KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI
Próbna Matura z OPERONEM
Chemia
Poziom rozszerzony
Listopad 2013
W niniejszym schemacie oceniania zadań otwartych są prezentowane przykładowe poprawne odpowiedzi.
W tego typu zadaniach należy również uznać odpowiedzi ucznia, jeśli są inaczej sformułowane, ale ich sens
jest zgodny z podanym schematem, oraz inne poprawne odpowiedzi w nim nieprzewidziane.
Numer Liczba
Poprawna odpowiedz
i zasady przyznawania punktów
zadania punktów
1. Poprawna odpowiedz
: 1
Symbol pierwiastka X: Ca
Liczba atomowa pierwiastka X: 20
1 pkt  poprawne podanie symbolu oraz liczby atomowej pierwiastka
0 pkt  niepoprawna odpowiedz
lub brak odpowiedzi
2. Poprawna odpowiedz
: 1
1s22s22p63s23p64s2
1 pkt  poprawne podanie konfiguracji elektronowej
0 pkt  niepoprawne podanie konfiguracji elektronowej lub brak odpowiedzi
3. Poprawna odpowiedz
: 1
Liczba kwantowa Elektron 1 Elektron 2
n 4 4
l 0 0
m 0 0
1 1
+ -
ms
2 2
1 pkt  poprawne podanie stanu dwóch elektronów walencyjnych
0 pkt  poprawne podanie stanu jednego elektronu walencyjnego, niepoprawne
podanie stanu dwóch elektronów walencyjnych lub brak odpowiedzi
4. Poprawna odpowiedz
: 1
82
1 pkt  poprawne podanie liczby atomowej pierwiastka
0 pkt  niepoprawne podanie liczby atomowej pierwiastka lub brak odpowiedzi
1
www.operon.pl
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Numer Liczba
Poprawna odpowiedz
i zasady przyznawania punktów
zadania punktów
5. Przykład poprawnej odpowiedzi: 2
Czas [lata] Pozostała masa [g]
1620
1  0,5�1 = 0,5
3240
0,5  0,5�0,5 = 0,25
4860
0,25  0,5�0,25 = 0,125
6480
0,125  0,5�0,125 = 0,0625
Odpowiedz
: Z próbki o masie 1 g tego izotopu pozostanie 0,0625 g po 6480 latach.
2 pkt  zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń,
podanie poprawnego wyniku wraz z jednostką
1 pkt  zastosowanie poprawnej metody obliczeń, ale popełnienie błędów rachun-
kowych, prowadzących do błędnego wyniku lub podanie wyniku z błędną
jednostką, lub brak wyniku
0 pkt  zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń lub brak obliczeń
6. Przykład poprawnej odpowiedzi: 2
�ł1 łł
3
�ł śł
k �" N2 �" 3H2 k �" 1 N2 �"27�" H2 3
[ ]
�"
[ ] [ ]
�ł2 śł
v2 �ł �ł
2
= = = 13,5
v1 k �" N2 �" H2 3 k �" N2 �" H2 3
�"
[ ] [ ] [ ] [ ]
Odpowiedz
: Szybkość reakcji wzrośnie 13,5 raza.
2 pkt  zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń
oraz podanie poprawnego wyniku
1 pkt  zastosowanie poprawnej metody obliczeń i popełnienie błędów rachunko-
wych prowadzących do błędnego wyniku liczbowego
0 pkt  zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń lub brak odpowiedzi
7. Przykład poprawnej odpowiedzi: 3
ZnS + 2 HNO3 $ Zn(NO3)2 + H2S
Zn(NO3)2 + 2 NaOH $ Zn(OH)2 + 2 NaNO3
Zn(OH)2 + 2 NaOH $ Na2[Zn(OH)4]
3 pkt  poprawne zapisanie trzech równań reakcji
2 pkt  poprawne zapisanie dwóch równań reakcji
1 pkt  poprawne zapisanie jednego równania reakcji
0 pkt  brak poprawnie zapisanych równań reakcji lub brak odpowiedzi
8. Poprawna odpowiedz
: 1
Probówka I: zasadowy
Probówka II: obojętny
Probówka III: kwasowy
1 pkt  poprawne podanie odczynu w trzech probówkach
0 pkt  poprawne podanie odczynu w dwóch lub w jednej probówce, brak po-
prawnie podanego odczynu lub brak odpowiedzi
9. Poprawna odpowiedz
: 1
Probówka I: CH3COO + H2O m CH3COOH + OH
Probówka II: hydroliza nie zachodzi
+
Probówka III: NH4 + H2O m NH3 +H3O+
1 pkt  poprawne zapisanie dwóch równań reakcji oraz zaznaczenie, że reakcja nie
zachodzi dla jednej probówki
0 pkt  brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi
2
www.operon.pl
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Numer Liczba
Poprawna odpowiedz
i zasady przyznawania punktów
zadania punktów
10. Przykład poprawnej odpowiedzi: 3
  2 
MnO4 + NO2 + OH $ MnO4 + NO3 + H2O
 2
2 MnO4 + 2 e $ 2 MnO4
 
NO2 + 2 OH $ NO3 + H2O + 2 e
  2 
2 MnO4 + NO2 + 2 OH $ 2 MnO4 + NO3 + H2O
3 pkt  poprawne zapisanie dwóch równań połówkowych oraz poprawne zapisanie
zbilansowanego równania reakcji w formie skróconej jonowej
2 pkt  poprawne zapisanie dwóch równań połówkowych oraz niepoprawne zapi-
sanie zbilansowanego równania reakcji w formie skróconej jonowej
1 pkt  poprawne zapisanie jednego z dwóch równań połówkowych oraz niepo-
prawne zapisanie zbilansowanego równania reakcji w formie skróconej
jonowej
0 pkt  niepoprawne zapisanie dwóch równań połówkowych lub brak odpowiedzi
11. Poprawna odpowiedz
: 1

Utleniacz: MnO4

Reduktor: NO2
1 pkt  poprawne wskazanie utleniacza i reduktora
0 pkt  niepoprawne wskazanie utleniacza lub reduktora, lub brak odpowiedzi
12. Poprawna odpowiedz
: 1
K( ) 4 Ag+ + 4e $ 4 Ag
A(+) 2 H2O $ O2 + 4 H+ + 4 e
1 pkt  poprawne zapisanie dwóch równań reakcji elektrodowych
0 pkt  poprawne zapisanie jednego z równań reakcji elektrodowych, brak po-
prawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi
13. Przykład poprawnej odpowiedzi: 2
W warunkach normalnych w 22,4 dm3 O2 znajdują się 32 g tego gazu. Stąd
w 56 cm3 znajduje się 0,08 g. Reakcja zachodząca na anodzie:
2 H2O $ O2 + 4 H+ + 4 e
Z równania reakcji wynika, że w reakcji biorą udział 4 mole elektronów, stąd ładu-
nek q, który przepłynął przez elektrodę, jest równy 386000 C.
Obliczenie wartości ładunku potrzebnego do otrzymania 0,08 g tlenu:
32 g tlenu  386000 C
0,08 g tlenu  x & x = 965 C
Obliczenie wartości natężenia prądu:
�łC łł
q 965
�ł śł
q = I �" t �! I = = = 3,22 A = A
�ł śł
t 300 s
�ł �ł
Odpowiedz
: Natężenie prądu powinno być równe 3,22 A.
2 pkt  zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń,
podanie poprawnego wyniku wraz z jednostką
1 pkt  zastosowanie poprawnej metody obliczeń, ale popełnienie błędów rachun-
kowych, prowadzących do błędnego wyniku lub podanie wyniku z błędną
jednostką, lub brak wyniku
0 pkt  zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń lub brak obliczeń
3
www.operon.pl
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Numer Liczba
Poprawna odpowiedz
i zasady przyznawania punktów
zadania punktów
14. Przykład poprawnej odpowiedzi: 3
Schemat doświadczenia:
stężony kwas azotowy(V),
stężony kwas siarkowy(VI)
I II
Odczynniki: stężone roztwory kwasu azotowego(V) i kwasu siarkowego(VI)
Obserwacje: probówka z benzenem  zaobserwowano żółte zabarwienie roztwo-
ru i pojawienie się zapachu gorzkich migdałów; probówka z cykloheksanem  nie
zaobserwowano zmian
Wnioski: W pierwszej probówce znajdował się benzen, w drugiej cykloheksan.
3 pkt  poprawne narysowanie schematu doświadczenia, poprawne zapropono-
wanie odczynnika identyfikacyjnego oraz poprawne zapisanie obserwacji
i wniosków
2 pkt  poprawne narysowanie schematu doświadczenia, poprawne zapropono-
wanie odczynnika identyfikacyjnego oraz poprawne zapisanie obserwacji
i niepoprawne zapisanie wniosków
1 pkt  poprawne narysowanie schematu doświadczenia, niepoprawne zapro-
ponowanie odczynnika identyfikacyjnego oraz niepoprawne zapisanie
obserwacji i wniosków
0 pkt  niepoprawne narysowanie schematu doświadczenia lub brak odpowiedzi
15. Przykład poprawnej odpowiedzi: 3
 
O C O O Cl Ca2+ Cl
H H
3 pkt  poprawne narysowanie trzech wzorów
2 pkt  poprawne narysowanie dwóch wzorów
2 pkt  poprawne narysowanie jednego wzoru
0 pkt  brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi
4
www.operon.pl
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Numer Liczba
Poprawna odpowiedz
i zasady przyznawania punktów
zadania punktów
16. Przykład poprawnej odpowiedzi: 2
n mol
Cm = �! n = Cm �" Vr = 075 �"0,15 dm3 = 0,1125 mola
,
Vr dm3
g
MHNO = 63,01
3
mol
ms g
= ,
n = �! ms = n �" M = 0,1125 mola �" 63,01 = 709 g
M mol
ms ms �"100% 709 g�"100%
,
Cp = �"100% �! mr = = = 1091g
0,
mr Cp 65%
mr mr 10,91g
dr = �! Vr = = = 779 cm3
,
Vr dr 1,40 g
cm3
Odpowiedz
: Należy odmierzyć 7,79 cm3 roztworu kwasu azotowego(V).
2 pkt  zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń,
podanie poprawnego wyniku wraz z jednostką
1 pkt  zastosowanie poprawnej metody obliczeń, ale popełnienie błędów rachun-
kowych, prowadzących do błędnego wyniku lub podanie wyniku z błędną
jednostką lub brak wyniku
0 pkt  zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń lub brak obliczeń
17. Poprawna odpowiedz
: 1
Cu2+ + Zn $ Zn2+ + Cu
1 pkt  poprawne zapisanie reakcji
0 pkt  niepoprawne zapisanie reakcji lub brak odpowiedzi
18. Poprawna odpowiedz
: 1
(-) Zn | Zn2+ ||Cu2+|Cu (+)
1 pkt  poprawne zapisanie schematu ogniwa
0 pkt  niepoprawne zapisanie schematu ogniwa lub brak odpowiedzi
19. Poprawna odpowiedz
: 1
SEM = Ek - Ea = 0,34 V - (-0,76 V) = 1,1 V
Odpowiedz
: Siła elektromotoryczna ogniwa wynosi 1,1 V.
1 pkt  poprawne obliczenie SEM
0 pkt  niepoprawne obliczenie SEM lub brak odpowiedzi
20. Poprawna odpowiedz
: 1
Zlewka 1: niebieski
Zlewka 2: czerwony
1 pkt  poprawne podanie koloru uniwersalnego papierka wskaz
nikowego
w dwóch zlewkach
0 pkt  poprawne podanie koloru uniwersalnego papierka wskaz
nikowego w jed-
nej zlewce, brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi
5
www.operon.pl
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Numer Liczba
Poprawna odpowiedz
i zasady przyznawania punktów
zadania punktów
21. Przykład poprawnej odpowiedzi: 2
Zlewka 1:
�ł
�ł
NH3 + H2O NH+ + OH-
�!�ł 4
�ł
mol
nNH = cNH �" VNH = 0,25 �"0,05 dm3 = 0,0125 mola NH3
5
3 3 3
dm3
nNH
0,0125 mola mol
3
cNH = = = 0,05
3
Vr 0,25 dm3 dm3
mol
cNH 0,05 dm3
3
= = 2857 > 400
KbNH 1,75�"10-5
3
KbNH 1,75�"10-5
b
3
a= = = 35�"10-4 =187�"10-2
,,
cNH 0,05
3
mol
[OH-] =a �"cNH = 1,87�"10-2 �"0,05 = 935�"10-4
8 ,
3
dm3
Zlewka 2:
NH3 +HNO3 �ł�ł NHNO3

4
mol
nNH = cNH �" VNH = 0,25 �"0,05dm3 = 0,0125 molaNH3
o
3 3 3
dm3
mol
nHNO = cHNO �" VHNO = 0,25 �"02dm3 = 005 mola HNO3
, ,
3 3 3
dm3
Po reakcji:
e
nNH = 0
3
nHNO = 005-0,0125 = 0,0375 mola
,
3
nHNO
0,0375 mola mol
,
3
cHNO = = = 0,15
3
Vr 0,25 dm3 dm3
mol
�łH+ łł
= cHNO = 0,15
�ł śł
3
�ł �ł
dm3
10-14 mol
-
�łOH-łł
= = 6,67�"10-14
�ł śł
�ł �ł
�łH+ łł
dm3
�ł śł
�ł �ł
Odpowiedz
: Stężenie jonów hydroksylowych z zlewce 1 wynosi 9,35�10 4 mol/dm3.
lub: Stężenie jonów hydroksylowych z zlewce 2 wynosi 6,67�10 14 mol/dm3.
2 pkt  poprawne obliczenie stężenia jonów hydroksylowych w dwóch roztworach
1 pkt  poprawne obliczenie stężenia jonów hydroksylowych w jednym roztworze
0 pkt  brak poprawnej odpowiedzi lub brak odpowiedzi
22. Przykład poprawnej odpowiedzi: 1
mol
S0PbSO = Ir = 105�"10-4
,
4
dm3
mol
S0PbCrO = Ir = 134�"10-7
,
4
d
dm3
Odpowiedz
: Siarczan(VI) ołowiu(II) ma wyższą rozpuszczalność, jest zatem lepiej
rozpuszczalny. Możliwe jest przeprowadzenie soli trudno rozpuszczalnych w trud-
niej rozpuszczalne, zatem przedstawiona reakcja zajdzie w prawo.
1 pkt  zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń,
podanie poprawnej odpowiedzi
0 pkt  zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń lub brak obliczeń
6
www.operon.pl
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Numer Liczba
Poprawna odpowiedz
i zasady przyznawania punktów
zadania punktów
23. Poprawna odpowiedz
: 1
I. H2S + H2O m HS + H3O+
II. HS + H2O m S2 + H3O+
1 pkt  poprawne podanie dwóch reakcji dysocjacji
0 pkt  poprawne podanie jednej reakcji dysocjacji, brak poprawnej odpowiedzi lub
brak odpowiedzi
24. Poprawna odpowiedz
: 1
[HS-]�"[H3O+]
Ka =
1
[H2S]
[S2-]�"[HO+]
3
Ka =
2
[HS-]
1 pkt  poprawne podanie dwóch wyrażeń na stałe dysocjacji
0 pkt  poprawne podanie jednego wyrażenia na stałą dysocjacji, brak poprawnej
odpowiedzi lub brak odpowiedzi
25. Poprawna odpowiedz
: 1
[H3O+] > [HS ] > [S2 ]
1 pkt  poprawne uszeregowanie
0 pkt  niepoprawne uszeregowanie lub brak odpowiedzi
26. Poprawna odpowiedz
: 2
a) w prawo
b) w lewo
c) w lewo
d) nie wpłynie
2 pkt  poprawna odpowiedz
w czterech podpunktach
1 pkt  poprawna odpowiedz
w trzech podpunktach
0 pkt  poprawna odpowiedz
w dwóch lub jednym podpunkcie, brak poprawnej
odpowiedzi lub brak odpowiedzi
27. Przykład poprawnej odpowiedzi: 2
pV 1,013�"105 Pa�"5�"10-3 m3
pV = nRT �! n = = = 0,21mola
J
RT
8,314 �"293 K
3
mol�"K
328 g Ca(NO3)2  4 mole NO2
x  0,21 mola NO2 & x = 17,22 g Ca(NO3)2
Odpowiedz
: Należy odważyć 17,22 g azotanu(V) wapnia.
2 pkt  zastosowanie poprawnej metody obliczeń, wykonanie poprawnych obli-
czeń i podanie poprawnego wyniku wraz z jednostką
1 pkt  zastosowanie poprawnej metody obliczeń, poprawne wykonanie obliczeń,
podanie poprawnego wyniku z błędną jednostką lub bez jednostki
0 pkt  zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń lub brak obliczeń
28. Przykład poprawnej odpowiedzi: 1
CH3
|
CH3 C CH2 CH CH2 CH3
| |
CH3 CH3
Nazwa systematyczna: 2,2,4 trimetyloheksan
1 pkt  poprawne narysowanie związku oraz poprawne podanie nazwy systema-
tycznej
0 pkt  poprawne narysowanie związku, ale niepoprawne podanie nazwy systema-
tycznej, niepoprawne narysowanie związku lub brak odpowiedzi
7
www.operon.pl
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Numer Liczba
Poprawna odpowiedz
i zasady przyznawania punktów
zadania punktów
29. 2
CH4(g) + 4O2(g) �ł�ł 3 CO2(g) + 2H2O(g)

3
0
CH4(g) �ł 3C(s) + 2 H2(g) -DH1
�ł H
3
3
0
3 CO(g) + O2(g) �ł�ł 3CO2(g) 3�" DH3

2
3
0
3 C(s) + O2(g) �ł 3CO(g) 3�"DH2
�ł�ł
2
0
2 HO(c) �ł 2H2O(g) 2�"DH5
�ł
2
0
2 H2(g) + O2(g) �ł�ł 2 H2O(c) 2�"DH4
O
kJ
0 0 0 0 0
DH0 = -DH1 + 3�"DH3 + 3�"DH2 + 2�"DH5 + 2�"DH4 = -19458
,
mol
Odpowiedz
: Entalpia reakcji całkowitego spalania propynu wynosi  1945,8 kJ/mol.
2 pkt  zastosowanie poprawnej metody obliczeń, wykonanie poprawnych obli-
czeń i podanie poprawnego wyniku wraz z jednostką
1 pkt  zastosowanie poprawnej metody obliczeń, ale popełnienie błędów rachun-
kowych, podanie błędnego wyniku lub brak wyniku
0 pkt  zastosowanie niepoprawnej metody obliczeń, błędne wykonanie obliczeń
lub brak obliczeń
30. Poprawna odpowiedz
: 1
Wewnątrz miceli 1 znajduje się cząstka polarna.
Wewnątrz miceli 2 znajduje się cząstka niepolarna.
1 pkt  poprawne uzupełnienie dwóch zdań
0 pkt  poprawne uzupełnienie jednego zdania, brak poprawnej odpowiedzi lub
brak odpowiedzi
31. Przykład poprawnej odpowiedzi: 1
Mleko zabarwia się na kolor żółty.
1 pkt  poprawne podanie obserwacji
0 pkt  niepoprawna odpowiedz
lub brak odpowiedzi
8
www.operon.pl
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Numer Liczba
Poprawna odpowiedz
i zasady przyznawania punktów
zadania punktów
32. Przykład poprawnej odpowiedzi: 3
Doświadczenie:
Cu(OH)2(s)
aldehyd cynamonowy
Obserwacje: wytrącił się ceglastoczerwony osad
Równanie reakcji:
H OH
C O C O
HC CH + 2 Cu(OH)2 T HC CH + Cu2O + 2 H2O
3 pkt  poprawne narysowanie schematu doświadczenia, poprawne zapisanie
obserwacji oraz poprawne zapisanie równania reakcji chemicznej
2 pkt  poprawne narysowanie schematu doświadczenia, poprawne zapisanie
obserwacji oraz niepoprawne zapisanie równania reakcji chemicznej
1 pkt  poprawne narysowanie schematu doświadczenia, niepoprawne zapisanie
obserwacji oraz niepoprawne zapisanie równania reakcji chemicznej
0 pkt  niepoprawne narysowanie schematu doświadczenia lub brak odpowiedzi
33. Przykład poprawnej odpowiedzi: 3
Doświadczenie:
CO2
H2O + oranż metylowy
Obserwacje: roztwór zabarwił się na czerwono
Wnioski: woda nasycona tlenkiem węgla(IV) wykazuje odczyn kwasowy
3 pkt  poprawne narysowanie schematu doświadczenia, poprawne zapisanie
obserwacji oraz poprawne zapisanie wniosków
2 pkt  poprawne narysowanie schematu doświadczenia, poprawne zapisanie
obserwacji oraz niepoprawne zapisanie wniosków
1 pkt  poprawne narysowanie schematu doświadczenia, niepoprawne zapisanie
obserwacji oraz niepoprawne zapisanie wniosków
0 pkt  niepoprawne narysowanie schematu doświadczenia lub brak odpowiedzi
9
www.operon.pl
Chemia. Poziom rozszerzony
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Numer Liczba
Poprawna odpowiedz
i zasady przyznawania punktów
zadania punktów
34. Poprawna odpowiedz
: 1
O NH2
C CH
-
O CH3
1 pkt  poprawne narysowanie wzoru
0 pkt  niepoprawne narysowanie wzoru lub brak odpowiedzi
35. Poprawna odpowiedz
: 3
a)
OH O CO CH3
| |
HSO
2 4
�ł�ł�ł

CH3 CH COOH + CH3COOH �!�ł�ł CH3 CH COOH + H2O
�ł
b)
OH OH
| |
HSO
2 4
�ł�ł�ł

CH3 CH COOH + CH3OH �!�ł�ł CH3 CH COOCH3 + H2O
�ł
c)
OH OH
| |
CH3 CH COOH + NaOH �ł CH3 CH COONa + H2O
�ł
3 pkt  poprawne zapisanie równań reakcji w trzech przypadkach
2 pkt  poprawne zapisanie równań reakcji w dwóch przypadkach
1 pkt  poprawne zapisanie równań reakcji w jednym przypadku
0 pkt  niepoprawne zapisanie równań reakcji trzech przypadkach lub brak odpo-
wiedzi
36. Poprawna odpowiedz
: 3
Wzór aldehydu:
CH3
|
CH3 CH CHO
Reakcja 1:
CH3 CH3
| |
Pt
CH3 CH CHO + H2 �ł�ł CH3 CH CH2OH
Reakcja 2:
CH3 CH3
| |
Al2O3
CH3 CH CH2OH �ł�ł�ł CH3 C=CH2 + H2O

3 pkt  poprawne podanie wzoru związku oraz poprawne zapisanie dwóch równań
reakcji
2 pkt  poprawne podanie wzoru związku oraz poprawne zapisanie jednego rów-
nania reakcji
1 pkt  poprawne podanie wzoru związku oraz niepoprawne zapisanie równań
reakcji w dwóch przypadkach
0 pkt  niepoprawne podanie wzoru związku lub brak odpowiedzi
10
www.operon.pl