ALKINY CnH2n-2
OTRZYMYWANIE
1. OTRZYMYWANIE ETYNU  metody przemysłowe
HYDROLIZA W
GLIKA WAPNIA
CaCO3 CaO + CO2
2 000°C
CaO + 3C CaC2 + CO
CaC2 + 2H2O Ca(OH)2 + H  C a" C  H
UTLENIANIE METANU (z ropy naftowej)
6CH4 + O2 1 500°C 2 H  C a" C  H + 2CO + 10 H2
ALKINY CnH2n-2
OTRZYMYWANIE
2. OTRZYMYWANIE INNYCH ALKINÓW
ELIMINACJA DWÓCH CZ
STECZEK CHLOROWCOWODORU Z
vic-DICHLOROWCOALKANÓW
CH3  CH = CH2 + Br2 CH3  CH  CH2Br
Br
KOH / EtOH
CH3  CH  CH2Br CH3  CH = CHBr + HBr
Br
NaNH2 / NH3
CH3  CH = CHBr CH3  C a" C  H + HBr
ALKINY CnH2n-2
OTRZYMYWANIE
2. OTRZYMYWANIE INNYCH ALKINÓW
REAKCJA PODSTAWIENIA CHLOROWCOALKANÓW
ACETYLENKIEM SODU
NaNH2 / NH3/C/
H  C a" C  H H  C a" C Na
ACETYLID MONOSODOWY
H  C a" C Na + CH3  Br H  C a" C  CH3 + NaBr
propyn
1
ALKINY CnH2n-2
KWASOWOŚĆ TERMINALNYCH ALKINÓW
KWASOWOŚĆ
pKa = 25 pKa = 44 pKa = 50
H H
H H
Csp3
H C C H
C C
H C C H
Csp2
H
Csp
H
H H
HCa"C CH2=CH CH3CH2
ZASADOWOŚĆ
ALKINY CnH2n-2
KWASOWOŚĆ TERMINALNYCH ALKINÓW
KWASOWOŚĆ
HO  H RO  H HC a" C  H H2N  H CH2=CH  H CH3CH2  H
pKa 15.7 16  17 25 38 44 50
HO RO HCa"C H2N CH2=CH CH3CH2
ZASADOWOŚĆ
ALKINY CnH2n-2
KWASOWOŚĆ TERMINALNYCH ALKINÓW
R Ca"C  H + Ag(NH3 )2+OH- R Ca"C Ag
TERMINALNY ALKIN
R Ca"C H + NaNH2 R Ca"C Na + NH3
ALE
BRAK WI
ZANIA Csp  H
R Ca"C  R + NaNH2
BRAK REAKCJI
R Ca"C R + Ag(NH3 )2+OH-
2
ALKINY CnH2n-2
REAKCJE PRZYA

CZANIA DO ALKINÓW
REAKCJE ADDYCJI HALOGENOWODORÓW DO ALKINÓW
H X
X
H  X H  X
C C C C
 C a" C 
H
H X
CH3CH2 Br
H  Br
H  Br
C C
CH3CH2 C a" C  CH3
H CH3
H Br
2-BROMO-2-PENTEN
CH3CH2 C CH3
C
2,2-DIBROMOPENTAN
H Br
ALKINY CnH2n-2
REAKCJE PRZYA

CZANIA DO ALKINÓW
REAKCJE ADDYCJI HALOGENÓW DO ALKINÓW
Hg+2
CHLOREK WINYLU
HCa"CH + HCl H2C=CHCl
X X
X
X  X X  X
C C C C
 C a" C 
X
X X
Br
HOOC
Br2
HOOC C C COOH
1 MOL
kwas acetylenodikarboksylowy
Br COOH
70%
Br2
CH3(CH2)3Ca"CCH3 CCl4 CH3(CH2)3CBr=CBrCH3 Br2
CCl4
CH3(CH2)3CBr2 CBr2CH3
2,2,3,3-TERABROMOHEPTAN
ALKINY CnH2n-2
REAKCJE PRZYA

CZANIA DO ALKINÓW
REAKCJE ADDYCJI WODY DO ALKINÓW
REAKCJA KUCZEROWA  przemysłowa metoda otrzymywania aldehydu octowego
H
H
HgSO4
H3C C
HCa"CH + H2O
H2C C
H2SO4
O
O H
3
ALKINY CnH2n-2
REAKCJE PRZYA

CZANIA DO ALKINÓW
REAKCJE ADDYCJI WODY DO ALKINÓW
CH3 Ca"C H + H+ [CH3  C = CH2]
O
H
H
H
CH3 C CH2 CH3 C CH2
CH3 C C H
O
H O
O
H
H
H
ALKINY CnH2n-2
REAKCJE PRZYA

CZANIA DO ALKINÓW
REAKCJE UWODORNIENIA ALKINÓW
2H2 / Pt, Ni lub Pd RCH2 CH2R
R R
H2 / katalizator
R  C a" C  R
C C
LINDLARA Lub Ni2B
H H
H
R
Na lub K/ NH3
C C
H R
ALKINY CnH2n-2
R
R
H2 /kat. Lindlara
C C
A syn H
H
R CH2 CH2 R
H3/Pt
R H
Li/NH3
C C
A anti
H
R C C R R
R X
HX
HX, GDZIE X: Cl, Br
C C R CH2 CX2 R
A anti
H
R
O HO
1. O3 2. H2O
R C
+
C R
OH
R O
X2, GDZIE X: Cl, Br X
X2
C C
R CX2 CX2 R
A anti
X
R
4
T
A
U
T
O
M
E
R
I
A
W
GIEL
ODMIANY ALOTROPOWE
Csp3 GRAFIT
DIAMENT
Csp2
W
GIEL
ODMIANY ALOTROPOWE
FULERENY
Csp2
W
GIEL
ODMIANY ALOTROPOWE
POLIYNY
 C a" C  C a" C  C a" C  C a" C  C a" C  C a" C 
Csp
Å‚atwo pokrywajÄ… inne substancje
rozpuszczajÄ… siÄ™ w rozpuszczalnikach organicznych, np. toluenie
przewodzą prąd elektryczny wzdłuż osi łańcucha; zastosowanie 
 drut czÄ…steczkowy
5
ALKADIENY CnH2n-2
wiÄ…zania skumulowane CH2 = C = CH  CH2  CH3 1,2-PENTADIEN
wiązania sprzężone CH2 = CH  CH = CH  CH3 1,3-PENTADIEN
wiÄ…zania izolowane CH2 = CH  (CH2)n  CH = CH2 n = 1, 2, ...
dla n = 1 CH2 = CH  CH2  CH = CH2 1,4-PENTADIEN
alkadieny o wiÄ…zaniach izolowanych
właściwości chemiczne analogiczne jak dla alkenów
ALKADIENY CnH2n-2
Alkadieny o wiÄ…zaniach skumulowanych  ALLENY
sp
CH2 = C = CH2 ALLEN
sp2 sp2
90°
H
H
C C
C C
H
H
ALKADIENY CnH2n-2
Alkadieny o wiÄ…zaniach skumulowanych  ALLENY
CH2 = C = CH2 + H2O/H+ [CH3  C = CH2] CH3 C CH2
O
H H
O
H H
CH3 C CH3
CH3 C CH2 CH3 C CH2
O
O
O
H
H H
TAUTOMERIA
6
CH3  CH3
ALKADIENY CnH2n-2
1.55Å
Alkadieny o wiązaniach sprzężonych
= CH  CH =
1.46Å
1,4  CYKLOADDYCJA  reakcja Diels-Aldera
s-cis s-trans
+
R R
DIEN DIENOFIL ADDUKT
R: COOR , NO2, CHO itp.
ALKADIENY CnH2n-2
Alkadieny o wiązaniach sprzężonych
3-bromo-1-buten
Br
Br-
H2C CH CH CH3
H2C CH CH CH3
+40°C
HBr
CH2 = CH  CH = CH2 1,2 ADDYCJA
1,4 ADDYCJA
H2C CH CH CH3 Br-
H2C CH CH CH3
-80°C
Br
1-bromo-2-buten
ALKADIENY CnH2n-2
Alkadieny o wiązaniach sprzężonych
+´
+´
CH2 CH CH CH2 CH2 CH CH CH2
H
Br Br
CH2 CH CH CH2 CH2 CH CH CH2
H
H
stabilniejszy Å‚atwiej powstaje
KONTROLA KONTROLA
1,4 ADDYCJA 1,2 ADDYCJA TERMODYNAMICZNA KINETYCZNA
7
KAUCZUK I GUMY
Z (cis)
n
kauczuk naturalny
2-METYLO-1,3-BUTADIEN
tzw. izopren
n
E (trans)
tzw. gutaperka
W
GLOWODORY AROMATYCZNE  ARENY
Csp3  C sp3
C C
1.04Å
C6H6
1.51Å
C C H
1.39Å
C C
Csp2 = C sp2
1.33Å
Br2 /CCl4 Br2 /CCl4 Br
brak reakcji
AE
Br
H2O/H+
brak reakcji H2O/H+
OH
AE
KMnO4 KMnO4
brak reakcji OH
H2 /Pt
100  200 °C 25 °C
100 atm 1.4 atm
OH
ARENY
ENERGIA REZONANSU  różnica między energią hipotetycznej
czÄ…steczki heksatrienu a energiÄ… rzeczywistÄ… czÄ…steczki benzenu
STABINOŚĆ BENZENU
Ep
+ 3H2
+ 2H2
36 kcal/mol
+ 3H2
"H ° =3 (-28.6)
 85.8 kcal/mol
+ H2
"H ° =2 (-28.6)
 55.4 kcal/mol
"H ° = -49.8 kcal/mol
"H ° = -28.6 kcal/mol
8
ARENY
¨"6
E
¨"4 ¨"5
6 izolowanych orbitali atomowych p
¨2 ¨3
¨1
CZ
STECZKA MA CHARAKTER AROMATYCZNY, GDY
ARENY
SPEA
NIA WARUNKI:
1. jest płaska, cykliczna; o wiązaniach
skoniugowanych; z orbitalem p na
każdym atomie tego układu
C6H6
REGUA
A HÜCKLA
2. układ zawiera
cykliczna cząsteczka o kształcie
heksagonalnym; "CCH 120°, C  C 1.39 Å
4n + 2 gdzie n = 0, 1, 2,..
elektronów na orbitalach p
nie ulega reakcjom AE
stabilniejszy o 36 kcal/mol niż to
wynika z ciepła uwodornienia
cykloheksatrienu6
hybryda dwóch struktur rezonansowych
C6H6 CZ
STECZKA AROMATYCZNA
ARENY
PA
ASKA
CYKLICZNA
CZ
STECZKA AROMATYCZNA
2, 6, 10, 14, 16, ... elektronów Ą
4 elektrony Ä„
ulega reakcji Diels-Aldera
CZ
STECZKI
NIEAROMATYCZNE
8 elektronów Ą
ulega reakcji z Br2, HCl i KMnO4
cząsteczka niepłaska
9
ARENY
PA
ASKA
CYKLICZNA
CZ
STECZKA AROMATYCZNA
2, 6, 10, 14, 16, ... elektronów Ą
CYKLOPENTADIEN
sp3
B - H-
H H
4 elektrony Ä„
H
H
H
H
4 elektrony Ä„
H
H
AROMATYCZNY NIEAROMATYCZNY
6 elektronów Ą
ANION CYKLOPENTADIENYLOWY
ARENY
PA
ASKA
CYKLICZNA
CZ
STECZKA AROMATYCZNA
2, 6, 10, 14, 16, ... elektronów Ą
CYKLOPENTADIEN
B
- H
sp3
H H
6 elektronów
Ä„
H
H H
H
NIEAROMATYCZNY
8 elektronów Ą
H
AROMATYCZNY
H
H
H
7 elektronów Ą
6 elektronów Ą
KATION TROPYLIOWY
W
GLOWODORY AROMATYCZNE O SKONDENSOWANYCH
PIERÅšCIENIACH BENZENOWYCH
NAFTALEN
10 elektronów Ą
ANTRACEN
14 elektronów Ą
FENANTREN
14 elektronów Ą
AZULEN
10 elektronów Ą
10
ARENY  NOMENKLATURA
H O
OCH3
NH2 OH
COOH C
ANILINA FENOL BENZALDEHYD ANIZOL
KWAS
BENZOESOWY
Cl Br NO2 O CH3
CH3
C
CHLOROBENZEN BROMOBENZEN NITROBENZEN
ACETOFENON TOLUEN
POCHODNE MONOPODSTAWIONE
R
ARENY  NOMENKLATURA
R
R
1,3 
R
meta
1,4 
1,2 
R para
orto
R
POCHODNE DIPODSTAWIONE
NH2 OH
CH3 CH3 CH3 CH3
CH3 Cl
CH3 NO2
CH3
Br
o-ksylen m-ksylen p-ksylen o-chlorotoluen m-nitroanilina p-bromofenol
Br
F I
Cl
NO2
Br
o-chlorofluorobenzen m-jodonitrobenzen p-dibromobenzen
1,2- chlorofluorobenzen 1,3-jodonitrobenzen 1,4-dibromobenzen
ARENY  NOMENKLATURA
POCHODNE TRIPODSTAWIONE
Br
F I
CH3 Cl
Br
NO2
F
Br
2,6-difluorotoluen 2-chloro-1-jodo-3-nitrobenzen
1,2,4-tribromobenzen
NIE 1,3,4-tribromobenzen
Jeżeli nazwę wyprowadza się od
Podstawniki wymienimy w
zwyczajowej, to charakterystyczny
kolejności alfabetycznej
dla tej nazwy podstawnik otrzymuje
lokant 1
11
CH2CH2CH2CH3
ARENY  NOMENKLATURA
n-BUTYLOBENZEN
ARYLE
CH2
BENZYL
FENYL
Br
CH2=CHCHCH3 CH2Cl
CH2Br
CHLOREK BENZYLU
3-FENYLO-1-BUTEN
BROMEK m-BROMOBENZYLU
ARENY  SEarom
E
+
+
+ E
+ H
MECHANIZM
ETAP 1
H H
H
E E
+ E+ WOLNO E
KATION ARENIOWY
ETAP 2
H
E
SZYBKO
E
+ H+
ETAP 2
H
E
SZYBKO
E
+ H+
PORÓWNANIE Z AE DO ALKENÓW
E
WOLNO
CH2 CH2 + CH2 C H
+ E
ETAP 1
H
E E
ETAP 2
CH2 C H + Y - Y CH2 C H
H H
12
SEarom
NO2
HNO3 / H2SO4
SO3H
stez. H2SO4
Cl
Br
X2 /FeX3 lub AlX3
LUB
R
X2 : Br2 lub Cl2
ROH / H2SO4
LUB
RX / AlCl3 CHLOROBENZEN LUB BROMOBENZEN
LUB
ALKILOBENZEN
CH2=CHR' / H3PO4
O
COR
/ AlCl3
R C
Cl
KETON ALKILOWOFENYLOWY
SEarom
90%
Cl
AlCl3
+ Cl2
+ HCl
25°C
HALOGENOWANIE
Br
Br2 / FeBr3
+ HBr
"
75%
F2 > Cl2 > Br2 > I2
REAKTWNOŚĆ
KATALIZATOR: kwas Lewisa, najczęściej AlCl3 lub FeX3
SEarom
Br
Br2 / Fe
+ HBr
"
HALOGENOWANIE
MECHANIZM
2Fe + 3 Br2 2FeBr3
Br Br + FeBr3 + BrFeBr3
Br
H
H
H
WOLNO
Br
Br Br
Br
KATION ARENIOWY
H
Br
Br
+ BrFeBr3 + FeBr3 + HBr
13
SEarom
NO2
HNO3 / H2SO4
+ H3O+ + HSO4 -
50°C
NITROWANIE
MECHANIZM
O
O
O
- -2
N
HSO4
H2SO4 H2O N + SO4 + H3O+
HO N
O
O KATION NITRONIOWY
O
H
H
H
O
WOLNO
NO2
NO2
N NO2
O
KATION ARENIOWY
H
NO2
- SZYBKO
NO2 + HSO4
+ H2SO4
SEarom
NITROWANIE
Inne układy nitrujące:
mieszanina nitrujÄ…ca HNO3 + H2SO4
HNO3
HNO3 + kwas octowy
azotan benzoilu
azotan acetylu
O
O
C
CH3 C
ONO2 ONO2
SEarom
SO3H
25°C
+ H2SO4
+ H2O
SULFONOWANIE
MECHANIZM
2 H2SO4 SO3 + H3O+ + HSO4 -
H
H
H
O
WOLNO
SO3- SO3-
SO3-
S
O
O
H
SO3-
- SZYBKO
SO3- + HSO4
+ H2SO4
REAKCJA ODWRACALNA
SO3-
SO3H
+ H3O+
+ H2O
14
SEarom
ALKILOWANIE
R
katalizator
+ RX
+ HX
REAKCJA FRIEDEL  CRAFTS A
ACYLOWANIE
O
C
O
AlCl3 R
+ R C
+ HX
Cl
SEarom
ALKILOWANIE
R
katalizator
+ RX
+ HX
R  X: R  alkil X  Cl, Br, I
REAKCJA FRIEDEL  CRAFTS A
Katalizator: AlCl3
MECHANIZM
CH3
CH3
AlCl3 HC + AlCl4
CH3 CH
CH3
Cl
H
H
H
CH3 WOLNO
CH(CH3)2 CH(CH3)2
CH(CH3)2
HC
CH3
H
CH(CH3)2
- SZYBKO
CH(CH3)2 + Cl AlCl3 + AlCl3
SEarom
ALKILOWANIE
chlorek alkilowy /AlCl3
AlCl3
++
CH3  CH2  CH2 Cl CH3  CH2  CH2 CH3  CH  CH3
REAKCJA FRIEDEL  CRAFTS A
Inne układy alkilujące:
alken /HI lub H3PO4
+
CH3  CH = CH2 + H3PO4 CH3  CH  CH3 + H2PO4 -
alkohol /H2SO4 lub H3PO4
- -2
OH + H2SO4 OH2 + HSO4 + SO4 + H3O+
15
SEarom
ACYLOWANIE
O
C
O
CH3
AlCl3
+ CH3 C
+ HCl
80°C
Cl
REAKCJA FRIEDEL  CRAFTS A
MECHANIZM
KATION ACYLIOWY
O
R C
AlCl3 R C O R C O + AlCl4
Cl
H
H
H
O
O
WOLNO O
C
C
C
R C O
R
R
R
KATION ARENIOWY
O
H
C
O - SZYBKO
R
+ Cl AlCl3
C + HCl + AlCl3
R
SEarom
ACYLOWANIE
O
C
O
CH3
AlCl3
+ CH3 C
+ HCl
80°C
Cl
REAKCJA FRIEDEL  CRAFTS A
MECHANIZM
AlCl3
O
O
C
R C
R
+ AlCl3
AlCl3
O O
C C
R R
+ 3 H2O
+ Al(OH)3 + H3O+
SEarom
OGRANICZENIA
reakcji nie ulegają pierścienie aromatyczne z podstawnikami
silnie elektronoakceptorowymi:
O
+
 NO2,  NR3,  CO2H,  CF3,  SO3H, C
R
REAKCJA FRIEDEL  CRAFTS A
podstawniki pierścieni aromatycznych, m. in.  NH2 oraz  NR2
wchodzÄ… w reakcje z katalizatorami
R
R
N AlCl3
N AlCl3
R
R
podczas alkilowania pierścieni aromatycznych często powstają
di oraz trialkilopochodne
24%
14%
H3PO4 H3PO4
+ (CH3)2CHOH
CH(CH3)2 (CH3)2CH CH(CH3)2
(CH3)2CHOH
BARDZIEJ REAKTYWNY
ANIŻELI BENZEN
16
SEarom PODSTAWIONYCH
ARENÓW
NITROWANIE TOLUENU
H2SO4
CH3 + CH3 O2N CH3
CH3 + HNO3 +
NO2 O2N
o 59% m ślady p 37%
NITROWANIE NITROBENZENU
H2SO4
NO2 + NO2 O2N NO2
NO2 + HNO3 +
"
NO2 O2N
o 6% m 93% p 1%
BROMOWANIE ANILINY I FENOLU
Br
Br
Br2
NH2 Br NH2 Br2
OH
H2O Br OH
H2O
Br
Br
100%
SEarom PODSTAWIONYCH S
S S
ARENÓW
WOLNO
+
+ E +
+´
E H
E H
+´
SZYBKOŚĆ REAKCJI SEarom ZALEŻY OD TRWAA
OÅšCI KATIONU ARENIOWEGO
PODSTAWNIK O CHARAKTERZE
ELEKTRONOAKCEPTOROWYM
S S
KATION ARENIOWY DESTABILIZOWANY
WOLNO
+
+ E+
E H
PODSTAWNIK O CHARAKTERZE
ELEKTRONODONOROWYM
S S
WOLNO
+ +
KATION ARENIOWY STABILIZOWANY + E
E H
SEarom PODSTAWIONYCH
PODSTAWNIK O CHARAKTERZE
ARENÓW
ELEKTRONODONOROWYM
PODSTAWNIK O CHARAKTERZE
ELEKTRONOAKCEPTOROWYM
KATION ARENIOWY
KATION ARENIOWY
STABILIZOWANY
DESTABILIZOWANY
"G! A > "G! > "G! D
REAKTYWNOŚĆ
NO2 OH
<
<
17
SEarom PODSTAWIONYCH
ARENÓW
PODSTAWNIKI
AKTYWUJ
CE DEZAKTYWUJ
CE
słabo
umiarkowanie dezaktywujÄ…ce
silnie aktywujÄ…ce
dezaktywujÄ…ce
 Ca"N,  SO3H,  COOH,  COOR,
 NH2,  NHR,  NR2,  OH,  O
F 
O O
umiarkowanie aktywujÄ…ce
Cl  C C
H R
 NHCOR oraz  OR Br 
gdzie R  alkil lub aryl
gdzie R  alkil lub aryl
I 
mocno dezaktywujÄ…ce
+
 NO2,  NR3
słabo aktywujące
 CX3 gdzie X  chlor lub fluor
R  np. CH3 , CH3CH2 
gdzie R  alkil lub aryl
Ar  np. C6H5 
META 
ORTO  i PARA 
EFEKT INDUKCYJNY
I
 jest wynikiem elektrostatycznego oddziaływania powodującego polaryzację
wiązania pomiędzy podstawnikiem a atomem węgla pierścienia
 I
´+
+ I
´+
X
CH3
´-
´-
+
X:  F,  Cl,  Br,  I,  NR3
DEZAKTYWUJ
CY AKTYWUJ
CY
EFEKT MEZOMERYCZNY
M
PODSTAWNIKA  opisuje możliwości zwiększenia lub zmniejszenia
stabilizacji intermediatu  kationu areniowego  w obecności podstawnika
S
S
S S
+ M
E H
E H
E H E H
NH2 NR2 OH OR X
+M
18
PODSTAWNIKI KIERUJ
CE NAST
PNY
PODSTAWNIK W POZYCJ
meta-
O2N
O2N
O2N
ORTO E H
E H
E H
NIEKORZYSTNE STRUKTURY REZONANSOWE
O2N
O2N
O2N
O
WOLNO
N + E+
-
O META
E H
E H
E H
NO2
O
NO2 O
N
PARA
E H
E H
E H
PODSTAWNIKI KIERUJ
CE NAST
PNY
PODSTAWNIK W POZYCJ
para- i orto-
ORTO H2N
H2N
H2N H2N
E H
E H
E H E H
KORZYSTNE STRUKTURY REZONANSOWE
H2N
H2N
H2N
WOLNO
H2N + E+
META E H
E H
E H
PARA
NH2 NH2 NH2
NH2
E H
E H E H
E H
REDUKCJA PIERÅšCIENIA
AROMATYCZNEGO
H2, Pd
EtOH
O
O
5-fenylo-3-penten-2-on 5-fenylo-2-pentanon
200°C, 100 atm
H2, Ni
H2, Ni H2, Ni
szybko
wolno szybko
19
REDUKCJA PIERÅšCIENIA
AROMATYCZNEGO
Na, NH3
EtOH
REDUKCJA BIRCH A 1,4-CYKLOHEKSADIEN
MECHANIZM
EtOH
Na
anionorodnik benzenowy
H
H
H
H H H H
H
H H
H
H
Na
rodnik cykloheksadienylowy
anion cykloheksadienylowy
REDUKCJA PIERÅšCIENIA
AROMATYCZNEGO
H H
H
H
H H
H
H
EtOH
H H
anion cykloheksadienylowy
1,4-CYKLOHEKSADIEN
H H
CH3 CH3
Na/NH3
EtOH
CH3 CH3
77- 92%
H H
1,2-DIMETYLO-1,4-CYKLOHEKSADIEN
H H
OCH3 OCH3
Li/NH3
EtOH
80%
H H
ANIZOL 1-METOKSY-1,4-CYKLOHEKSADIEN
REAKCJE W A
AC
CUCHU
BOCZNYM
H
RODNIK BENZYLOWY C (CH2)nCH3
H
POZYCJA BENZYLOWA
WODORY BENZYLOWE
H
C H
H
CH2 CH2
CH2 CH2
20
REAKCJE W A
AC
CUCHU
BOCZNYM H
C (CH2)nCH3
KATION BENZYLOWY
H
CH2 CH2
CH2 CH2
REAKCJE W A
AC
CUCHU
BOCZNYM
O
O
H
H
CCl4
C R N Br
+ C R N H
+
h½
H Br
O
O
O O
MECHANIZM
CCl4
N Br N + Br
h½
O O
R
H
C H Br
C R HBr
+
H
O
O
N H + Br2
HBr
N Br +
O CCl4
O
Br2 2
Br
h½
REAKCJE W A
AC
CUCHU
BOCZNYM
O
O
H
H
CCl4
C R N Br
+ C R N H
+
h½
H Br
O
O
R
H
C H Br
C R + HBr
H
CHR CHR CHR
CHR
H R
C R + Br2
C Br Br
+
H
21
UTLENIANIE ARENÓW
REAKCJE W
bezwodnik ftalowy
A
AC
CUCHU BOCZNYM
O
O
V2O5 /O2 V2O5 /O2
O
O
400°
350°
O
bezwodnik maleinowy
O
O
H
O
KMnO4 / " H3O+
C (CH2)nCH3 C
C
OH
H O-K+
KWAS BENZOESOWY
Br
SYNTETYCZNE ZASTOSOWANIA
KIERUJE W
SEarom
orto-/para- NO2
Br
Br2/FeBr3 HNO3 / H2SO4
o-bromonitrobenzen
+
O2N Br
p-bromonitrobenzen
KIERUJE W
NO2 meta- NO2
Br2/FeBr3
HNO3 / H2SO4
Br
m-bromonitrobenzen
SYNTETYCZNE ZASTOSOWANIA
KIERUJE W
SEarom COOH
COOH
meta-
CH3
1. KMnO4, " HNO3/H2SO4
2. 3ź+
NO2
kwas m-nitrobenzoesowy
HNO3/H2SO4
KIERUJE W
COOH
orto-/para-
NO2
CH3 1. KMnO4, "
CH3
NO2 2. 3ź+
NO2
kwas o-nitrobenzoesowy
COOH
ROZDZIELENIE
+
1. KMnO4, "
NO2 2. 3ź+
CH3 NO2 CH3
NO2
kwas p-nitrobenzoesowy
22
SYNTETYCZNE ZASTOSOWANIA
CH3 SEarom CBr3 KIERUJE W CBr3
meta-
Br2
Br2
Fe
h½
Br
1-bromo-3-(tribromometylo)benzen
KIERUJE W
Br2/Fe
1-bromo-4-(tribromometylo)benzen
orto-/para-
Br3C Br
CH3 Br
1. ROZDZIELENIE
2. Br2, h½
+
CBr3
CH3 Br
Br
1-bromo-2-(tribromometylo)benzen
23