5833211532

•    małą precyzję ruchów,

•    niezborność ruchową,

•    częste spowolnienie lub też przeciwnie nadaktywność ruchową.

Zakłócenia rozwojowe dotyczą również sfery emocjonalno-motywacyjnej oraz społecznego funkcjonowania i przejawiają się najczęściej w postaci:

•    obniżonej kontroli emocji,

•    przewagi procesów pobudzania nad hamowaniem,

•    labilności emocjonalnej,

•    zwiększonej podatności na wpływy otoczenia,

•    trudności w rozumieniu sytuacji społecznych,

•    nieadekwatnej samoocenie.

FUNKCJONOWANIE OSÓB Z GŁĘBSZĄ NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ A ICH UCZENIE SIĘ I REWALIDACJA

U osób z umiarkowaną niepełnosprawnością intelektualną zdolność do myślenia abstrakcyjnego jest zdecydowanie lub całkowicie ograniczona, charakteryzuje je myślenie konkrelno-obrazowe, często pozbawione krytycyzmu, zdecydowanie spowolnione. Myślenie na poziomie przedoperacyjnym w niektórych obszarach na poziomie operacji konkretnych.³³ Sprawność spostrzegania jest obniżona, utrudnione jest różnicowanie zarówno wzrokowe, jak i słuchowe i kinestetyczne. Zdecydowana dominacja uwagi mimowolnej nad dowolną, uwaga dowolna krótkotrwała, idegając szybkiemu rozproszeniu pod wpływem nawet słabych bodźców. Przeważa pamięć mechaniczna, wnioskowanie logiczne, przyczynowo-skutkowe jest silnie ograni-czone lub uniemożliwione. Zakres pamięci jest wąski, a wierność i trwałość mała. Osoby z umiarkowaną niepełnosprawnością intelektualną cechuje wysoka sugestywność, słownictwo jest zazwyczaj dość ubogie, często nieadekwatne, mowa opóźniona.³⁴ Kontrola popędów zdecydowanie ograniczona. Podobnie jak w przypadku osób lekko upośledzonych umysłowo ob-serwować można osoby ere tyczne i apatyczne, kontrola emocji jest jednak zdecydowanie słabsza a ich ekspresja silniejsza i gwałtowniejsza. U osób tych występuje dążenie do szybkiego osiągania satysfakcji z równoczesnymi trudnościami lub nieumiejętnością odraczania gratyfikacji³⁵ Osoby z umiarkowaną niepełnosprawnością intelektualną mają poważnie utrudnione rozumienie bardziej skomplikowanych sytuacji społecznych. Niektórzy autorzy porównują maksymalny rozwój społecznych tych osób do rozwoju charakteryzującego /0-latka.³⁶ Rozwój ruchowy często ograniczony, lub poważnie opóźniony. Koordynacja wzrokowo-ruchowa i wirokowo-sluchowo-ruchowa zazwyczaj jest znacznie ograniczona. Próbując opisać osoby ze znaczną niepełnosprawnością intelektualną wyróżnić można takie cechy jak myślenie na po-

³³    J. Wyczesany: Oligofrenopedagogika. Impuls. Kraków 1998

³⁴    Por. M. Bogdanowicz: Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym. Warszawa 1985.

³⁵    L. Cierpialkowska: Psychopatologia. Wydawnictwo Naukowe Scholar. Warszawa 2009.

³⁶    M. Bogdanowicz: Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym. Warszawa 1985.