5996832567

45

Do wydzielenia krain przeprowadzono różnicowanie okręgów geobotanicz-nych pod względem zestawów występujących w nich zbiorowisk roślinnych. Zróżnicowanie oparto na grupach zbiorowisk, o których wiadomo, że wykazują regionalne zróżnicowanie fitosocjologiczne, a równocześnie są na tyle dobrze poznane w skali całego kraju, że informacje o ich występowaniu stanowić mogą odpowiedni materiał do regionalnych analiz.

Ustalanie inwentarza zbiorowisk w regionie opierało się na kilku rodzajach źródeł. Podstawowymi informacjami pozwalającymi na stwierdzenie ściśle określonego z regionalnego punktu widzenia zbiorowiska w danym regionie były zdjęcia fitosocjologiczne, zestawione w syntetycznych pracach syntak-sonomicznych poszczególnych grup zbiorowisk, przeanalizowane już pod tym kątem przez autorów tych opracowań (Matuszkiewicz J. 1976, 1977, 1988; Matuszkiewicz J., Kozłowska 1991; Matuszkiewicz W., Matuszkiewicz A. 1973, 1981, 1985; Matuszkiewicz W., Matuszkiewicz J. 1973; Solińska-Górnicka 1987a; Wójcik 1984). Opierano się na wynikach tych prac, w których analizowany był w miarę pełny zestaw zdjęć danej grupy zbiorowisk z terenu całej Polski. Niekiedy sięgano do zdjęć nie włączonych do syntez. Ten typ informacji o specyfice zbiorowisk ma znaczenie podstawowe dla ustalania inwentarza syntaksonów w regionie, w szczególności gdy materiały zdjęciowe są liczne, z wielu punktów reprezentatywnych dla regionu, oraz wzbudzające zaufanie.

W wielu jednak przypadkach brakowało informacji opartych na zdjęciach fitosocjologicznych; wykorzystywano wtedy inne informacje o specyfice zbiorowisk danego typu w regionie. Do tych informacji należą przede wszystkim dane z map geobotanicznych, w tym z Mapy przeglądowej potencjalnej roślinności naturalnej Polski. Informacje te jednak traktowane są ze znacznie większym krytycyzmem.

Do porównawczego inwentarza zbiorowisk w okręgach włączono charakterystyki geobotaniczne kilku grup zbiorowisk leśnych oraz zbiorowisk pól. Innych grup nie udało się włączyć do charakterystyki regionów, dane bowiem okazały się trudne do zestawienia lub fragmentaryczne. Oparto się na tych grupach zbiorowisk, które z jednej strony są na tyle rozpowszechnione, że mogą być podstawą różnicowania regionów, a z drugiej — są dobrze zbadane.

Analizę zróżnicowania zbiorowisk borów sosnowych oparto na opracowaniu W. i J. M. Matuszkiewiczów (1973). Przede wszystkim analizowano zróżnicowanie regionalne w zakresie siedlisk świeżych jako zdecydowanie najszerzej rozpowszechnionych. Uwzględniono zróżnicowanie borów świeżych na trzy zespoły regionalne (Empetro-Pinetum, Leucobryo-Pinetum i Peuceda-no-Pinetum), a w obrębie obu zespołów borów śródlądowych także na dwie odmiany regionalne; razem pięć jednostek regionalnych. Zróżnicowanie to przedstawiono na rycinie 8.

W odniesieniu do borów suchych (Cladonio-Pinetum) analizowano zróżnicowanie na dwie odmiany (subatlantycką i subkontynentalną), natomiast w odniesieniu do borów wilgotnych na cztery mało odrębne odmiany (śląska, środkowopolska, subborealna i borealna).

Zróżnicowanie borów mieszanych i acidofilnych dąbrów w okręgach analizowano na podstawie opracowania J. Matuszkiewicza (1988). Brano pod uwagę występowanie czterech zespołów dąbrów acidofilnych (Betulo-Quer-