawet poszukiwanie tych odpowiedzi jest sprawą istotną, usuniecie oczywistych wad, które nekaia polska gospodarkę przestrzenna, to sprawa o wiele pilniejsza.
Raport nie ma charakteru naukowego nie podaje źródeł ani autorów poszczególnych części tekstu. Jest efektem pracy i produktem wiedzy szerokiego grona ekspertów, zaangażowanych od wielu lat w problemy gospodarki przestrzennej w Polsce i na świecie. Oceny i wnioski sformułowano biorąc pod uwagę aktualny stan prawno-organizacyjny modelu gospodarowania przestrzenia w Polsce. Dodatkowo analizami Raportu objęto projekt ustawy z dnia 13 lutego 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz ustawy prawo budowlane. Pomijając inne inicjatywy legislacyjne kierowano się dwoma względami: po pierwsze, ich los nie zawsze jest pewny i po drugie, ponieważ nie usuwają one istniejących barier systemowych naszego prawa.
Raport nie omawia osiągnięć i sukcesów polskiej gospodarki przestrzennej, są one oczywiste, tak jak i jej słabości. Nasze prawo jest doskonalone a instytucje sprawniejsze. Wielu pracowników i działaczy tej sfery reprezentuje najwyższe kwalifikacje profesjonalne i etyczne. Ale przegrywają one w konfrontacji z systemowymi barierami na jakie natrafia gospodarowanie przestrzenią w Polsce.
Dlatego, nie są to tematy, którym jest poświęcony niniejszy Raport.
Raport podejmuje próbę identyfikacji progów, barier i problemów gospodarki przestrzennej w Polsce. Raport nie proponuje szczegółowych rozwiązań, choć często formułuje merytoryczne rekomendacje. Raport nie jest poświecony ocenie stanu i nie przedstawia diagnozy gospodarki przestrzennej w Polsce, jedynie oceny i wnioski, które zdaniem autorów są oczywiste i które dotyczą ich dziedzin zawodowych. Pełna ocena aktualnego stanu i diagnoza gospodarki przestrzennej w Polsce jak dotąd nie powstała, najbliższe jej były wartościowe publikacje Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN i prace Komitetu Polska 2000 oraz prace Jerzego Kołodziejskiego.
Nie dysponujemy jednak pełnym opisem stanu: ewidencją wykonanych i wykonywanych planów zagospodarowania przestrzennego oraz listą ‘braków’ w tej dziedzinie, charakterystyką treści planów, oceną ich zgodności z obowiązującymi ustawami. Nie wiemy jak wygląda stan instytucji realizujących zadania publiczne z zakresu gospodarki przestrzennej, kto te zadania wykonuje, jakie ma ku temu kwalifikacje, jakie jest rozmieszczenie kadr zawodowych.
Wiedza o potencjale planistycznym w Polsce i kwalifikacjach zawodowych polskich urbanistów i planistów jest wciąż ograniczona, możemy przypuszczać, że nie jest on wielki i że nowo utworzone Izby Zawodowe te luki informacyjne wypełnią.
Nie powstał w Polsce system monitorowania skutków decyzji planistycznych, brak też rzetelnych ocen praktycznego oddziaływania wprowadzanych regulacji prawnych na procesy realne. Luki te należy wypełnić, jest to ważne i pilne zadanie administracji rządowej. Jednakże kolejne ‘wstrząsy’ reorganizacyjne, niestabilność prawa i permanentne zmiany kadrowe, będące efektem braku (w części
‘BARIERY I PROBLEMY GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ W POLSCE' RAPORT KRAJOWEGO SEKRETARIATU „HABITAT" STRONA XI