5996832642

88

stycznym dla tego działu jest zespół acidofilnego lasu dębowego Calama-grostio-Quercetum.

Na obszarze Działu Brandenbursko-Wielkopolskiego dominują dwa typy krajobrazów roślinnych: krajobraz grądowy związany głównie z obszarami wysoczyzn morenowych lub równin zastoiskowych z gliniastym lub ilastym podłożem, oraz krajobraz borów i borów mieszanych zajmujący równiny sandrowe oraz tarasy akumulacji rzecznej, szczególnie w pradolinach, z podłożem piaszczystym. Na stosunkowo niewielkich obszarach, w szczególności w porównaniu z Działem Pomorskim, występują krajobrazy z większym udziałem lasów bukowych. Nieznaczny jest też, zwłaszcza w zestawieniu z Działem Mazowiecko-Poleskim przylegającym od wschodu, udział krajobrazów z dąbrowami świetlistymi. Stosunkowo znaczną rolę w omawianym dziale odgrywają azonalne krajobrazy łęgowe, to jest krajobraz dolinowych łęgów jesionowo-wiązowych i krajobraz łęgów jesionowo-olszowych, co ma związek z rozległymi pradolinami przebiegającymi równoleżnikowo przez ten obszar.

W porównaniu z „szaferowskim” podziałem geobotanicznym Polski z 1972 r. Dział Brandenbursko-Wielkopolski odpowiada w zarysie trzem krainom zaliczonym do różnych poddziałów Działu Bałtyckiego: Krainie Wielkopolsko-Kujawskiej z Poddziału Pasa Wielkich Dolin, Krainie Kotliny Śląskiej z Poddziału Pasa Kotlin Podgórskich oraz Krainie Wzgórz Trzeb-nicko-Ostrzeszowskich z Poddziału Pasa Wyżyn Środkowych. Nie wyczerpuje to wszystkich różnic i w związku z tym należy stwierdzić, że ujęcie regionalne różni się w tym przypadku bardzo istotnie. Jest to spowodowane tym, że w podziale szaferowskim dominowała koncepcja pasowego, z północy na południe, układu zmienności roślinności Polski, podczas gdy w niniejszej pracy podział regionalny w znacznie większym stopniu uwzględnia zróżnicowanie w gradiencie wschód-zachód, to jest odzwierciedla przejście od obszarów

0    oceanicznym klimacie ku obszarom kontynentalnym.

Również w zestawieniu z fizycznogeograficznym podziałem Polski J. Kondrackiego (1978), widoczne są zasadnicze różnice na szczeblu wysokich rangą jednostek na omawianym obszarze kraju. Dział Brandenbursko-Wiel-kopolski obejmuje tereny zaliczane przez Kondrackiego do trzech podprowin-cji. Do Podprowincji Pojezierzy Południowobałtyckich zaliczone są: fragmet makroregionu Pojezierze Południowopomorskie (314.6/7), zachodnia część makroregionu Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka (315.3) i makroregiony: Pojezierze Lubuskie (315.4), Pojezierze Wielkopolskie (315.5), Pradolina Wariańsko-Odrzańska (315.6), Wzniesienia Zielonogórskie (315.7), Pojezierze Leszczyńskie (315.8). Do omawianego działu wchodzi ponadto całość Podprowincji Niziny Sasko-Łużyckie (317) oraz część Podprowincji Niziny Środ-kowopolskie (318), z makroregionami: Nizina Południowowielkopolska (318.1/2), Obniżenia Milicko-Głogowskie (318.3), Wał Trzebnicki (318.4) i Nizina Śląska (318.5).

Na tle tego co powiedziano powyżej, stosunkowo wyższa jest zbieżność ujęcia Działu Brandenbursko-Wielkopolskiego z najwyższymi rangą jednostkami regionalizacji przyrodniczo-leśnej (Trampler i in. 1990). Omawiany dział odpowiada w ogólnym zarysie dwu krainom: Wielkopolsko-Pomorskiej

1    Śląskiej. W szczegółach widoczne są znaczne różnice na północy. Kraina