5895614035

272 SPRAWOZDANIA

i szczegółowe opracowania, zbiory źródeł, kompendia i podręczniki ze wszystkich dziedzin wiedzy. Działy scharakteryzowano pod względem liczbowej reprezentacji prac poszczególnych pisarzy. Oceniono także bibliologiczną wartość bibliotek. Referentka apelowała, aby zbiory komplementarne pod względem poznawczym były fizycznie zabezpieczone, poddane konserwacji, bibliotecznie i bibliologicznie opracowane według takich samych zasad, a więc przede wszystkim zinwentaryzowane, skatalogowane i wprowadzone do bazy danych (np. w postaci komputerowego katalogu centralnego), przy czym systematyczne opracowanie należy rozpocząć od rękopisów. Współcześni właściciele natomiast dążyć powinni do ścisłej współpracy w zakresie wymienionych zadań.

Drugim referatem reprezentującym stanowisko polskie był odczyt prof. dra hab. Józefa Szczepańca (Wrocław). Rozprawka została podzielona na cztery części odnoszące się do oceny wartości zbiorów dla kultury, metodyki ich badań, potrzeb opracowania katalogów, celowości opracowania materiałów źródłowych. Autor zaznaczył, źe każdy z cieszyńskich księgozbiorów dostarcza licznych tematów do badań księgoznawczych. W pierwszej kolejności skupić się jednak należy na postaci i zbiorach L. J. Szersznika, głównie zaś na opracowaniu wyczerpującej monografii o jego życiu i działalności, zbadaniu skompletowanego zbioru pod kątem struktury tematycznej, własnościowej i językowej oraz analogicznych analiz innych księgozbiorów Cieszyna. Józef Szczepaniec wysunął także postulat zbadania cieszyńskiego ruchu wydawniczego, opracowania katalogów i inwentarzy kolekcji regionalnych (szczególnie zaś księgozbioru L. J. Szersznika), wydania katalogu poloników 16-18 w. ze wszystkich cieszyńskich księgozbiorów, katalogu czasopism oraz rozpoczęcia publikacji organu naukowego Książnicy Cieszyńskiej.

Ekspertyzy niemieckie wygłosili Jelko Peters (Oldenburg) i prof. dr A. Świerk. Pierwszy podkreślił, iż śląskie księgozbiory historyczne były przez długi czas niesłusznie pomijane w badaniach, tym bardziej że obfitują w bogate źródła polskie, niemieckie i czeskie, wśród których można wyróżnić liczne dokumenty dotyczące historii gospodarczej, materiały o poszczególnych miejscowościach i aktualnych dla danej epoki wydarzeniach historycznych regionu. W przekonaniu zabierającego głos materiały zgromadzone w cieszyńskich kolekcjach stanowią bazę nie tylko do badań księgoznawczych czy bibliotekoznawczych, ale także mogą stać się przyczynkami do historii literatury. Jelko Peters uznał za pewne, że jeżeli Książnica Cieszyńska będzie miała dobre warunki materialne, może — obok ośrodka wrocławskiego i katowickiego — spełniać rolę centrum badań śląskoznawczych. Do głównych zadań stojących przed Książnicą Cieszyńską zaliczył dokładniejsze rozpoznanie biblioteki L. J. Szersznika, sporządzenie spisów rękopisów i czasopism oraz doprowadzenie do utworzenia kolegium wydawniczego o międzynarodowym składzie.

Alfred Świerk zaznaczył w swym wystąpieniu, iż zbiór Książnicy Cieszyńskiej jest księgozbiorem o typowo europejskim charakterze i z takiej perspektywy powinien też być badany. Do najważniejszych zadań i obowiązków pracowników Książnicy A. Świerk zaliczył zabezpieczenia fizyczne księgozbioru, jego inwentaryzację, skatalogowanie i opublikowanie informacji o zbiorach.

Na dwa ostatnie wystąpienia złożyły się referaty naukowców czeskich. Jako pierwszy przedstawiono referat PhDr. Aneżki Bad’urovej (Praga), odczytany w zastępstwie przez autora drugiej ekspertyzy PhDr. Lubomira Bajgera (Opawa). W swojej opinii o historycznych zasobach książkowych A. Bad’urova ograniczyła się do analizy bohemików obcojęzycznych, powstałych do 1800 r. i związanych z obszarem dzisiejszej Republiki Czeskiej poprzez osobę autora, drukarza, zawartość treściową czy okoliczności powstania. W przypadku największych zabytkowych kolekcji Cieszyna autorka zastosowała dodatkowe kryterium, uwzględniając jedynie bohemika drukarskie. Autorka przedstawiła także zadania, które mogłaby realizować Książnica Cieszyńska jako jedyna instytuqa wyposażona w liczne materiały źródłowe do dziejów regionu. Ujęła następujące zadania: utworzenie regionalnej kartoteki haseł wzorcowych, opracowywanie retrospektywnej i bieżącej bibliografii regionu, współpracę w tworzeniu polskiego katalogu centralnego i udzielanie konsul-tacji na temat ochrony historycznych księgozbiorów i ich opracowania bibliograficzno-biblio-tekoznawczego. Autorka referatu postulowała ponadto: edycję źródeł; opis czeskojęzycznych dokumentów (rękopiśmiennych i drukarskich) w Bibliotece im. Tschammera; zorganizowanie pracowni mikrograficznej mikrofilmującej cenniejsze dzieła; zajęcie się materiałami do dziejów szkolnictwa i bibliotek szkolnych w Cieszynie; analizę katalogów bibliotek szkolnych; rejestrację