5895614100

186 ARTYKUŁY

rze, zapoznanie się z jego treścią nie powinno pozwolić badaczowi — odbiorcy abstraktu na zaniechanie zapoznania się z oryginalnym utworem, nie może zastąpić tego utworu; abstrakt ma być tylko pomocą w poszukiwaniach, zbiór abstraktów (baza danych) może być tylko czymś w rodzaju przewodnika. W abstrakcie nie należy zamieszczać wniosków z pracy autora; chcąc poznać wnioski, czytelnik powinien sięgnąć do oryginalnego tekstu. Działalność abstraktowa czy tworzenie baz danych nie mogą ograniczyć praw twórcy, a w żadnym wypadku nie powinny odbić się na autorskich prawach majątkowych, zmniejszyć dochody twórcy.

Obowiązujące w Polsce prawo autorskie zezwala ośrodkom informacji lub dokumentacji naukowo-technicznej na sporządzanie i rozpowszechnianie własnych opracowań dokumentacyjnych oraz pojedynczych egzemplarzy — nie większych niż jeden arkusz wydawniczy — fragmentów opublikowanych utworów [1, art. 30], Postanowienia ustawy nie mówią o warunkach, jakie trzeba spełnić przy sporządzaniu i rozpowszechnianiu baz danych, nie stanowią o ograniczeniach. Twórca, ewentualnie właściwa organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, ma prawo do wynagrodzenia, jeśli egzemplarze fragmentów utworów udostępniane są odpłatnie. Ustawa nie przewiduje wynagrodzenia dla twórcy, którego utwór został zamieszczony w opracowaniu dokumentacyjnym [1, art. 34], Zamieszczenie w opracowaniu dokumentacyjnym nie jest opracowaniem w rozumieniu art. 2 tej ustawy. Ale nasze przepisy również przewidują ochronę praw twórcy, gwarantują autorowi prawo do nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania [1, art. 16 pkt 3], ochronę jego praw osobistych [1, art. 78], stanowią o sankcjach za naruszenie prawa do autorstwa [1, art. 115]. Bibliotekarz i dokumentalista muszą liczyć się z osobistymi i majątkowymi prawami autora opracowywanego dokumentu, muszą pamiętać, że twórca dysponuje narzędziami prawnymi do obrony swojego dobrego imienia, do obrony dzieła przed ewentualnym naruszeniem jego treści bądź formy lub nierzetelnym wykorzystaniem.

W opracowaniu tym nie omówiono wszystkich problemów, o których stanowi Konwencja berneńska i do których odnosi się nasze prawo autorskie. Wykonanie takiego zadania w jednym artykule nie jest możliwe. Ale to, o czym tutaj napisano, pozwala na stwierdzenie, że Rzeczpospolita Polska dysponuje w tej chwili dobrą ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych, która zawiera postanowienia nie odbiegające od obowiązujących w innych państwach, które są sygnatariuszami Konwencji. Polska dysponuje aktem normatywnym, którego postanownienia nie są sprzeczne z przepisami umów międzynarodowych. Uzasadniony jest wniosek, że polska ustawa nie ustępuje