5833211547

blokowania aktywności poznawczej jednostki i możliwości właściwego korzystania z doświadczeń.

Istnieje oczywiście znacznie więcej definicji, które ujmują tę problematykę w kontekście różnych uwarunkowań funkcjonalnych, społecznych itd. Jednak coraz większe znaczenie i przychylność środowisk naukowych i społecznych znajduje określenie niepełnosprawność intelektualna. Organizacja IASSID (International Association for the Scientific Study of In-tellektual Disabilities) definiuje osoby określane dotychczas jako upośledzone umysłowo (mental retardation) i ze związanymi z nimi zaburzeniami rozwojowymi jako niepełnosprawne intelektualnie, wskazując zarazem na zasadność używania tego pojęcia, jako mniej stygma-ty żującego.

Natomiast AAMR (American Association on Mental Retardation) postulowało, aby do momentu, gdy nie zostanie stworzone bardziej odpowiednie pojęcie, utrzymywać termin upo-śledzenie umysłowe. Ale już w 2006 roku stowarzyszenie to pod wpływem wielu głosów osób niepełnosprawnych intelektualnie uznało określenie upośledzenie umysłowe za zbyt stygmatyzujące i zmieniło swoją nazwę na AAID (American Association of Intellectual Disa-bility).

Postulowane zmiany znalazły swoje odbicie w opracowaniach większości organizacji zajmujących się prawami osób niepełnosprawnych. Używają one obecnie wyłącznie pojęcia niepełnosprawność intelektualna.²⁰ Podobnie w różnego rodzaju opracowaniach naukowych coraz częściej jest stosowana ta właśnie terminologia.²¹ Wydaje się więc, że zarówno ze względu na aspekty pedagogiczne takiego ujmowania pojęcia, a także jego szerszy zakres znaczeniowy niż w przypadku upośledzenia umysłowego, bardziej uprawnione staje się używanie terminu niepełnosprawność intelektualna.

Rozpatrując kwestie definiowania pojęcia niepełnosprawności intelektualnej należy również wspomnieć o spotykanym nadal w piśmiennictwie określeniu oligofrenia (gr. oligos - mały, nieliczny, niewielki i phren - umysł). Zgodnie ze słownikiem termin ten oznacza (...) stan niedostatecznej sprawności intelektualnej w skutek niedorozwoju lub uszkodzenia we wczesnym dzieciństwie tkanki mózgowej, niedorozwój umysłowy?² Definicja ta jest w gruncie rzeczy definicją idem per idem i nie wnosi prawie nic do głębszego rozumienia problematyki oligofrenii. Obrazuje jednak wielość terminologii stosowanych w tym obszarze.

Jak wynika z przedstawionej powyżej analizy, zagadnienie ujmowania i nazywania tego rodzaju dysfunkcji nadal pozostaje nierozstrzygnięte jednoznacznie. Przedstawiciele AAMR nawołują, by utrzymać w mocy pojęcie upośledzenia umysłowego jako (w ich opinii) najbardziej precyzyjnego.²³ Również I. Chrzanowska zadaje pytanie, czy stosowanie pojęcia niepe/-¹⁹1. Chrzanowska: Edukacyjne szanse kształtowania postaw akceptacji osób „niepełnosprawnych intelektualnie ” w roli pracownika. W: Aktywizacja Zawodowa Osób Niepełnosprawnych, 3 - 4 (7 - 8), Łódź 2006.

²⁰    Zob. np. Europejskie Stowarzyszenie Organizacji Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną i ich Rodzin -Inclusion Europę.

²¹    Zob. np. W. Dykcik: Tendencje rozwoju pedagogiki specjalnej. Poznań 2010.

²²    Słownik wyrazów obcych. Red. J. Tokarski. PWN. Warszawa 1971, s. 527.

²³1. Chrzanowska: Edukacyjne szanse kształtowania postaw akceptacji osób „niepełnosprawnych intelektualnie" w roli pracownika. W: Aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych. Red. A. Barczyński. E. Frydry-chewicz. Krajowa Izba Gospodarczo-Rehabilitacyjna, 3 - 4 (7 - 8). Łódź 2006.