ćwiczenia MI
DZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE
___________________________________________________________________________________________________
GLOBALIZACJA  jest to zespół procesów, które tworzą jeden wspólny świat. Nie jest to termin odnoszący się do
konkretnego przedmiotu, lecz do ogółu zjawisk zachodzących w całym świecie prowadzący do ujednolicenia
społeczeństw, gospodarek i kultur. Globalizacja w ujęciu ekonomicznym oznacza nawiązanie i intensyfikację stosunków
gospodarczych między państwami. Globalizacja to proces zdeterminowany przez czynniki charakteryzujące się różnymi
cechami, siłą i zakresem działania oraz z
ródłem pochodzenia, co wynika z wszechstronnego charakteru obecnego procesu
globalizacji. Czynniki te można podzielić na 3 grupy: postęp naukowo-techniczny, konkurencja międzynarodowa, polityka
ekonomiczna państwa. Jedną z najbardziej istotnych cen jest nasilająca się globalizacja technologii  jest to tendencja do
rosnącego umiędzynarodowienia, tworzenia, stosowania i rozpowszechniania się nowych technologii, które znajdują
szybko zastosowanie w wielu krajach. Globalizacja oznacza nieograniczony dostęp do rynków towarów, usług i czynników
produkcji dla wszystkich zainteresowanych podmiotów gospodarczych bez względu na kraj i region geograficzny. Proces
globalizacji przyczynia się również do powstawania głębokich międzynarodowych nierówności i zagrożeń dla stabilności
gospodarki świata.
Etapy globalizacji świata:
- epoka odkryć geograficznych (zapoczątkowały wymianę towarów na nieznaną dotąd skalę, nowe rynki zbytu, większa
liczba kupców oraz możliwość eksploatacji nowych lądów, odkrycie czcionki oraz prasy drukarskiej
- rewolucja przemysłowa (1803  statek parowy, 1814-1835  parowóz, powstanie kolei żelaznej, rozwój komunikacji
lądowej, transportu wodnego i żeglugi parowej, w 1837r  telegraf elektromagnetyczny),
- rewolucja naukowo-techniczna (po II WŚ, porozumienie GATT, integracje krajów, łatwiejsze warunki przepływu kapitału,
ludności, towarów, Internet
Wyróżniki współczesnej globalizacji: rosnąca mobilność kapitału i dóbr, postęp techniczny, znacząco spadające ceny
transakcyjne
Przyczyny i procesy we współczesnej globalizacji: udoskonalenie środków transportu, postęp telekomunikacyjny i
komputeryzacja, rozwój kulturalny i społeczny, ogólnodostępna nauka języków obcych, tworzenie organizacji
międzynarodowych
GA
ÓWNE PODMIOTY GLOBALIZACJI: państwo ( oddziałuje na gospodarkę prowadząc politykę ekonomiczną, a w
szczególności zagraniczną politykę ekonomiczną  m.in. usuwanie przeszkód i zniekształceń w działalności rynków oraz
stymulowania ich sprawnego działania, znaczenie ma deregulacja narodowych systemów finansowych orz usprawnienie
międzynarodowego rynku finansowego, wielostronna liberalizacja handlu międzynarodowego. Działania polegały na
podejmowaniu negocjacji i zawieraniu umów międzynarodowych: porozumień wielostronnych, regionalnych i
dwustronnych. Obecnie punktem polityki państw jest regulacja ekspansji obcych koncernów międzynarodowych w
gospodarce krajowej.), koncerny międzynarodowe (zmiany w zakresie umiędzynarodowienia działalności gospodarczej,
rozszerzania rynku i jego liberalizacji, oligopolizacji, regionalizacji oraz instytucjonalizacji; działania koncernów są
skoncentrowane w gałęziach gospodarki, w których następuje szybki postęp techniczny. Koncerny wpływają niemal na
wszystkie dziedziny gospodarki i stosunków gospodarczych między państwami), instytucje międzynarodowe (mają wpływ
na mechanizmy międzynarodowej współpracy gospodarczej, a także strukturę i charakter stosunków ekonomicznych
między podmiotami gospodarki światowej.
KORZYÅšCI PA
YN
CE Z GLOBALIZACJI: szybszy i swobodny przepływ kapitału, upowszechnienie transakcji
bezgotówkowych, rozwój i upowszechnienie nowych technologii, łatwiejszy dostęp do nowocześniejszych i tańszych
towarów, osiągnięcia w niektórych dziedzinach (np. kontroli inflacji, redukcji deficytów budżetowych i długu
zagranicznego), rozwój wymiany handlowej z zagranicą (tendencje wzrostowe, wysoka dynamika w krajach UE, Chinach,
od 2008r także USA i Japonia), otwarcie wszystkich gospodarek świata i zwiększenie współzależności rozwojowych
(biznesowych, zobowiązań prawnych i konwergencji strategicznych, politycznych i wspólnego bezpieczeństwa),
zwiększający się dostęp do rynków pracy, kultury, wypoczynku, rekreacji.
ZAGROŻENIA WYNIKAJ
CE Z GLOBALIZACJI: homogenizacja kultur, marginalizacja lokalnych firm, ujednolicenie stylu
konsumpcji, pogłębianie dysproporcji gospodarczych, nierównomierny rozwój gospodarczy (wzrost współzależności
między krajami, rozszerzenie różnic dochodowych  w większości krajów Europy, USA i Kanadzie zwiększają się, osłabienie
instytucji ochrony pracy oraz postęp techniczny faworyzujący bardziej wykwalifikowaną siłę roboczą, kryzysy finansowe.
___________________________________________________________________________________________________
MI
DZYNARODOWY PRZEPA
YW TOWARÓW
Handel międzynarodowy - to zjawisko ekonomiczne, które polega na przekazywaniu między krajami towarów. Odbywać
się to może na drodze bezpośredniej - wymianie towaru na towar, lub pośredniej - polegającej na wymianie towaru na
pieniądz, pieniądza na towar. Dzielimy na import i eksport. Jest to ważny czynnik wpływający na rozwój gospodarczy
świata.
Zarys historyczny: początki sięgają starożytności. Już wtedy ludzie dostrzegali nierównomierny podział posiadanych
towarów. Aby wyrównać te dysproporcje zaczęli ze sobą handlować, a ponieważ wówczas nie istniał jeszcze żaden środek
płatniczy wymieniano towar za towar. Tego typu transakcje nosiły nazwę wymian barterowych, które są szczególnym
rodzajem transakcji kompensacyjnej. Wraz z rozwojem cywilizacji dostrzeżono znaczne różnice między państwami.
Wynikały one głownie z: rozkładu surowców naturalnych, warunków klimatycznych, ukształtowania powierzchni, sytuacji
politycznej, historii i kultury, postępu gospodarczego. Ta odmienność skłoniła społeczeństwa do wymiany nie tylko
wewnątrz krajowej ale również międzynarodowej. Przykładem mogą być następujące państwa: Polska - teren nizinny,
bogaty w surowce, rozwinięty , klimat umiarkowany. Japonia - teren wyspiarski, ubogi w surowce, wysoko rozwinięty, 3
strefy klimatyczne.
Pierwszy rozkwit miał miejsce od II w. p.n.e. do II w. n.e. . Wpłynęło na to wiele czynników między innymi:
wprowadzenie pieniądza jako środka płatniczego, pojawienie się kantorów , giełd towarowych i prymitywnej bankowości
. Ukształtowały się także szlaki i drogi handlowe  morskie i lądowe, które wyznaczały główne kierunki wymian.
Kolejną zauważalną zmianą jest znaczny spadek, który został spowodowany wykształceniem systemu feudalnego. System
ten charakteryzował się tym, że potrzeby poszczególnych jednostek były realizowane w obrębie jednego majątku
ziemskiego. Przyczyniło się to do izolowania od konkurencji poprzez wprowadzenie ceł, opłat portowych. Cło to jedna z
pierwszych barier stosowanych w międzynarodowym handlu. Doprowadziło to znacznie to ograniczenia handlu
międzynarodowego. Towary z Bliskiego i Dalekiego Wschodu docierały do Europy za pośrednictwem kupców wędrownych
(arabskich, syryjskich, włoskich, żydowskich).
Od XII wieku jest widoczny ciągły wzrost obrotów w handlu międzynarodowym. Pierwszym czynnikiem był zmierzch
systemu feudalnego i wytworzenie państw narodowych. Kolejnymi okoliczności zmian były: odkrycia geograficzne,
budowa statków, rewolucja przemysłowa i w jej wyniku zwiększenie tempa rozwoju gospodarczego.
W XVIII- XIX narody przeszły etapy rewolucji przemysłowej, technicznej i ekonomicznej. Początek produkcji masowych,
wymiana handlowa bardziej dynamiczna, dzięki wynalazkom: napęd parowy, telefon, telegraf, elektryczność, większa
wydajność pracy.
Niewielkie załamanie nastąpiło w XIX wieku w wyniku I i II wojny światowej. Masowym eksporterem produkcji
przemysłowej, surowców i żywności stały się Stany Zjednoczone. Państwa Europy wprowadzały embargo i zrywały
wzajemne stosunki ekonomiczne.
Lata 1950-1973 osłabiły pozycję USA na rzecz Europy i Japonii. Umocniły się wyroby wyprodukowane dzięki wysokiej
technologii. Kraje rozwinięte gospodarczo umocniły się jako najwięksi producenci i eksporterzy towarów.
W ostatnich latach państwa zacieśniają współpracę handlową tworząc organizacje integracyjne. Dzięki nim zostają
znoszone cła w krajach partnerskich co ułatwia wzajemną wymianę towarów. Niektóre organizacje dążą do liberalizacji
handlu. Do tej pory najwyższy szczebel integracyjny osiągnęła Unia Europejska (unia monetarno- gospodarcza).
TENDENCJE OGÓLNIE  wzrostowe, na przestrzeni lat 1960-2011 o 138 razy większy.
Wzrost handlu towarami spowodowanymi zmianami w gospodarcze, takimi jak:
- większy wzrost popytu na towary przemysłowe niż surowce i żywność.
- szybki rozwój produkcji towarów high-tech, które są wytwarzane przez grupę najbogatszych krajów tzw. Triady (kraje
Am. PÅ‚n.  USA, Kanada), Europy Zachodniej (UE), Azji Wschodniej (Japonia, Singapur, Korea PÅ‚d., Tajwan).
- zmiany w strukturze geograficznej (tendencja wzrostowa krajów rozwijających się)
- integracja regionalna
-różnice w kształtowaniu się cen towarów
-globalizacja
Obroty handlu towarami na świecie:
Wartość handlu międzynarodowego między 2002 rokiem a 2011 wzrosła ponad 5 krotnie, do poziomu 17 816 mln USD.
W 2002 ogółem 6272 mln USD, wzrost do 2008 do 15717 mln USD, W 2009 spadek do 12178 mlnUSD, do 2011 wzrost do
17 816 mln USD. W latach 2002-2011 wzrost o 184%. W tym produkty rolne stanowiły w 2002 roku 9,2%, surowce i
paliwa 12,6%, produkty przemysłowe 75,1%, w 2011  produkty rolne  9,3%, surowce i paliwa  22,5%, produkty
przemysłowe  64,6%.
Obserwujemy dynamiczny wzrost eksportu towarów na świecie. W 2008 roku i 2009 nastąpił znaczny spadek obrotów
handlowych na co miał wpływ światowy kryzys gospodarczy. Kolejny spadek jest widoczny w 2011 roku na który wpływ
miało między innymi zadłużenie w strefie euro, zła sytuacja gospodarcza USA, tsunami i trzęsienie ziemi w Japonii,
wybuch wulkanu w Islandii, powódz
w Tajlandii oraz wzrost cen surowców. To zahamowanie koniunktury z 2011 roku
pokazało również, że nadal są widoczne skutki kryzysu z lat 2008- 2009. Na handel międzynarodowy od 2010 roku wpływa
również niestabilna sytuacja polityczna w państwach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej . Powoduje ona niestabilność
cen i podaży ropy naftowej.
Największy udział w obrotach światowych stanowią produkty przemysłowe. Jednak ich wartość w kolejnych latach
stopniowo maleje. W ciągu 10 lat spadła o 10 %. Drugie miejsce zajmują produkty górnicze, których ilość w ciągu
ostatniego dziesięciolecia wzrosła o 10 %. Trzecie miejsce zajmują produkty rolne, których udział procentowy jest zmienny
i oscyluje wokół 9%.
Handel światowy  udział w eksporcie na kontynentach: Ameryka Płn  16,4%, Ameryka Środkowa i Płd  4,2%, Europa -
38,6%, Afryka  3%, Środkowy Wschód 3,8%, Azja 28,8%, Wspólnota Państw Niepodległych 3%.
Liderami światowego eksportu i importu są: USA (eksport - 1480,4 mld USD, import  2265,9 mld USD), Niemcy (eksport
- 1472,3 mld USD, import  1253,9 mld USD), Japonia(2011 -822,6 mln USD, import  855,0 mld USD), dalsze pozycje
zajmujÄ…: Francja, Wielka Brytania, WÅ‚ochy, Kanada, Holandia, Chiny, Belgia.
Cena światowa  to wyrażona w pieniądzu wartość międzynarodowa towarów biorących udział w wymianie handlowej
między krajami. Ceny te kształtują się w zależności od czynników strukturalnych, koniunkturalnych i instytucjonalnych
mających wpływ na popyt i podaż w zależności czy dotyczą towarów wystandaryzowanych czy zindywidualizowanych.
Towary wystandaryzowane  towary masowe o jednolitym charakterze, np. surowce rolne, mineralne.
Towary zindywidualizowane  towary o wysokim stopniu przetworzenia, a więc przemysłowe.
Terms of trade  relatywne ceny dóbr eksportowanych do importowanych (w danym państwie), określane warunkami
wymiany międzynarodowej. Wskaz
nik ten pokazuje zmiany siły nabywczej eksportu w stosunku do importu
poszczególnych krajów. Zmiany tego wskaz
nika przedstawiają kształtowanie się korzyści krajów prowadzących wymianę.
Poprawa wskaz
nika następuje gdy ceny dóbr eksportowanych w okresie danego roku rosną szybciej niż ceny dóbr
importowanych. Oznacza to, że dane państwo zapłaci mniej za produkty importowane, innymi słowy musi mniej
 wyeksportować aby zrównoważyć bilans handlowy. Jeżeli sytuacja jest odwrotna - relacja jest odwrotna - za eksport
można kupić mniej. Na kształtowanie się wskaz
nika terms of trade decydujący wpływ mają ceny na rynkach światowych.
Handel zagraniczny w Polsce: w 2012 export  ok 142 mln Euro, import  ok 151,7 mln euro. Saldo  9,741. (tendencja
spadkowa salda, czyli więcej importujemy niż eksportujemy, ale to maleje).
Z powodu globalnego kryzysu finansowego w 2009 roku gwałtownie spadł zarówno import jak i export. Jednak spadek
importu w stosunku do exportu był znacznie większy na co wpływ miała deprecjacja złotego. Korzystali na tym zagraniczni
kupcy którzy za tę samą kwotę mogli kupić znacznie więcej towarów.
Głównymi partnerami handlowymi w eksporcie Polski są: Niemcy, Wielka Brytania i Francja. Są to kraje bogate wysoko
rozwinięte oraz w znajdujące się w bliskim sąsiedztwie naszego kraju. Większość naszego eksportu trafia do krajów Unii
europejskiej. Jego wzrost od momentu przystąpienia Polski do UE jest zdumiewający. W ciągu ośmiu lat zwiększył się aż
dwukrotnie .
___________________________________________________________________________________________________
MI
DZYNARODOWY HANDEL USA
UGAMI
USA
UGI  generują znaczną część dochodu narodowego, zaspokajają potrzeby ludzkie, ograniczając bezrobocie i ubóstwo
oraz przyczyniają się pośrednio do podniesienia standardu życia.
W krajach o wysokich dochodach rośnie udział usług (66,6% w 2010) przy jednoczesnym spadku znaczenia rolnictwa
(3,93%). W krajach najbiedniejszych obserwujemy duży wkład rolnictwa (20,53%) w tworzeniu PKB lecz nieznacznie
większy w porównaniu do roku 2000, usługi stanowią blisko 47%. Wraz z rosnącym poziomem zamożności spada
znaczenie rolnictwa, rośnie natomiast znaczenie usług.
Przyczyny wzrostu znaczenia usług w gospodarce:
·ð wynik zmian demograficznych  wydÅ‚użenie Å›redniej dÅ‚ugoÅ›ci życia, co oznacza wzrost liczby starszych ludzi,
kreujących popyt na usługi medyczne oraz ogólne związane z wypoczynkiem, wzrost liczby wykształconych oraz
migracje ze wsi do miast,
·ð spoÅ‚ecznych  wzrost liczby pracujÄ…cych kobiet, poprawa jakoÅ›ci życia, rozwój telekomunikacji, swoboda
przemieszczania się ludzi, życie bardziej w różnorodnym i złożonym środowisku,
·ð ekonomicznych  globalizacja gospodarki Å›wiatowej, powodujÄ…ca wzrost zapotrzebowania na wszelkie usÅ‚ugi
będące obrotem handlu międzynarodowego, działaniem producentów dóbr materialnych, częstsze oferowanie
produktu w pakiecie, wzrost zamożności społeczeństw, gwałtowny rozwój techniki i technologii = lepsza
wydajność pracy,
·ð polityczno prawnych  postÄ™pujÄ…ce procesy prywatyzacji i procesy deregulacji zmniejszajÄ…ce stopieÅ„ ingerencji
państwa, procesy integracji gospodarczej = liberalizacja rynku.
Cechy usług: niematerialność (usługi nie występują same w sobie w postaci fizycznej, transakcje usługowe jest ciężko
monitorować, mierzyć i opodatkować), różnorodność (oznacza, iż produkty usługowe są niejednolite i nie poddają się
standaryzacji, uwarunkowane uczestnictwem ludzi w procesie ich świadczenia), nierozdzielność (jednoczesność
świadczenia i konsumpcji usługi, możliwość konsumpcji jest uwarunkowana czasem i miejscem świadczenia, konieczność
kontaktu między usługodawcą a usługobiorcą oznacza możliwość zwiększenia skali świadczonych usług, możliwość
dopasowania indywidualnych potrzeb odbiorcy do usług), nietrwałość (odnosi się do procesu świadczenia, a nie do
efektów czynności usługowych, uniemożliwia ta cecha magazynowanie usług i wytwarzanie ich na zapas).
Klasyfikacja usług będących przedmiotem handlu międzynarodowego (wg WTO i GATS)
1) z terytorium jednego członka na terytorium drugiego członka  w postaci handlu trans granicznego, czyli przez telefon,
faks, Internet, telewizję lub wysłanie dokumentów
2) na terytorium jednego członka dla usługobiorcy któregokolwiek innego członka  w formie nabywania (konsumpcji)
usługi za granicą, np. wycieczki zagraniczne, wizyty turystów
3) przez usługodawcę jednego członka przez obecność handlową na terytorium drugiego  poprzez obecność handlowa
w kraju świadczenia usługi, np. operacje banku zagranicznego w kraju, usługi edukacyjne zagranicznych szkół
4) przez usługodawcę jednego członka poprzez obecność osób fizycznych członka na terytorium innego członka  czyli w
postaci przepływu osób fizycznych bezpośrednio świadczących usługi w imieniu własnym lub zagranicznego pracodawcy.
Sposoby dotarcia z usługa wg GATS (Układ ogólny w sprawie handlu usługami)
- transakcje usługowe  usługa przekracza granicę
- transakcje usługowe  konsument przekracza granicę
- transakcje usługowe  inwestycja bezpośrednia w kraju A (filia zagraniczna) i świadczenie w danym kraju usługi
- transakcje usługowe  osoba fizyczna jako samo zatrudniony jedzie do innego kraju lub pracownik wysłany przez firmę i
świadczy usługi
- zatrudnienie  zatrudnienie czasowe
Usługi, ilość i wartość przepływu usług dowiemy się z bilansu płatniczego. Wyróżnia się usługi: transportowe, podróże
zagraniczne, łącznościowe, budowlane, ubezpieczeniowe, finansowe, informatyczny i informacyjne, pozostałe usługi
biznesowe, usługi dla ludności, kulturalne, rekreacyjne, audiowizualne, rządowe.
Przyczyny dysproporcji między handlem towarami a usługami  niskie umiędzynarodowienie usług, niedoszacowanie
międzynarodowych obrotów usługowych, polityka ograniczania dostępu do krajowych rynków usług stosowana przez
większość państw
Wartość eksportu usług miedzy 1980 rokiem a 2010 zwiększyła się ponad 9 krotnie  do poziomu 3695 mld USD., w tym
samym czasie wartość eksportu towarów wzrosła tylko siedmiokrotnie do poziomu 14350 mld USD. Średni roczny wzrost
eksportu usług i towarów w latach 2002-2010 wyniósł 11%.
TENDENCJE eksportu towarów  w latach 2002-2010  wzrost do 2008 o ok 67%, w 2002 ok 6000 mld USD, a w 2008 ok
16 000 mld USD, w 2008 roku spadek do ok 12000 mld USD, czyli 23%, w 2010 ponowny wzrost o ok 20%.
TENDENCJE eksportu usług - w latach 2002-2010  W 2002 roku wartość eksportu usług wynosiła 1570 mld USD. Od tego
czasu rosła średnio o 16% rocznie aż do 2008, kiedy to wynosiła 3780 mld USD. W roku 2009 nastąpił spadek eksportu
usług do 3350 mld USD. Sytuacja w 2010 roku uległa poprawie o 10% w stosunku do roku poprzedniego. Natomiast średni
roczny wzrost PKB (według parytetu siły nabywczej) w latach 2002-2010 wynosił 6%.
Udział krajów w światowym eksporcie i imporcie usług w 2010 roku:
- eksport: kraje rozwijajÄ…ce siÄ™ 79%, 21% kraje rozwijajÄ…ce siÄ™
- import: kraje rozwijające się 29%, kraje rozwinięte  71%.
Powodem takich rozbieżności jest związek między poziomem rozwoju gospodarczego, a strukturą PKB. W krajach
rozwijających się usługi wytwarzają obecnie około 50% PKB, w krajach najwyżej rozwiniętych  średnio 70%.
Główni eksporterzy usług  Stany Zjednoczone, Niemcy, Wielka Brytania, Chiny, Francja, Japonia, Indie, Hiszpania,
Holandia, Singapur. Na pierwszych 10 krajów dominujących przypada 51% światowego eksportu.
Główni importerzy usług - Stany Zjednoczone, Niemcy, Chiny, Wielka Brytania, Japonia, Francja, Indie, Irlandia, Włochy,
Holandia. Na pierwszych 10 krajów dominujących przypada 48% importu tych usług.
Eksport usług rynkowych, wg regionów: 2002-2010 wzrost znaczenia Azji z 20% w 2002, do 26% w 2010 roku, średnie
roczne tempo 14%. Bliski Wschód z 2% w 2002 do 3 %w w 2010, w bardzo dużym tempie roczny, 17,4%. W Ameryce
Południowej i Środkowej oraz Afryce eksport usług nie zmienił się w latach 2002-2010 i wynosił odpowiednio 3% i 2%.
W pozostałych grupach krajów zanotowano tendencję spadkową (wzrost eksportu poniżej średniej światowej, wynoszącej
dla lat 2003-2010 około 10,7% rocznie). Udział Europy w światowym eksporcie usług wynosił ok. 47% i ciągle spada,
podobnie jak w przypadku Ameryki Północnej której udział wynosił 17%.
W latach 2002-2010 eksport usług rynkowych wzrósł z 1570 mld USD w 2002 do 3695 mld USD w 2010r. Przeciętnie
stopa rocznego wzrostu wynosiła około 11,3%. Średni wzrost usług rynkowych według kategorii przedstawia się
następująco: transport 10,6%, podróże 8,8%, pozostałe usługi 13%. Udział usług pozostałych w światowym eksporcie
wzrasta. W 2002r. wynosił 47% natomiast w 2010r. 53%. Odnotowano jednak spadek transportu i podróży w światowym
eksporcie odpowiednio do 21% i 26%.
W 2010 roku wartość światowego eksportu usług wynosiła 3695 USD. Jego struktura przedstawia się następująco: usługi
transportowe -21%, usługi turystyczne  25%, pozostałe usługi komercyjne  53%. Podział usług krajów rozwiniętych
przypomina ogólny światowy podział usług. Inaczej natomiast wygląda podział eksportu usług w krajach rozwijających się.
W krajach tych dominują usługi turystyczne, natomiast usługi  pozostałe wynoszą 1/3 całego eksportu usług tych krajów.
Wśród usług pozostałych największy udział mają tzw. pozostałe usługi biznesowe (48%), następnie usługi finansowe
(14%), prawa autorskie, patenty i opłaty licencyjne (12%) oraz usługi informatyczne i informacyjne (12%).Światowy
eksport usług pozostałych od 2002 roku stale rośnie. Średni wzrost eksportu usług pozostałych jest najwyższy spośród
innych kategorii i wynosi aż 13%. Największy udział w usługach pozostałych ma przede wszystkim Unia Europejska- 46%,
Azja- 25% i Ameryka Północna- 18%.
Usługi transportowe to jedna z gałęzi usług. Składają się na nie m.in.: transport osób, transport towarów, transport
informacji. Stanowią one duży udział w całym sektorze usług. Na świecie odgrywają dużą rolę ponieważ dzięki nim
możliwy jest handel zagraniczny czy swobodne przesyłanie informacji.
W latach 2005-2010 widać wyraz
ny wzrost eksportu usług transportowych. Najwięcej bo aż o 9% wzrósł w Ameryce
A
acińskiej oraz w Afryce a więc w regionach rozwijających się. Duży wzrost zanotowano też w Azji-8% i na Bliskim
Wschodzie-7%. W regionach najbardziej rozwiniętych to jest w Europie i w Ameryce Północnej wzrost eksportu usług
transportowych wynosił odpowiednio 5% i 6%. Ogólny wzrost na świecie wyniósł 7%. Największym eksporterem usług
transportowych jest Unia Europejska za nią plasują się Stany Zjednoczone a następnie Japonia. Ich przychód z tego
rodzaju usług wynosi odpowiednio: 168,5 mld USD, 71 mld USD, 39 mld USD. Pozostali eksporterzy to przede wszystkim
kraje azjatyckie.
W latach 2005-2010 widać tendencję wzrostową importu usług transportowych. Najwięcej bo aż o 15% wzrósł on na
Bliskim Wschodzie następnie w Afryce oraz w Ameryce A
acińskiej. Na ostatnich miejscach plasują się Europa oraz Ameryka
Północna. Widać tu podobną sytuację jak w przypadku eksportu. Największy przyrost jest w regionach rozwijających się
natomiast najmniejszy w regionach rozwiniętych. Największym importerem usług transportowych jest Unia Europejska
następnie stany Zjednoczone i Chiny. Ich przychody z tego rodzaju usług wynoszą odpowiednio: 143,3 mld USD, 77 mld
USD, 63,3 mld USD. Wśród znaczących importerów znajdują się także Japonia, Indie, Korea Singapur.
___________________________________________________________________________________________________
MI
DZYNARODOWY PRZEPA
YW KAPITAA
U
Kapitałem określamy wszystkie aktywa w formie środków finansowych oraz dobra materialne, które służą jednostce w
celu uzyskania dochodu.
Międzynarodowy przepływ kapitału (w wąskim ujęciu) jest to przemieszczanie się przez granicę wartości w formie
środków finansowych, powodujące obciążenie kraju przyjmującego kapitał płatnościami na rzecz kraju eksportującego
kapitał. Podkreśleniu wymaga zakaz wliczania do tej kategorii transferów jednostronnych, które polegają na bezzwrotnym
i nieodpłatnym przepływie kapitału oraz przemieszczaniu się i wykorzystaniu kapitału za granicą.
Charakterystyczną cechą międzynarodowych przepływów kapitału jest chęć osiągania przez dane podmioty zysku w
postaci odsetek lub dywidend. Takimi podmiotami są przede wszystkim osoby fizyczne, przedsiębiorstwa, organizacje
międzynarodowe, banki i inne instytucje finansowe itd. Jednak są od tego wyjątki- niektóre organizacje międzynarodowe
nie sÄ… nastawione na maksymalizacjÄ™ zysku (np. Bank Åšwiatowy).
Kapitał jako przedmiot przepływów międzynarodowych może być ujmowany według kilku kryteriów. Pierwszym z nich jest
kryterium okresu lokaty i mobilności kapitału. Według powyższego kryterium wyróżniamy kapitał krótkoterminowy oraz
kapitał długoterminowy. Pierwszy z nich charakteryzuje się terminem użytkowania za granicą nie dłuższym niż 1 rok lub
jego dużą mobilnością. Natomiast kapitał długookresowy przyjmuje cechy przeciwne- użytkowanie kapitału za granicą
wynosi co najmniej 1 rok oraz, którego forma lokaty ogranicza jego mobilność. Jednak powyższy podział w praktyce nie
jest już stosowany, ponieważ rodził on w niektórych przypadkach wiele wątpliwości, trudności z precyzyjnym
wyznaczeniem okresu ruchów kapitału. Kryterium to zostało nieco przekształcone- obecnie wyróżniamy trzy rodzaje
inwestycji: bezpośrednie inwestycje zagraniczne, inwestycje portfelowe oraz pozostałe inwestycje, których dokładna
charakterystyka znajduje się w dalszej części pracy.
Według kryterium formy lokat wyróżniamy kapitał pożyczkowy oraz kapitał produkcyjny. Kapitał pożyczkowy
dysponowany jest w wyznaczonym czasie przez importera w zamian za płacone przez niego oprocentowanie tegoż
kapitału. Natomiast w przypadku kapitału produkcyjnego to eksporter ma prawo do dysponowania nim, określeniu celu
jego wykorzystania itp.
Ostatnie kryterium dotyczy własności kapitału i według niego możemy wyróżnić kapitał pochodzący ze z
ródeł publicznych
(organy państwowe, organizacje międzynarodowe, jednostki samorządowe) oraz kapitał pochodzący ze z
ródeł
prywatnych, czyli takich podmiotów jak przedsiębiorstwa prywatne, osoby prywatne, banki komercyjne itd.
Zarys historyczny:
I. się lata 70. XIX wieku do wybuchu I wojny światowej - spowodowany rozpowszechnianiem produkcji maszyn oraz
rozwojem transportu i komunikacji. Widać ten proces poprzez szybki wzrost przepływu kapitału oraz duży przyrost
zasobów inwestycji zagranicznych w świecie. Stosunek wartości utrzymywanych aktywów zagranicznych do PKB
globalnego wzrósł w latach 1870 -1914 z 7% do 20%. Do najważniejszych eksporterów zaliczano głównie Wielką Brytanię,
Francję oraz Niemcy. Większą cześć kapitału lokowano w Australii, Kanadzie, Nowej Zelandii, Stanach Zjednoczony oraz w
koloniach europejskich takich jak India czy Indonezja. Inwestowano głównie w infrastrukturę, m.in. w elektryczność, kolej
i wodociągi. Także duża część była lokowana w przemysł wydobywczy i rolnictwo w krajach słabo rozwiniętych. Inwestycje
zagraniczne dla wielu krajów były czynnikiem pobudzający wzrost gospodarczy. Z procesem przepływu kapitału wiązał się
wzrost migracji ludności, głównie Europejczyków. I Wojna Światowa znacznie wpłynęła na przepływ kapitału między
państwami. Wiele państw zmieniało się z importerów netto na eksporterów netto. Pogorszenie widać na przykładzie
państw Europy kontynentalnej, natomiast pożyczkodawcami stali się m.in. Wielka Brytania i Stany Zjednoczone.
II. W latach 20. XX wieku wiele państw brały pożyczki na sfinansowanie państwowej konsumpcji i inwestycji. Główną
formą inwestycji w tym okresie były inwestycje portfelowe, a szczególnie lokaty w zagraniczne obligacje. Wiele krajów nie
mogły wypłacić pożyczki, dlatego bardzo zadłużały się.
Lata 30. cechuje się wprowadzeniem ograniczeń co do przepływu kapitału, głównie dotyczyło inwestycji portfelowych.
Przepływ kapitału w latach 40-50 był na niskim poziomie i ściśle kontrolowanie. Dominującą formą były inwestycje
bezpośrednie. Takie zmiany wiązały się m.in. ze przerzuceniem kapitału z państw rolniczych do przemysłowych.
Lata 60. cechowały się dalszymi zmianami struktury przepływu kapitału. W państwach słabo rozwiniętych zaobserwowano
coraz mniejszy udział kapitału zagranicznego. Dominował kapitał krótkookresowy, zwany spekulacyjnym. Rozwijała się
liberalizacja przepływu kapitału między krajami wysokorozwiniętymi.
W latach 70. kapitał wpływał głównie do krajów rozwijających się, co było spowodowane wzrostem cen na ropę naftową.
Główną formą kapitału były pożyczki udzielane krajom rozwijającym się przez banki państw rozwiniętych, w które
sprzedawcy ropy naftowej lokowali swoje nadwyżki.
Wiele państw rozwijających się nie były w stanie spłacać pożyczki, lecz ten fakt nie zahamował obrotów kapitału między
tymi krajami. Wpływ na to w latach 80. mieli rozwój technologii, dalsza liberalizacja przepływów oraz innowacyjność
finansowa. Oddziaływanie tych czynników przyczyniło się do stopniowej poprawy sytuacji zadłużeniowej państw.
Sukcesywnie państwa rozwijające się zaczęli znosić pewne bariery dla przepływu kapitału. Zanotowano ponowny wzrost
inwestycji międzynarodowych w stosunku do kredytów. Napływ kapitału wzrósł także w państwach Europy Środkowej i
Wschodniej, a także byłego ZSRR.
W latach 90. zaobserwowano odpływ znacznej części kapitału z wielu państw rozwijających się tj. Meksyk, Rosja, Brazylia
oraz Azji Wschodniej i południowo- Wschodniej. Wiązało się m.in. z falą kryzysów walutowych, te państwa dążyły do
odbudowy swojej pozycji w świecie.
Bezpośrednie Inwestycje Zagraniczne (BIZ) odzwierciedlają nakłady kapitałowe rezydenta jednej gospodarki (inwestora
bezpośredniego) poniesione w celu osiągnięcia trwałego zaangażowania w przedsiębiorstwie będącym rezydentem innej
gospodarki (przedsiębiorstwo bezpośredniego inwestowania). Przez BIZ jest rozumiany zakup częściowy lub całościowy
udziałów przedsiębiorstwa istniejącego lub utworzenie nowego przedsiębiorstwa, tzw. inwestycja greenfield. Główną
różnicą między BIZ a innymi formami międzynarodowego przepływu kapitału jest to, że w BIZ są także nabywane w części
lub w całości prawa do zarządzania przedsiębiorstwem inwestującym.
Do BIZ zaliczmy:
·ð tworzone za granicÄ… oddziaÅ‚y firmy, które nie sÄ… samodzielnymi jednostkami gospodarczymi, i które nie mogÄ… być
rejestrowane w kraju macierzystym, jako niezależne towarzystwa przemysłowe lub handlowe;
·ð tworzone przedsiÄ™biorstwa siostrzane, stowarzyszone, gdzie udziaÅ‚ firmy macierzystej nie musi wynosić 100%;
·ð udziaÅ‚y w firmie zagranicznej, tzw. joint venture;
·ð tworzone nowe lub przejmowane istniejÄ…ce przedsiÄ™biorstwa za granicÄ…;
·ð porozumienia licencyjne oraz produkcyjne, jak również patenty, w zamian na udziaÅ‚y wÅ‚asnoÅ›ciowe,
·ð pożyczki, kredyty, darowizny dla oddziałów, filii lub firm, w których udzielajÄ…cy posiada udziaÅ‚y.
TENDENCJE BIZ: Do 2002 roku przepływ BIZ miał tendencję spadkową, natomiast od 2003 roku zanotowano wzrost
przepływów. Od 587 mld USD w 2003 roku przepływy wzrosły do rekordowej wartości 1976 mld USD, co stanowi różnicę
1389 mld USD w porównaniu z rokiem 2003, czyli wzrost o ponad 300%. Na dalszą sytuację ruchu pieniądza miał wpływ
kryzys w 2008 roku, który spowodował tendencję spadkową przepływów w ciągu dwóch lat, osiągając w 2009 roku
poziom 1198 mld USD, co stanowi spadek o 39% w porównaniu z rokiem 2007. Głównie ten problem dotyczył Europy i
Ameryki Północnej. Od 2009 sytuacja przepływów BIZ na świecie ulepszyła się, ponieważ nastąpił wzrost przepływu. W
2010 roku wynosił 1309 mld USD, co stanowi prawie 10% wzrostu w porównaniu do roku 2009.
Do roku 2007 znacznie przeważały przepływy w krajach rozwiniętych nad krajami rozwijającymi się i mieli tendencję
wzrostową. Różnica w tym roku stanowiła 733786 mln USD. W czasie kryzysu finansowego w 2008 roku zaczęła się
zmieniać struktura krajów. Zmniejszało się znaczenie krajów rozwiniętych, a zwiększało się krajów rozwijających się.
Inna sytuacja występowała w wypływach BIZ, ponieważ różnica między krajami była bardziej znacząca. Porównując rok
2007 widzimy różnicę 1534867 mln USD. Kraje rozwijające się nie mieli znacznych udziałów w wypływach BIZ w
porównaniu z rozwiniętymi, dlatego kryzys w 2008 roku nie oddziałał na dużą skalę na kraje rozwijające się. Natomiast w
krajach rozwiniętych podobnie jak wpływy, tak i wypływy BIZ znacząco się zmniejszyły. Po 2009 roku nastąpił ponowny
wzrost wypływów w całym świecie.
Inwestycje portfelowe - zaliczamy do nich papiery wartościowe emitowane przez skarb państwa (obligacje skarbowe,
bony skarbowe), przez przedsiębiorstwa (akcje lub obligacje przedsiębiorstw) oraz inne podmioty np. jednostki
samorządowe. Celem wywozu kapitału za granicę w postaci inwestycji portfelowych jest chęć osiągnięcia większych
zysków oraz dywersyfikacja portfela inwestycyjnego, czyli różnicowanie produktów w celu zmniejszenia ryzyka.
Inwestycje portfelowe nabierają coraz większego znaczenia w krajach rozwijających się. Jest to spowodowane między
innymi stabilizacją gospodarek tych krajów, ogólną poprawą sytuacji gospodarczej, ich liberalizacją, postępem w
dziedzinie telekomunikacji oraz rozwojem rynku finansowego.
W latach 2007- 2010 obserwujemy istotne zmiany w wielkości przepływów netto kapitału portfelowego. Na początku
badanego okresu zauważamy dobrą sytuację ekonomiczną, jednak rok póz
niej odnotowujemy wysoki spadek tych
przepływów. Kolejne lata wykazują tendencję wzrostową, następuje stopniowe zwiększenie przepływów.
Wpływy netto inwestycji portfelowych  najwyżej Stany Zjednoczone. Rok 2009 jednoznacznie wskazuje na dobrą sytuację
ekonomiczną, wszystkie kraje (Chiny, USA, Francja, Japonia) odnotowują wysokie wpływy. Sytuacja jednak pogarsza się w
latach kolejnych, a w roku 2011 zauważamy minimalne wpływy netto inwestycji portfelowych w przedstawionych krajach.
Pozostałe inwestycje - są to lokaty, zmiany na rachunkach bankowych w bankach zagranicznych oraz kredyty finansowe
udzielone zagranicy. Przyczyną lokowania kapitału na rachunku bankowym w bankach zagranicznych jest przede
wszystkim chęć osiągnięcia wyższego zysku. Podstawą tego mogą być większe niż w kraju story procentowe w banku
zagranicznym oraz dodatnie różnice kursowe. Innym powodem lokowania kapitału za granicą może być chęć
zagwarantowania bezpieczeństwa lokat. Taka sytuacja może mieć miejsce w okresie, kiedy krajowy system walutowy nie
jest stabilny. Wywożony kapitał w formie zagranicznych lokat cechuje się dużym stopniem lotności. Tzn. nie posiada
określonego umownie okresu pobytu za granicą.
Wartości BIZ w Polsce na przełomie dwóch ostatnich dekad wykazują istotne wahania. Regulacje prawne, które
obowiązywały w Polsce przed 1989 rokiem przyczyniły się do obniżenia poziomu wartości inwestycji zagranicznych w
naszym kraju. Natomiast początek lat 90. przyniósł Polsce korzyści na rynku międzynarodowym, które spowodowane były
liberalizacją przepisów. W latach 1990-2000 wykazuje tendencję wzrostową. Poziom inwestycji w tych latach rośnie
stopniowo, proporcjonalnie.
Kolejny okres charakteryzuje się istotnymi wahaniami- począwszy od roku 2000 obserwujemy nagły spadek wartości BIZ,
który jest spowodowany przede wszystkim ogólną koniunkturą gospodarczą na świecie oraz związane z nią regulacje
prawne obowiązujące od 01.01.2001r. Początek XXI stulecia to dla Polski okres, w którym odnotowujemy wysokie
bezrobocie oraz złą sytuację gospodarczą.
Zdecydowany wzrost wartości inwestycji zagranicznych w 2004r. był skutkiem wstąpienia naszego kraju do Unii
Europejskiej (12 755 mln USD). Proces integracji ekonomiczniej wpływa na kreację handlu, wzrost efektywności związany
z redukcją kosztów, a także na intensyfikację konkurencji. Zwiększa się także możliwość swobodnego przepływu kapitału
na runku wewnętrznym Unii.
Do 2007r. obserwujemy sukcesywny wzrost wartości BIZ w Polsce z wyjątkiem 2005r. Natomiast w 2008r.(czas kryzysu
gospodarczego) wartości te uległy spadkowi o 10 759 mln USD. Ponowny wzrost tych wartości nastąpił w 2009r., jednak
rok póz
niej znów mamy do czynienia z jego spadkiem do poziomu 8856 mln USD (w porównaniu z rokiem 2007, spadek
ten wyniósł 60%).
Brak stabilizacji wartości inwestycji zagranicznych w ostatnich latach analizowanego okresu jest spowodowany przede
wszystkim kryzysem gospodarczym na świecie.
Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą (w mln EUR) w latach 1994-2010. W latach 90. Polska była  małym
inwestorem zagranicznym . Sytuacja zaczęła się zmieniać z początkiem XXI wieku w czasie korzystnej koniunktury
gospodarczej. Przyczyniło się do tego także wiele innych czynników np. wstąpienie Polski do Unii Europejskiej, co znacznie
poszerzyło naszym przedsiębiorcom możliwości inwestowania. Według stanu na koniec 2011 r. największe należności z
tytułu inwestycji bezpośrednich polski ich podmiotów za granicą koncentrują się przede wszystkich w krajach Unii
Europejskiej (77,7%), głównie w Luksemburgu (23,8%), Wielkiej Brytanii (11,0%), na Cyprze (6,6%) i w Niderlandach
(6,1%).
W strukturze zagranicznych inwestycji portfelowych dominują dłużne papiery wartościowe. Ich wartość jest kilkukrotnie
wyższa niż wartość udziałowych papierów wartościowych. Ogólna wartość inwestycji pośrednich z roku na rok jest coraz
większa. Wyjątek stanowi rok 2008, kiedy to odnotowano wyraz
ny spadek wartość inwestycji portfelowych. W kolejnym
roku sytuacja powoli wraca do normy- wartości inwestycji portfelowych znowu zaczynają stopniowo rosnąć
Wartości polskich inwestycji portfelowych za granicą od roku 2006 charakteryzują się dużymi wahaniami. Wartości
dłużnych papierów wartościowych w latach 2006-2011 stopniowo zmniejszały się (wyjątek stanowi rok 2007, w którym
wartość ta wzrosła o 206 mln EUR). Natomiast udziałowe papiery wartościowe charakteryzowały się większą zmiennością
ich wartości- w roku 2007 odnotowujemy wysoki skok wartości, jednak w kolejnym roku mamy do czynienia z ich wysokim
spadkiem. Następnie sytuacja stopniowo poprawia się tylko do roku 2010, ponieważ w 2011r. znowu obserwujemy
spadek wartości udziałowych papierów wartościowych.
___________________________________________________________________________________________________
KORPORACJE TRANSNARODOWE  obecnie najpotężniejsze i najbardziej prężne organizacje gospodarcze świata
stanowiące siłę napędzającą proces globalizacji. Korporacje stają się organizacjami, których siła polega na zdolności
integrowania i koordynowania wielkich systemów kooperacyjnych, obejmujących własne i powiązane kontraktowo
jednostki, zlokalizowane w wielu krajach. Charakteryzują się cechami takimi jak: suwerenność (niezależność od interesów
państw), złożoność (działalność prowadzona nie tylko w posiadanym majątku produkcyjnym lecz także w niezależnych
przedsiębiorstwach w wyniku zawartych porozumień), rozproszenie geograficzne, specjalizacja (podejmowanie przez
wybraną filię ściśle określonych działalności), zdolność arbitrażowania (dokonywanie różnych transakcji w ramach struktur
organizacyjnych). zdolność integrowania, elastyczność organizowania, globalna efektywność.
ZNACZENIE KORPORACJI W GOSPODARCE  potęga ekonomiczna, działalność korporacji spełnia w gospodarce światowej
wiele ważnych funkcji, które służą rozwojowi i przemianom w skali globalnej, regionalnej i krajowej. Korporacje dokonują
przemieszczenia zasobów i zdolności wytwórczych, pobudzają wzrost i efektywność gospodarczą, przyczyniają się do
restrukturyzacji sektorów i przedsiębiorstw, aktywizują konkurencję i lokalną przedsiębiorczość, transmitują nowe metody
i wzorce gospodarowania oraz umacniają międzynarodowe powiązania i współzależności ekonomiczne. Negatywne
znaczenie  mogą doprowadzić do oligopolizacji rynków branżowych, praktyk restrykcyjnych, drenażu rynków. Obecnie
maleje znaczenie zasobów bogactw naturalnych i taniej siły roboczej na rzecz kwalifikacji, mocy badawczych i
wytwórczych czy technologii. O lokalizacji inwestycji decydują komplementarne umiejętności, infrastruktura, dostawcy
potrafiący sprawnie i elastycznie wykorzystać technologie (centra innowacyjności). Sprzedaż zagraniczna największych
100 korporacji transnarodowych wzrosła o prawie 20% w 2011r, podczas gdy sprzedaż krajowa  głównie w krajach
rozwiniętych wzrosła o 13%. Zatrudnienie zagraniczne wzrosło o 4% w skali roku, przy czym zatrudnienie krajowe spadło o
3%. Koncentracje korporacji transnarodowych jest w krajach wysokorozwiniętych. Korporacje, które najczęściej angażują
swoje środki za granicą, zajmują się wydobyciem i eksploatacją ropy naftowej i gazu ziemnego oraz produkcją
farmaceutyków.
FUZJA  polega na łączeniu się niezależnych przedsiębiorstw, które dzielą się swoimi zasobami dla osiągnięcia wspólnych
celów. W wyniku połączenia obie jednostki tracą osobowość prawną, a zamiast nich z połączonych majątków i kapitałów
powstaje nowe przedsiębiorstwo, czyli nowy podmiot prawa. (wyróżnia się fuzję poziomą, pionową, tworzącą
konglomerat) np. fuzja Polbanku z Raiffeisen, Banco Santander i Kredyt Bank, Chrysler i Daimler Benz,
PRZEJ
CIE  nabycie takiej liczby akcji jednego przedsiębiorstwa przez drugie, która daje możliwość kontrolowania. W
wyniku przejęcia wykupione przedsiębiorstwo zostaje w pewien sposób włączone w strukturę firmy przejmującej. Cechą
wyróżniającą przejęcia od fuzji jest to, że przejmowane przedsiębiorstwo nie traci podmiotowości prawnej. Proces
przejęcia jest procesem bardzo skomplikowanym, wyróżnia się przejęcia przyjazne i wrogie, np. spółka Wedel przez
amerykański Pepsico, a obecnie LOTTE Group sp. z o.o. (teraz LOTTE WEDEL), Zelmer przejęty przez Bosh Und Siemens,
Pudliszki przez Heinz, Kamis przez MCCormick&Company Inc, Ruch przez Eton Park Capital Management, Bobofrut przez
grupÄ™ Nestle.
Motywy fuzji i przejęć  techniczne i operacyjne (np. zwiększenie efektywności zarządzania, korzyści skali, synergia
operacyjna, komplementarność zasobów i umiejętności), rynkowe i marketingowe (zwiększenie udziału w rynku,
zwiększenie wartości dodanej, wyeliminowanie konkrecyjności), finansowe (wykorzystanie nadwyżek finansowych,
przejęcie gotówki, synergia (łączenie) finansowa), menadżerskie (wzrost wynagrodzeń kierownictwa, wzrost prestiżu i
władzy, zmniejszenie ryzyka zarządzania). Czynniki przejęć i fuzji: wzrost ekonomiczny i niska inflacja, wysoki poziom
notowań na międzynarodowych rynkach kapitałowych, znoszenie ograniczeń prawnych. W 2011 r. przejęcia i fuzje
korporacji były warte ponad 3 biliony dolarów, co stanowiło 20% ogólnych przejęć i fuzji na świecie.
Alianse strategiczne  porozumienie lub współdziałanie między dwoma lub wieloma firmami konkurencyjnymi w
stosunku do siebie (ta sama branża, ten sam rynek zbytu, firmy postanawiają wspólnie prowadzić określoną działalność
gospodarczą lub realizują wspólny projekt, realizują wspólny określone cele, ale utrzymują autonomię i chronią własne
interesy)
INWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE  początek sięga transformacji systemu politycznego i ekonomicznego w Polsce, w
wyniku której usunięto bariery i stworzyła nowy rynek zbytu dla przedsiębiorstw, umożliwiła pozyskanie podstawowych
zasobów i tradycyjnych zdolności wytwórczych, a także oferty prywatyzacji krajowych przedsiębiorstw.
Napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) do Polski w 2011 roku wyniósł prawie 11 mln EUR. Oznacza to
wzrost w stosunku do poprzedniego roku o 63%. W okresie maj 2011 - kwiecień 2012 do Polski napłynęły bezpośrednie
inwestycje zagraniczne o wartości 2 133 mln EUR, co stanowiło 30% napływu z analogicznego okresu roku poprzedniego.
Najwięcej środków pochodziło z Luksemburga, Niemiec, Włoch , Cypru, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, Szwecji, Austrii oraz
Hiszpanii i Portugalii. Korporacje transnarodowe łatwo i szybko zdobyły wysokie udziały na rynkach niektórych wyrobów
w naszym kraju. Dodatkowo korporacje transnarodowe uzyskiwały różnego rodzaju ulgi inwestycyjne, m.in. ceny
transferowe (określenie cen, stosowanych przy finansowych oraz rzeczowych przepływach dóbr i usług kupowanych lub
sprzedawanych między członkami  rodziny korporacji.
___________________________________________________________________________________________________
MIGRACJA  (ruch wędrówkowy) zmiana miejsca pobytu mieszkańców kraju lub regionu spowodowaną zazwyczaj
czynnikami natury politycznej, ekonomicznej, ekologicznej, narodowościowej, religijnej i społecznej.
Podział migracji: wewnętrzne (obejmuje przesiedlenia w granicach kraju), zewnętrzna (odbywa się między różnymi
państwami lub kontynentami, zakres światowy)
MI
DZYNARODOWA MIGRACJA LUDNOŚCI  to przenoszenie się przez granice ludności na okres nie krótszy niż jeden
rok. Wyróżnia się: mały ruch przygraniczny (zarobkowe przygraniczne migracje wahadłowe), sezonowa migracja
pracownicza, czasowe wyjazdy w celach zarobkowych na nieokreślony z góry czas, wyjazdy za granicę na stałe
podyktowane nie tylko względami ekonomicznymi ale również politycznymi, ekologicznymi. Można klasyfikować jako:
migrację stałą (długookresową, >1roku), okresową (czasową, do 1 roku włącznie), przymusową  wynik naruszania praw
człowieka, klęsk żywiołowych, dobrowolną.
FORMY MIGRACJI: emigracja (wyjazd z kraju za granicę i osiedlenie się w innym państwie), imigracja (przyjazd do danego
kraju i osiedlenie się w nim obywateli państw obcych), reemigracja (ponowna emigracja, zmiana miejsca zamieszkania,
lub powrót do macierzystego kraju), repatriacja (powrót do ojczyzny osób przebywających przymusowo na dłuższy czas
poza granicami), readmisja (przekazanie danemu kraju cudzoziemców, którzy byli na jego terytorium). Z wymienionymi
formami wiążą się następujące grupy migrantów: nielegalni imigranci bez ważnych dokumentów (wjazd i pobyt może być
tolerowany przez kraj przyjmujący lub nie, wówczas może nastąpić readmisja lub deportacja), azylanci (osoby ubiegające
siÄ™ o azyl po przybyciu do kraju docelowego), uchodz
cy (osoby nie mogą lub nie chcą powrócić do kraju pochodzenia z
uzasadnionej obawy. Ze względu na czas trwania można wyróżnić: imigrujących na stałe, zatrudnionych na czas
określony, pracowników tymczasowych.
PRZYCZYNY MIGRACJI: czynniki o charakterze ekonomicznym (dążenie do poprawy sytuacji materialnej rodziny, chęć
uzyskania wyższego dochodu) oraz pozaekonomicznym oraz warunki jako czynniki wypychające i przyciągające. Poza
tymi mogą występować takie czynniki jak więzi historyczne, kulturowe, pokrewieństwo językowe, bliskość geograficzna,
łatwość przekraczania granicy oraz konflikty polityczne. Przepływ siły roboczej cechuje się dużą mobilnością. W praktyce
migracja jest procesem ciągłym, wielokierunkowym, ale odbywa się na mniejszą skalę i z mniejszym natężeniem niż w
przypadku przepływu kapitału.
BARIERY W PROCESIE MIGRACJI: polityka ograniczeń - stosowanie wszelkich barier administracyjno-prawnych, koszty
psychologiczne dotyczące asymilacji imigranta w kraju osiedlenia, bariery polityczne, językowe, kulturowe,
infrastrukturalne. Imigrant ponadto może narazić się na przejawy ksenofobii, niechęci i wrogości ze strony miejscowej
społeczności.
Rodzaje Czynniki wypychajÄ…ce Czynniki przyciÄ…gajÄ…ce
Czynnik Istnienie skupisk narodowościowych w danym Istnienie starych centrów uchodz
ctwa bÄ…dz
dużych
historyczny państwie, instytucji kulturalnych, oświatowych i liczebnie ośrodków nowej emigracji sprzyja
religijnych danej grupy imigrantów przybywaniu imigrantów reprezentujących te same
narodowości oraz znaczenie ułatwia ich asymilację w
nowych środowiskach
Czynnik Dyskryminowanie mniejszości Życzliwy stosunek społeczeństwa, opinii publicznej i
społeczno- narodowościowych, zbrojne konflikty partii politycznych do cudzoziemców i mniejszości
polityczny społeczne, ograniczenie podstawowych praw etnicznych, zdolności absorpcyjne cudzych kultur
człowieka, rozczarowania i frustracje związane z
kształtowaniem się nowego ustroju,
niebezpieczeństwo autorytarnej dyktatury,
zamachu stanu lub wojny domowej
Czynnik Wysoki przyrost naturalny, przeludnienie wsi, Niski lub ujemny przyrost naturalny powodujÄ…cy
demogra- nadwyżki młodych ludzi w wieku produkcyjnym niedostateczną podaż własnej siły robocze
ficzny
Czynnik Wysoki stopień bezrobocia, brak możliwości Stopień rozbudowy instytucji  państwa dobrobytu ,
ekonomi- zatrudnienia w swoim zawodzie, zła sytuacja niska stopa bezrobocia, możliwość zatrudnienia,
czny mieszkaniowa, złe zaopatrzenie sklepów w zapotrzebowanie na cudzoziemską siłę roboczą,
towary konsumpcyjne, wymienialność i duża wysokie tempo wzrostu gospodarczego, inwestycje
siła nabywcza obcych walut determinujące popyt na siłę roboczą
Czynnik Liberalne regulacje paszportowe i przepisy Brak wymagań wizowych, liberalne przepisy
prawny dotyczÄ…ce zakupu dewiz imigracyjne, w tym dot. Å‚Ä…czenia rodzin, regulacje
określające status oraz uprawnienia socjalne
uchodz
ców politycznych i robotników  migrantów,
łatwość uzyskania azylu i pozwolenia na pracę
SKUTKI MIGRACJI: pozytywne i negatywne skutki dla krajów imigracji i emigracji, a także bezpośrednich uczestników.
pozytywne: transfer przekazów pieniężnych od pracujących za granicą obywateli, poprawa stopy życiowej rodziny,
korzystnie wpływają na bilans płatniczy kraju rodzinnego, uzyskanie doświadczenia i podwyższenie kwalifikacji
zawodowych za granicą, kreacja dodatkowego popytu na dobra i usługi, zmniejszenie dysproporcji regionalnych i
gałęziowych w zatrudnieniu; negatywne: uszczuplanie potencjału ludzkiego, co za tym idzie spowolnienie rozwoju
gospodarczego kraju, zwiększone obciążenie budżetu państwa związane ze świadczeniami socjalnymi, nasilenie się
procesu starzenia się społeczeństwa, możliwość ograniczeń rozwojowych różnych dziedzin w wyniku odpływu
wyspecjalizowanej kadry (brain drain  odpływ młodych wykształconych ludzi). Imigracja oddziałuje na wzrost siły
roboczej w gałęziach nowoczesnych oraz przyspiesza przypływ siły roboczej z przemysłu do usług, zwiększona konkurencja
na rynku pracy, napięcia społeczne, konflikty między ludnością, wzrost przestępczości.
Skutki pozytywne Skutki negatywne
Dla krajów Zmniejszenie podaży na wewnętrznym rynku Podniesienie płac negatywnie wpływa na warunki
pochodzenia pracy działania przedsięwzięcia
Zmniejszenie podaży siły roboczej przy Zmniejszenie pokazu siły roboczej powoduje
utrzymaniu popytu na nią często prowadzi do zmniejszenie mobilności terytorialnej oraz gotowości
podnoszenia płac podejmowania pracy w trudnych warunkach
Transfer części zarobków do kraju Utrata ludzi młodych
macierzystego Wyjazd na stale ludzi młodych może spowodować
Podniesienie stopy życiowej rodzin proces starzenia się społeczeństw, czyli  brak rąk do
migrantów pozostających w kraju pracy , zahamowanie rozwoju gospodarczego kraju,
Inwestycje finansowe pochodzące z zwiększenie obciążeń budżetu państwa związane ze
oszczędności emigrantów świadczeniami socjalnymi
Powracający emigranci mogą posiadać Uszczuplenie wysoko wykwalifikowanych zasobów
podwyższone kwalifikacje zawodowe oraz ludzkich
kapitał, który mogą zainwestować
Likwidacja negatywnych stereotypów,
upowszechnianie wiedzy, rozwój kultury
Dla krajów Zwiększenie potencjału siły roboczej Spadek poziomu płac
przyjmującego Przyspieszenie wzrostu gospodarczego Trudności z utrzymaniem pracy  zwiększona
imigrantów Trudność z otrzymaniem pracy może konkurencja
doprowadzić do wzrostu dyscypliny pracy Wzrost wymagań ze strony pracodawcy
Brak obciążeń dla budżetu państwa Państwo ponosi koszty dostosowania (asymilacji) w
związanych z kształceniem ludzi młodych nowych warunkach rodzin imigrantów
Dostęp do unikalnych kwalifikacji Wzrost napięć społecznych, przestępczości, akty
Możliwość kontynuowania procesu ksenofobii, zamieszki na tle etnicznym
urbanizacji
Wzrost poziomu produkcji
TENDENCJE MIGRACYJNE: mają charakter powszechny i wielokierunkowy. Początki to migracja międzykontynentalna
(zamorska). Kolejny okres masowej migracji to wynik rewolucji przemysłowej i rozwoju transportu. Krajami emigranckimi
były Wielka Brytania, Irlandia, Niemcy, kraje skandynawskie, a na przełomie XIX w i XX zaczęły dominować Włochy,
Portugalia i kraje Europy Środkowej, w tym Polska. Masowy odpływ emigrantów w XIX w następował z Chin, Indii. Przy
czym chińczycy osiedlali się w państwach azjatyckich oraz USA, a hindusi, w Płd i Zach Afryce. Po zakończeniu I WŚ
kierunkami emigrantów europejskich były USA, kolonie brytyjskie oraz kraje Ameryki A
acińskiej. Kolejny etap po II WŚ  w
kierunku Ameryki Północnej oraz Australii. Następował też powrót do metropolii kolonialnych.
Obecnie  najczęściej wybierane kraje przez emigrantów to USA, w UE to Wielka Brytania, Niemcy, Hiszpania, Włochy i
Francja
EUROPA  ruch migracyjny z południa na północ, oraz nasilenie ze wschodu na zachód.
AM. Północna  główne ośrodki imigranckie. Pozostałe to imigranci nielegalni z Meksyku, Ameryki A
acińskiej i Karaibów,
Am. A
acińska i Karaiby  odpływ migracyjny do USA o Kanady, z nieznacznym stopniu do Europy Zachodniej
AZJA  ruch w dwóch kierunkach  I do krajów Bliskiego Wschodu (kraje naftowe); II emigracja ludności z Indonezji,
Tajlandii oraz Chin do krajów takie jak Japonia, Tajwan ,Malezja, Singapur.
AUSTRALIA  kraj/kontynent przyjmujący ludność z regionu Azji i Pacyfiku, kontynentu europejskiego (Wielka Brytania,
Irlandia) i Nowej Zelandii
AFRYKA  migracje o charakterze wewnętrznym, z państw położonych na północ od Sahary  migracje do Europy.
POLACY A MIGRACJA  OBECNIE: Polacy najczęściej emigrują do krajów UE  przede wszystkim Wielka Brytania, Niemcy i
Irlandia. Do 2006 wzrost, od 2010 już przejawia się spadem emigracji. Do Polski imigrują w większej części mężczyz
ni w
wieku produkcyjnym.
UE  na teren unii zdecydowaną większość emigrantów stanowią mieszkańcy samej Europy , póz
niej z Afryki -25,2%
(szczególnie Maroka i Algierii), potem Azja  20% (Indie, Chiny), Ameryka - 16,4% (Ekwador, Brazylia, Kolumbia)
___________________________________________________________________________________________________
WTO  ŚWIATOWA ORGANIZACJA HANDLU  jest kontynuatorką GATT, czyli układu ogólnego w sprawie taryf celnych i
handlu, którego celem była stopniowa obniżka stawek celnych i redukcja innych barier w handlu międzynarodowym.
Działania te miały ideę wolnego handlu. Głównym instrumentem liberalizacji handlu międzynarodowego były negocjacje
handlowe, zwane rundami. Pod auspicjom GATT odbyło się osiem rund, w efekcie których w latach 1948-1994
zredukowano średni poziom ceł z 40% do ok 4%.
RUNDY:
1) Genewa 1947  tematem były taryfy celne, udział brało 23 krajów
2) Annecy 1949 - tematem były taryfy celne, udział brało 13 krajów
3 Torquay 1951 - tematem były taryfy celne, udział brało 38 krajów
4) Genewa 1956 - tematem były taryfy celne, udział brało 26 krajów, przyjęto Japonię
5) Genewa, Runda Dillona 1960-1961 - tematem były taryfy, udział brało 26 krajów
6) Genewa  Runda Kennedy ego  1964-1967 - tematem były taryfy celne i ograniczenia dumpingowe, udział brało 62
krajów
7) runda tokijska (1973-1979), poza redukcją stawek celnych po raz pierwszy państwa podjęły zagadnienie barier
pozataryfowych. Porozumiano siÄ™ m.in. w zakresie kodeksu barier technicznych handlu, dumpingu i procedur
antydumpingowych, subwencji i ceł antysubwencyjnych, licencji importowych, wyceny wartości towarów na potrzeby
wymiaru cła, zakupów rządowych., udział brało 102 kraje,
8) runda urugwajska  dalsza redukcja stawek celnych w handlu towarami przemysłowymi (przeciętnie o 39%, z 6.3 do
3.9%), wynegocjowano wyeliminowanie w ciągu 10 lat tzw. dobrowolnych ograniczeń eksportu i mutacji w handlu
tekstyliami i odzieżą, po raz pierwszy przedmiotem negocjacji stała się redukcja ceł na artykuły rolne., akt końcowy został
podpisany 15 kwietnia 1994roku  udział brało 123 krajów. 15 kwietnia 1994 r. w Marakeszu 105 państw po 7 latach
negocjacji podpisało Akt Końcowy IX Rundy Urugwajskiej i Porozumienie Ustanawiające WTO., postanowienia: po raz
pierwszy do głosu doszły kraje rozwijające się, porozumienie w sprawie tekstyliów i odzieży, i rolnictwa, restrykcje
eksportowe.
GATT był okrzyknięty  klubem bogatych , bo początkowo skupiał kraje rozwinięte gospodarczo. Jednak GATT niezależnie
od tego był instytucją zapewniającą stosowanie się do uzgodnionych reguł w międzynarodowych obrotach handlowych.
Służyło to polepszeniu wzrostu gospodarczego w świecie.
Światowa organizacja handlu WTO powstała 1 styczni 1995r na podstawie struktury organizacyjnej GATT jest jego
sukcesorką. WTO ma szersze kompetencji niż GATT. Jej głównym zadaniem jest nadzorowanie wprowadzenia w życie
przez kraje członkowskie postanowień Rundy Urugwajskiej oraz organizacja negocjacji w sprawie dalszej liberalizacji
handlu międzynarodowego. Najwyższą instytucją WTO jest konferencja ministerialna wszystkich krajów członkowskich,
zwoływana przynajmniej raz na dwa lata. Każdy kraj należący do WTO jest zobowiązany do przedstawienia koncesji
pozostałym członkom. Zobowiązania krajów do udzielania koncesji wyrażone po akcesji bądz
podczas wielostronnych
rund negocjacji polegają na związaniu stawek taryf celnych (czyli niepodwyższaniu ich powyżej poziomu
zadeklarowanego) i ich redukcji. Celem redukcji stawek celnych jest wyeliminowanie istniejących utrudnień w handlu
międzynarodowym.
Kraje członkowskie WTO uznały, że w celu dalszej liberalizacji międzynarodowej współpracy handlowej i rozwiązania
problemów, które w Rundzie Urugwajskiej nie zostały w pełni rozstrzygnięte, konieczne będzie zwołanie nowej negocjacji
handlowych  Rundy Milenijnej. Trzecia Konferencja Ministerialna mająca rozpocząć milenijną rundę odbyła się 30
listopada  3 grudnia 1999r w Seatle i zakończyła się fiaskiem. Konferencja ujawniła spore kwestie dot. punktów
programu rokowań. USA oskarżyły kraje rozwijające się o usiłowanie ucieczki od dotychczasowych zobowiązań wobec
zasad wolnego handlu, a Japonię o atak o zakazie subsydiowania towarów. Z drugiej strony, kraje rozwijające się były
przeciwne USA włączenia ochrony środowiska i praw pracy do umów handlowych.
9) Kolejna runda  Doha, - zw. Rundą Rozwojową, 9 rozpoczęła się 14 listopada 2001. , rokowania w ramach rundy
rozpoczęto w 2002 roku. W Deklaracji Ministerialnej uczestnicy rokowań wyrazili wolę zakończenia negocjacji do 1
stycznia 2005. Postulaty USA: zmniejszenie barier handlowych w dostępnie do rynku oraz stopniowa likwidacja subsydiów
eksportowych. Ponadto zasięg tematyczny negocjacji obejmował liberalizację rynku towarów i usług, poprawę procesu
rozstrzygania sporów, modyfikację tekstu porozumień antydumpingowych i antysubwencyjnych. Na kolejnej konferencji
ministerialnej w Cancun postanowiono rozstrzygnąć najważniejsze problemy rundy w Doha  miała dotyczyć
podsumowania postępu w 20 dziedzinach, których dot, negocjacje handlowe, m.in. dotyczyły liberalizacji dostępu do
rynków rolnych oraz tematów singapurskich tj. ustalenie międzynarodowych standardów pracy i ochrony środowiska,
reguł konkurencji, inwestycji zagranicznych, ochrony praw własności intelektualnej, regulacji procedur zamówień
publicznych. Zakończyło się niepowodzeniem i brakiem jakichkolwiek decyzji. Niepowodzenie sesji znacznie osłabiło
pozycję WTO. Przyczynami są zmiany geopolityczne i geoekonomiczne w świecie wywołanymi przez przeobrażenia
globalne związane z upadkiem komunizmu i zakończeniem konfrontacji światowej Wschód-Zachód w skali światowej
Ponadto konflikt krajów uprzemysłowionych i rozwijających się; malejące poparcie USA dla wielostronnego handlu.
Międzynarodowa polityka ekonomiczna zbliżone lub jednolite środki i narzędzia tej polityki w skali grupy krajów. Może
być ona prowadzona przez instytucje reprezentujące wybrane kraje, specjalne organizacje, przedsiębiorstwa (np.
producentów kawy).
Forma i zakres koordynacji zagranicznej polityki ekonomicznej:
- koordynacja ex post  kraje prowadza własną politykę zagraniczną, ogranicza się do wymiany z zainteresowanymi
krajami, dane uzyskane podczas tej wymiany informacji służą do zbliżenia polityk
- koordynacja ex ante  efekt uzgodnień środków, celów i narzędzi polityki zagranicznej, służy neutralizacji niekorzystnych
skutków polityki w poszczególnych krajach, dopasowanie polityki państw współpracujących, zakres uzgodnień
zdeterminowany jest geograficznie, czasowo bÄ…dz
problemowo
Zagraniczna polityka ekonomiczna - świadome oddziaływanie państwa na stosunki gospodarcze z zagranicą.
Przedmiotem działań kraju jest obrót usługowy i towarowy z zagranicą wraz z przepływem czynników produkcji (kapitału,
pracy, zasobów bogactw naturalnych i technologii) między państwem a innym krajem. Podział polityki zagranicznej:
handlowa, migracyjna, kapitałowa, usług, technologiczna.
Narzędzia polityki zagranicznej:
- makroekonomiczne: polityka kursu walutowego, polityka stopy procentowej, polityka budżetowa, polityka fiskalna,
polityka dochodowa.
- mikroekonomiczne: taryfowe (cła), pozataryfowe, parataryfowe
Cło- opłaty, które są nakładane na towary przekraczające granicę celną przez dane państwo. Jest ono odpowiednikiem
podatku, które zwiększa dochody kraju. Powoduje wzrost cen i zwiększenie kosztów dla konsumenta.
Cele cła:
Å›ð Powoduje wzrost wpÅ‚ywów do budżetu paÅ„stwa
Å›ð PeÅ‚ni rolÄ™ ochronnÄ… rynku wewnÄ™trznego i krajowych producentów przed zagranicznymi towarami
Å›ð wywiera nacisk na partnera handlowego dotyczÄ…ce zmiany warunków danej wymiany handlowej
Rodzaje cła: sposób ustalania cła (od wartości towarów, od ilości, od wartości ilości), kierunek ruchu towarów
(importowe, eksportowe, tranzytowe), funkcje ceł (ochronne, fiskalne), poziom ceł (minimalne, maksymalne), sposób
traktowania partnerów (preferencyjne, dyskryminacyjne).
Definicja Wspólnej Polityki Handlowej - polega na regulowaniu stosunki gospodarczych pomiędzy Unią Europejską a
państwami trzecimi. Głównym celem jest likwidowanie przeszkód w wymianie międzynarodowej, przyczynianie się do
rozwoju handlu światowego oraz obniżanie barier celnych. Obecnie wspólna polityka handlowa formalnie opiera się na
jednolitych zasadach, w szczegółowości w zakresie:
Å›ð zmian taryf celnych
Å›ð zawierania ukÅ‚adów celnych i handlowych
Å›ð instrumentów liberalizacji
Å›ð polityki eksportowej
Å›ð Å›rodków ochrony w handlu, takich, jakie muszÄ… być podejmowane w przypadku dumpingu lub subsydiów.
Unia celna - Jest to porozumienie handlowe zawierane przez grupę krajów, które znoszą cła i inne ograniczenia mające
miejsce we wzajemnych obrotach handlowych. W ramach unii celnej kraje te ustalają: wspólną taryfę celną, politykę
handlową prowadzoną wobec krajów trzecich. Zadaniem unii celnej jest przede wszystkim zapewnienie swobodnej
wymiany zarówno usług jak i towarów w ramach Wspólnoty oraz zakaz stosowania ceł między jej członkami.
Taryfa celna  to usystematyzowany wykaz towarów oznaczonych kodami oraz właściwych im stawek celnych.
Zestawienie to zawiera nazwy towarów, które podlegają ocleniu w momencie przywozu, wywozu bądz
tranzytu. Taryfa
określa sposób obliczania cła, możliwość zastosowania zniżek, zwolnień oraz rabatów, a także zakres towarów, których
nie wolno przywozić lub wywozić. Żadne państwo należące do wspólnoty nie może zmieniać taryfy celnej. Może tego
dokonywać jedynie Wspólnota, która posiada wyłączną kompetencję w tym aspekcie.
Wspólna Taryfa Celna  ustala ona jednolite bariery celne na zewnętrznej granicy celnej Unii Europejskiej, którą stanowią
zewnętrzne granice państw członkowskich. We wszystkich krajach należących do Wspólnoty Europejskiej obowiązuje
WTC, która jest podstawą handlu między członkami UE, a państwami trzecimi. WTC gwarantuje jednolite cła na towary,
które są przywożone do krajów członkowskich z państw trzecich oraz zapewnia jednolitą nomenklaturę celną. WTC jest
ustalana przez Radę Europejską większością głosów. Jest uaktualniana co roku. Stawki celne w ramach WTC:
autonomiczne  ustalane przez Wspólnotę jednostronnie (stosowane w odniesieniu do innych krajów, z którymi nie
zawarto porozumień w sprawie ulg celnych), konwencyjne  określane w wyniku wielostronnych porozumień (umów
gospodarczych)
___________________________________________________________________________________________
MI
DZYNARODOWE RYNKI FINANSOWE  miejsce dokonywania operacji finansowych, tj. nabywania, pozywania i
sprzedawania aktywów finansowych i instrumentów finansowych w skali międzynarodowej. Przy czym aktywami
finansowymi są kontrakty związane z płatnościami i pozyskaniem środków finansowych (pieniądze, lokaty czeki, weksle,
udziały), a instrumentami finansowymi są roszczenia praw jednego podmiotu do majątku drugiego, czyli zobowiązania
finansowe.
Podział rynku finansowego ze względu na kryterium specyfiki dokonywanych operacji:
1) rynek pieniężny  miejsce zawierania transakcji krótkoterminowych, nie przekraczających jednego roku; charakteryzuje
się niskim poziomem ryzyka i dużą płynnością. Inwestorami są banki, inwestorzy instytucjonalni i indywidualni
2) rynek kapitałowy  rynek długoterminowego finansowania, instrumentami są obligacje i akcje międzynarodowe,
euronoty (nominowane w walutach obcych, emitowane przez przedsiębiorstwa i gwarantowane przez banki); wyróżnia
się tu rynek pierwotny i wtórny
3) rynek walutowy  największy i najlepiej zorganizowany, zwany też rynkiem dewizowym, miejsce zawierania transakcji
walutowych, na tym runku nieustannie są wymieniane różne waluty wg relacji ukształtowanej przez popyt i podaż;
kształtują się na nim kursy walutowe, określają dostępność poszczególnych walut. Jest to rynek skoncentrowany (tzn.
transakcje dokonuje się jedynie w kilku centrach finansowych oraz między wielkimi bankami) i bardzo płynny (świadczy o
tym liczba zawieranych transakcji i notowania najważniejszych walut). Różne klasyfikacje podziału rynku walutowego,
najczęstszy to kryterium terminu przepływu walu między stronami: rynek kasowy (obejmuje operacje realizowane w
ciągu 2 dni od daty zawarcia transakcji, podaż i popyt stanowią rozliczenia w handlu zagranicznym, zakup i sprzedaż
aktywów finansowych oraz transakcje spekulacyjne) i rynek terminowy (zakup i sprzedaż walut odbywa się z
wyprzedzeniem w stosunku do terminu dostawy, tj. waluty są dostarczane w terminie przyszłym dłuższym niż dwa dni
robocze)
4) rynek instrumentów pochodnych  instrumenty pochodne to ogół produktów i instrumentów finansowych, które
polegają na zakupie lub sprzedaży pewnej ilości aktywów na określoną datę w przyszłości i po określonej cenie.
Umożliwiają one zabezpieczenie się przed nieoczekiwaną zmianą cen aktywów. Moją postać kontraktu, którego wartość
zależy od wartości innego instrumentu finansowego lub towaru zwanego instrumentem podstawowym. Rynek
instrumentów pochodnych pozwala na podział ryzyka między uczestników rynku. Cechuje się wysoką dynamiką
zawieranych transakcji oraz pojawieniem się instrumentów nowej generacji. Dzieli się na rynek oficjalny (zorganizowany )
oraz niezorganizowany, czyli transakcje zawierane są bezpośrednio między uczestnikami rynku. Największym
powodzeniem cieszÄ… siÄ™ kontrakty na stopÄ™ procentowÄ…, tj. futures, opcje, swapy. Kontrakt terminowy to instrument
finansowy, w którym dwie strony zobowiązują się do zawarcia w ustalonym okresie w przyszłości transakcji op ustalonej
cenie  cenie realizacji. Wyróżnia się dwa rodzaje kontraktów terminowych: futures (zawierane na giełdach, są to
pochodne rynku teminowego, ich przedmiotem są dostawy określonej waluty w ściśle określonym czasie w określonej
wielkości, ustalonej cenie i określonym miejscu), foward (zawierane poza giełdami, najczęściej między instytucjami
finansowymi a indywidualnymi inwestorami). Umowy opcyjnie - zmniejszajÄ… ryzyko finansowe, poprawiajÄ…
bezpieczeństwo, terminowość i płynność transakcji. Opcje są przedmiotem handlu na giełdach towarowych i finansowych.
Obecnie rynek instrumentów pochodnych się kurczy  zmniejszenie w porównaniu grudnia 2012 do grudnia 2011 roku o
15,2 bilionów dolarów, czyli o 2,4%.,
Międzynarodowe centra finansowe  miejsca, w których koncentrują się międzynarodowa działalność kredytowa
banków, emisja międzynarodowych papierów wartościowych, operacje walutowe i ubezpieczeniowe. Obejmują możliwie
najszerszą gamę rynków kapitałowych i łączą międzynarodową działalność bankową i finansową. O ich ważności
najczęściej decyduje liczba banków zagranicznych, udział w działalności prowadzonej w Walurach obcych czy przez
nierezydentów i wielkość rynku walutowego. Funkcjonują w powiązaniu z rynkami towarowymi, walutowymi oraz
eurorynkiem pieniężnym i kapitałowym.
Główne centra finansowe: Londyn, Nowy Jork, Tokio. Główne centra dzięki bardzo szybkiemu rozwojowi nowych
technologii w dziedzinie telekomunikacji i łączności pozwoliły na ich wzajemne powiązania. Na nich jest realizowana
największa część transakcji międzybankowych. Najważniejsze rynki walutowe:NYSE Euronext, NASDAQ QMX, Tokio SE,
London SE, NYSE Euronext we Francji, Hong Kong E, Shanghai, TMX Group, Deutsche Borse, Australian SE. Giełda w
Londynie - najstarszy rynek finansowy, szczególnie prężnie rozwijał się w XIX w dzięki dominującej roli w przemyśle i
handlu. W Londynie działa najwięcej banków zagranicznych. Jest rynkiem najbardziej płynnym i najmniej kosztownym.
Rynek nowojorski nabrał znaczenia dopiero po II WŚ, miało to związek ze wzrostem roli dolara jako waluty transakcyjnej i
rezerwowej, a także znaczenia wielkich spółek amerykańskich na świecie. Rynek tokijski  coraz większe znaczenie
rynków japońskich, dzięki rosnącej sile jena i dużemu potencjałowi gospodarczemu.
Kapitalizacja tynku giełdowego  w 2007 roku krach  spadek o blisko 50% (kryzys), do 2011 wzrost o 61%, w 2011 roku
nastąpił minimalny spadek  o ok 10%, obecnie roście do poziomu z 2010 roku.  rynek obecnie najbardziej zagrożony,
niestabilny. Wzrost udziału rynku azjatyckiego, stabilność europejskiego, i spadek amerykańskiego.
Rynek finansowy w Polsce  w 1991r przywrócono w Polsce istnienie rynku kapitałowego w formie GPW. System nadzoru
został oparty na rozwiązaniach amerykańskich i dyrektywach UE, a system obrotu o doświadczenia francuskie i uważa się,
że przyjęte rozwiązania należą do najlepszych na świecie. Pod względem wielkości rynku kapitałowego obecnie zajmuje
34 miejsce na świecie i 12 w Europie. GWP jest liderem wśród giełd naszego regionu. Na giełdzie obecnie notowanych jest
857 spółek. Obroty systematycznie rosną. W porównaniu z rokiem poprzednim o 28,3% wzrosła kapitalizacja rynku
polskiego. Akcje znajdujące się w obrocie muszą mieć formę zdematerializowaną, czyli elektroniczną, do obrotu SA
dopuszczone akcje na okaziciela o wartości nominalnej nie niższej niż 1 zł. Rynek pozagiełdowy kształtuje Centralna
Tablica Ofert.
Eurorynki  międzynarodowy rynek finansowy, na którym dokonuję się znacznej części transakcji walutowych,
kredytowych i kapitałowych. Czyli eurorynek to miejsce, gdzie dokonuje się transakcji walutowych poza ich macierzystym
krajem. Najważniejszymi segmentami są: rynek eurowalutowy, rynek eurokredytów i euroobligacji. Historia eurorynków
wiąże się z m.in. rozwojem infrastruktury bankowej ułatwiającej przepływ środków między krajami, liberalizacja
przepisów dewizowych i rozwój handlu światowego. Także z zakazem wprowadzonym przez UK dot. używania kredytów
funtowych do finansowania handlu nie brytyjskiego, co spowodowało przyciągnięcie do UK funduszy dolarowych. Także
ograniczenia obrotu kapitałowego w USA. Rynek eurowalut  fenomen bankowy i finansowy, bo jest niekontrolowany,
Eurowaluta jest to waluta kraju poza jego granicami. Popyt i podaż na tym rynku kształtują oprocentowanie depozytów i
kredytów eurowalutowych. Bazową stopą procentową jest LIBOR zmieniająca się szybciej niż na narodowych rynkach
pieniężnych. Rynek eurokredytów  rozwinął się dzięki konieczności finansowania wielkich projektów i handlu
międzynarodowego, gdzie zapotrzebowanie na środki przekraczało możliwości jednego lub kilku banków. Rynek
euroobligacji  nie podlega kontroli narodowych władz walutowych, zapewniają emitującemu siłę nabywczą, którą można
dobrowolnie zarządzać, wybierając najdogodniejsze i najtańsze z
ródła zakupu. Walutami, w których dokonuje się emisji
euroobligacji przede wszystkim są dolar USA, euro i jen. Kupno euro obligacji przynosi inwestorom określone korzyści
m.in. uzyskanie wyższych dochodów, rozłożenie ryzyka, unikanie opodatkowania dochodów z posiadania euroobligacji.
Euronoty  czyli euro weksle. Są to niezabezpieczone weksle własne na kwotę co najmniej 500 tys. dol i wystawione na
okaziciela.
___________________________________________________________________________________________________
MI
DZYNARODOWY FUNDUSZ WALUTOWY  powołana w dniach 1-22 lipca 1944r w USA, gdzie odbyła się konferencja z
udziałem 44 państw w tym Polski i podpisano statut MFW, który wszedł w życie 27 grudnia 1945r po ratyfikowaniu go
przez 29 państw uczestniczących w konferencji walutowej i dostarczających 80 % kapitału zakładowego. Podstawę
stanowiły zasady: stabilność walutowa (dopuszczalne wahania kursów +/- 1%, potem zmienione na +/- 2,25%),
wyznaczenie parytetu w złocie lub w dolarach amerykańskich, możliwość zmiany parytetu waluty po uzgodnieniu z
Funduszem. Powstał na rzecz ustanowienia nowego powojennego ładu polityczno-gospodarczego. MFW miał
przeciwdziałać częstym zmianom parytetów walut oraz być koordynatorem współpracy w dziedzinie polityki walutowej.
MFW jest jedną z agend wyspecjalizowanych ONZ. Członkowie: należy 188 państw  ostatnie z nich, Czarnogóra, wstąpiło
do organizacji 18.01.2007, Sudan Płd  18.04.2012. Członkami są niemal wszystkie kraje ONZ  wyjątek stanowi jedynie
Kuba, Korea Północna, Andora, Monako, Lichtenstein oraz Nauru. Polska była jednym z członków-założycieli MFW.
Opuściła go jednak 14.03.1950, ulegając tym samym presji Związku Radzieckiego. Ponownie przystąpiła do organizacji
12.06.1986. Członkami pierwotnymi są kraje, które podpisały jego statut. Członkiem może zostać państwo, które posiada
autonomię w zakresie stosunków zagranicznych i wyrazi gotowość oraz chęć uczestnictwa w MFW, jest w stanie sprostać i
zaakceptować wymagania statutowe, a także otrzyma co najmniej 85% poparcie w głosowaniu organu plenarnego  Rady
Gubernatorów. CELE MFW: popieranie międzynarodowej współpracy walutowej przez stałą instytucję wyposażoną w
aparat konsultacji i współdziałania w międzynarodowych sprawach walutowych, ułatwienie rozwoju, zrównoważonego
wzrostu wymiany międzynarodowej, przyczynianie się przez to do popierania i utrzymywania wysokiego poziomu
zatrudnienia i dochodu realnego oraz rozwijania zasobów produkcyjnych wszystkich członków, jako naczelnych zadań
polityki gospodarczej, przyczynianie się do utrzymywania uporządkowanych stosunków walutowych między członkami i
unikanie deprecjacji walut w celach konkurencyjnych, pomaganie w tworzeniu wielostronnego systemu regulowania
należności w zakresie bieżących transakcji między członkami i usuwania ograniczeń dewizowych, które hamują wzrost
handlu światowego, wzmacnianie zaufania do członków przez stawianie do ich dyspozycji środków Funduszu,
odpowiednio zabezpieczając i umożliwiając im w ten sposób korygowanie szkodliwych odchyleń od ich bilansów
płatniczych bez uciekania się do środków oddziałujących ujemnie na pomyślność gospodarki krajowej i światowej,
skracanie czasu trwania i zmniejszanie stopnia braku równowagi w bilansach płatniczych członków w obrotach
światowych. FUNKCJE MFW  regulacyjna  polega na nadzorowaniu stosowanych przez kraje członkowskie ograniczeń
walutowych i przestrzeganiu reguł kursowych, operacyjna  polega na dostarczeniu krajom członkowskim dodatkowych
z
ródeł finansowania w postaci różnych kredytów; konsultacyjna  polega na świadczeniu usług konsultacyjnych oraz
współpracy krajów członkowskich. Struktura MFW  Rada Gubernatorów (przedstawiciele wszystkich państw
członkowskich, tzn. szefowie banków centralnych i ich zastępcy, powoływani na 5 lat, rada zbiera się raz do roku, każde
państwo posiada 250 głosów; ustalają warunki przyjmowania, zawieszania i wykluczania członków, uchwalają zmiany w
wysokości wpłat do kapitału zakładowego, zawierają umowy z innymi organizacjami pozarządowymi, zatwierdzają roczne
sprawozdania z działalności, ustalają podział zyski i jego dysponowanie, sprawuje nadzór nad działalnością MFW,
większość decyzji zapada zwykłą większością głosów), Rada Wykonawcza (liczy 24 członków, zasiadają w niej ministrowie,
każdy posiada zastępcę, 5 dyrektorów jest z krajów o największym udziale w kapitale  USA, Niemcy, Japonia, Wielka
Brytania, Francja, prowadzi w sposób bieżący działalność MFW, decyduje o polityce kredytowej, nadzoruje umowy
kredytowe), Dyrektor Generalny  stoi na czele MFW, wybierany przez RadÄ™ WykonawczÄ… na 5 lat, Dyrektorem zostaje
Europejczyk, a zastępcą Amerykanin, nie ma prawa do głosowania, jednak na prawo głosu rozstrzygającego, bierze udział
w sesjach Rady Gubernatorów, Rady Wykonawczej i innych organów, odpowiada za zatrudnienie, pracę i odwołanie);
Komitet Tymczasowy (wspomaga działalność rad, dostarcza informacje o poprawkach do statutu, bieżących
wydarzeniach, mogących mieć wpływ na funkcjonowanie MFW, przystosowania międzynarodowego systemu walutowego
i płynności do warunków w gospodarce światowej), Komitet Rozwoju (zdaje sprawozdanie z transferu zasobów
rzeczowych do krajów rozwijających się oraz wszelkiej pomocy udzielanej tym państwom). DZIAA
ALNOŚĆ MFW  przede
wszystkim udzielanie kredytów, które powinny być wykorzystane na wspieranie realizacji programów gospodarczych
zmierzających do przeciwdziałania nierównowadze bilansu płatniczego oraz umacnianie walut, kryzysów; promowanie i
dbanie o stabilność wymiany walutowej; udzielanie pomocy finansowej w celu eliminacji nierównowagi w bilansach
płatniczych; redukcja ubóstwa (we współpracy z Bankiem Światowym).Kraje członkowskie mogą skorzystać z ułatwień
kredytowych: promesy kredytowe (kredyt na 3 lata z możliwością przedłużenia o rok, zgoda na zakup środków z
Rachunku Zasobów Ogólnych), ułatwienia rozszerzone (w celu wsparcia reform strukturalnych i usunięcia
długoterminowych problemów z bilansem płatniczym), dodatkowe rezerwowe ułatwienia kredytowe (udzielana krajom,
które doświadczyły spadku zaufania do rynku finansowego), awaryjna linia kredytowa (dla krajów z problemami bilansu
płatniczego wskutek zarażania się kryzysem), ułatwienia kompensacyjne (do udzielania pomocy w przypadku spadku
wpływów z eksportu lub wzrostu kosztów importu zbóż i pasz), nagła pomoc (udzielana w sytuacji klęsk naturalnych lub
po konfliktach zbrojnych), ułatwienia w redukcji ubóstwa i osiągnięcia wzrostu (dla najbiedniejszych krajów
członkowskich).
SDR (Special drawing Rights  Specjalne prawa ciągnienia)  międzynarodowa jednostka rozrachunkowa, umowna
jednostka monetarna, ma charakter pieniądza bezgotówkowego, SDR została utworzona w celu stabilizacji
międzynarodowego systemu walutowego przez MFW w 1967 roku, używana jest od 1970. SDR-ami mogą posługiwać się
wyłącznie banki centralne. W skład SDR wchodzi obecnie  dolar 44%, euro  34%, jen japoński 11%, funt brytyjski
11%.MFW przydziela SDR-y krajom członkowskim wg proporcji udziału ich kwot w kapitale zakładowym.
BANK ŚWIATOWY  Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju. Geneza: powstał w wyniku konferencji w Bretton
Woods w USA, utworzony w lipcu 1944 r., większość krajów uczestniczących w konferencji powołującej IBRD do życia
stała się jej założycielskimi członkami, działalność rozpoczął 25 czerwca 1946 r., obecnie zrzesza 187 krajów członkowskich
Warunkiem uczestnictwa jest przynależność do MFW oraz dokonanie wpłaty członkowskiej. Bank ma formę spółki
akcyjnej, w zależności od udziału kraje dysponują odpowiednią liczbą głosów. Największy udział mają USA. CELE:
rekonstrukcja środków produkcji i odbudowa gospodarki po II wojnie światowej, wspieranie długofalowego wzrostu
gospodarczego i zmniejszanie ubóstwa w krajach rozwijających się, udzielanie kredytów w celu zmniejszenia ubóstwa oraz
finansowanie inwestycji przyczyniających się do wzrostu gospodarczego w krajach rozwijających się, ułatwianie inwestycji
zagranicznych prywatnych podmiotów oraz udzielanie pożyczek na cele produkcyjne, rozwój przedsiębiorczości lokalnej
poprzez ułatwianie dostępu do zagranicznych z
ródeł finansowania.
Grupa instytucji BŚ tworzą: Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju (Bank Światowy), Międzynarodowa Korporacja
Finansowa 1956, Międzynarodowe Stowarzyszenie Rozwoju 1960, Międzynarodowe Centrum Rozstrzygania Sporów
Inwestycyjnych 1966, Wielostronna Agencja Gwarancji Inwestycyjnych 1988.
Grupa BŚ aktywnie współpracuje z wieloma instytucjami finansowymi o zasięgu globalnym i regionalnym. Współpracuje z
MFW, ONZ, UE, i regionalnymi Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, amerykański Bank Rozwoju. Organy BŚ: Rada
Gubernatorów - najwyższy organ władzy Banku. W skład Rady wchodzą przedstawiciele krajów członkowskich po jednym
z każdego kraju, jest to zazwyczaj minister finansów. Okres kadencji wynosi 5 lat. Prezes Banku  wybierany z grona
dyrektorów wykonawczych, odpowiedzialny za bieżące zarządzanie Bankiem, jego organizację, nominacje i zwalnianie
personelu, Rada Dyrektorów Wykonawczych (Zarząd BŚ) - składa się z prezesa i dyrektorów wykonawczych. Pięciu
dyrektorów mianują kraje o największej liczbie udziałów. (USA, Japonia, Niemcy, Francja, Wielka Brytania), pozostałych 19
jest wybieranych, mianowani na 2 lata, reprezentują poszczególne grupy krajów, Departamenty Funkcjonalne i
Regionalne - podporządkowane są pięciu dyrektorom, którzy zarządzają pionami mającymi następującą problematykę:
infrastruktura, rozwój sektora prywatnego, finanse, zarządzanie, budżet, kontrola, sektor prywatny, usługi operacyjne i
środowisko naturalne: Afryka Północna i Środkowy Wschód, Afryka Płd., redukcja ubóstwa , sekretariat, mobilizacja
zasobów: Europa, Azja Środkowa i Wschodnia, Ameryka A
acińska i Karaiby. DZIAA
ALNOŚĆ - odbudowa ze zniszczeń
wojennych, finansowanie projektów w krajach rozwijających się, udzielanie pożyczek krajom rozwijającym się w różnych
formach: bezpośrednie kredytowanie określonego projektu inwestycyjnego, uczestniczenie w pożyczkach zaciąganych z
różnych z
ródeł, udzielanie gwarancji dla kredytów zaciąganych u innych pożyczkodawców, organizacja pożyczek i sprzedaż
udziałów.
MFW BÅš
typ Instytucja walutowa Bank rozwoju
cel Stabilizacja systemu walutowego, finansowanie Promowanie rozwoju gospodarczego,
krótkoterminowych deficytów bilansu płatniczego finansowania wzrostu gospodarczego
Horyzont czas. Krótkookresowy Długoterminowy
y
ródła Rezerwy walutowe państw członkowskich i Pożyczki na międzynarodowym rynku
finansowania specjalne prawa ciągnienia kapitałowym
Pożyczkobiorcy Każdy członek MFW Kraje rozwijające się
Okres spłaty 3 do 5 lat, w wyjątkowych przypadkach 10 lat 10 do 20 lat, IDA nawet do 40
zatrudnienie 2 300 osób 6 400 osób
___________________________________________________________________________________________
INTEGRACJA  pojęcie ma interdyscyplinarny charakter, czyli odnosi się do ekonomii, polityki, prawa, kultury itp. Pochodzi
od łacińskiego słowa intgratio - całkowity, czyli scalenie, zespolenie, tworzenie całości z drobnych cząstek. Wyróżnia się
integrację gospodarczą, polityczną, narodowościową.
Integracja gospodarcza  proces gospodarczego scalenia lub dokonujÄ…cy siÄ™ w sferze gospodarki proces Å‚Ä…czenia
odrębnych elementów gospodarki w jeden nowy organizm. Może dotyczyć struktur jednego państwa, jego
poszczególnych gałęzi, przedsiębiorstw, regionów, jak i może się odbywać w skali międzynarodowej, czyli obejmuje dwa
lub więcej państw i ich gospodarki. Integracja międzynarodowa gospodarcza  przejawia się w procesie gospodarczego
łączenia potencjałów gospodarczych w jedną całość, w wyniku której powstaje nowa struktura  są to procesy
różnorodnych przeobrażeń i dostosowań integrujących ze sobą elementów.
Wg B.Balassy  integracja jest procesem likwidacji barier w obrocie międzynarodowym towarów, pracy, kapitału i usług w
celu stworzenia warunków do niezakłóconego funkcjonowania mechanizmu wolnego rynku. Proces ma prowadzić do
pewnego oczekiwanego stany, stan integracji będzie wyrażony brakiem dyskryminacji między podmiotami gospodarczymi.
Pojęcie integracja analizowane jest wg następujących kryteriów  podział : zasięgu (w skali jednego kraju -krajowa lub
międzynarodowej), horyzontu czasu ( na nie mający końca proces i na stan), mechanizm integracji (w warunkach
wolnego rynku, w warunkach konkurencji niedoskonałej przejawiającej się interwencjonizmem: negatywna, pozytywna),
poziom rozwoju uczestników integracji i osiągania korzyści (korzyści uzyskiwane przez kraje integrujące się, które mogą
być dzielone równo lub przypadać im w nierównych częściach; lub wymierne lub niewymierne ilościowo), metod
integracji (metoda funkcjonalna  proces dokonuje siÄ™ poprzez mechanizm rynkowy, metoda instytucjonalna  za pomocÄ…
ponadnarodowych instytucji regionalnych), ze względu na przedsięwzięcia integrujących krajów (pozytywna,
negatywna).
CELE INTEGRACJI:
- ekonomiczne  determinowane czynnikami strukturalnymi, techniczno-technologicznymi i koniunkturalnymi (dążenie do
zwiększenia efektywności działania, unowocześnienie gospodarki, rozwój międzynarodowej specjalizacji i kooperacji,
dostęp do zewnętrznych zasobów produkcyjnych, dostęp do dorobku naukowego i technicznego, eliminacja barier
ekonomicznych i kulturowych, zespalanie narodów, współpraca międzynarodowa),
- pozaekonomiczne (ideologiczne, polityczne, humanitarne, kulturalne).
Warunki rozwoju międzynarodowej integracji: bliskie położenie geograficzne, rozwinięta infrastruktura gospodarcza,
komplementarność struktur, polityka sprzyjająca integracji.
Formy integracji gospodarczej: zinstytucjonalizowane (formalne  w postaci międzynarodowych organizacji
integracyjnych, np. UE, CEFTA, EFTA, CACM, NAFTA), i nieformalne (przez wymianÄ™ handlowÄ…, kooperacje np. w 1994
między USA, Kanadą i Meksykiem).
- Ze względu na instytucjonalno-organizacyjne formy integracji wyróżnia się:
·ð strefÄ™ wolnego handlu (forma ugrupowania, w którym kraje znoszÄ… podatki importowe, cÅ‚a i inne bariery we
wzajemnej wymianie handlowej, państwa tworzące strefę wolnego handlu utrzymują autonomię w
kształtowaniu stawek celnych i innych ograniczeń względem państw trzecich, np. Stowarzyszenie Wolnego
Handlu  EFTA(kraje członkowskie: Islandia, Norwegia, Szwajcaria, Liechtenstein), Północnoamerykańska Strefa
Wolnego Handlu  NAFTA (USA, Kanada, Meksyk), Bałtycka SWH - BFTA (Litwa, A
otwa, Estonia)),
·ð uniÄ™ celnÄ… (jest najwyższym poziomem integracji oznacza to zawarcie miÄ™dzy krajami integrujÄ…cymi umowy dot.
likwidacji ceł i ograniczeń ilościowych z jednoczesnym wskazaniem jednolitej taryfy celnej stosowanej przez
wszystkie państwa zintegrowane wobec państw trzecich; kraje te ujednolicają także politykę handlową wobec
państw trzecich, kraje członkowskie rozwijają wzajemny handel przez politykę preferencyjnych ceł, a przez
politykę dyskryminacji ograniczają obroty z krajami trzecimi, np. Wspólny Rynek Ameryki Środkowej CACM),
·ð wspólny rynek (oznacza zniesienie cel, prowadzenie wspólnej taryfy celnej wobec paÅ„stw trzecich,
wprowadzenie swobodnego przepływu kapitału, technologii, siły roboczej i usług w obrębie ugrupowania
integracyjnego; ta forma Å‚Ä…czy ze sobÄ… elementy unii celnej i unii gospodarczej, stwarza lepsze warunki do
funkcjonowania mechanizmu wolnej konkurencji, np. wspólny rynek produktów rolnych UE, Europejska
Wspólnota Węgla i Stali (obecnie nie istnieje), Europejska Wspólnota Energii Atomowej - Eurotom ,
·ð uniÄ™ walutowÄ… (obejmuje wszystkie poprzednie elementy poszerzone o unifikacjÄ™ polityki walutowej
prowadzonej przez kraje wchodzące w skład ugrupowania integracyjnego, członkowie wprowadzają ograniczenie
kursów walutowych, tworzą wspólne rezerwy walutowe, wprowadzają jednolitą walutę międzynarodową, np.
unia walutowa UE) ,
·ð uniÄ™ gospodarczÄ…(=ekonomiczna) (wyższa forma współdziaÅ‚ania, zawiera elementy wspólnego rynku poszerzone
o unifikację poszczególnych dziedzin polityki ekonomicznej, np. polityki rolnej, regionalnej, przemysłu; razem z jej
ustanowieniem pojawiajÄ… siÄ™ instytucje, organy o kompetencjach ponadnarodowych, np. Euroland, Beneluks,
UE),
·ð uniÄ™ politycznÄ… (oznacza unifikacjÄ™ polityki wewnÄ™trznej i zagranicznej, dąży do stworzenia wspólnej polityki
obronnej oraz ustanowienia organów ustawodawczych i wykonawczych o kompetencjach ponadpaństwowych)
·ð peÅ‚nÄ… integracjÄ™ ekonomicznÄ… (jest to podejÅ›cie od skoordynowanych rodzajów polityki ekonomicznej do jednej
polityki poprzez całkowite ujednolicenie w skali międzynarodowej podstawowych reguł i zasad funkcjonowania
gospodarki, ale także polityki wewnętrznej i zewnętrznej.
MODEL INTEGRACYJNY  obraz ugrupowania integracyjnego obejmujący jego główne właściwości, w tym podział
kompetencji między organami międzynarodowymi i ponadnarodowymi a rządami krajów członkowskich oraz między
centralnymi ośrodkami władzy gospodarczej w poszczególnych krajach a przedsiębiorstwami. Wyróżniamy modele:
- integracji międzynarodowej (określany jako integracja równych partnerów, decyzje podejmowane są wyłącznie przez
instytucje narodowe, ośrodek międzynarodowy ma charakter koordynacyjny, model ten działa najczęściej na podstawie
mechanizmu wolnej konkurencji i handlu; np. EFTA, NAFTA, CEFTA),
- integracji ponadnarodowej (charakterystyczny dla zaawansowanego procesu integracji, państwa integrujące są
świadome i dobrowolnie ograniczają swoją suwerenność na rzecz odpowiednich instytucji i organów ponadnarodowych;
np. UE,
- integracja politycznie nierówno prawna (politycznie podporządkowanie jednemu krajowi, integracja nierównych
partnerów; np. w przeszłości Wielka Brytania, Francja i ich kolonie, Wielka Brytania i kraje Wspólnoty Brytyjskiej),
- integracja gospodarcza nie równoprawna (gospodarczo podporządkowana jednemu krajowi, integracja nierównych
partnerów; np. jak w poprzednim, i do niedawna Kanada, Meksyk, USA.).
WSPÓA
CZESNE UGRUPOWANIA INTEGRACYJNE Ä…ð tendencje do integracji regionalnej;
- przyczyny integracji regionalnej krajów wysokorozwiniętych: rozwój przemysłu i postępu technicznego, rozwój
produkcji na wysoką skalę, duża skala nowoczesnej produkcji, chęć utrzymania, przyspieszenia i wzmocnienia tempa
rozwoju gospodarczego oraz konkrecyjności państw Europy Zach. wobec USA i Japonii; przykłady ugrupowań  UE, Unia
Ekonomiczna Beneluksu;
- przyczyny integracji regionalnej krajów słaborozwiniętych  ułatwienie i przyspieszenie rozwoju gospodarczego,
możliwości rozwiązania problemów gospodarczych w trudnościach uprzemysłowienia, połączenia skromnych kapitałów,
eliminacji struktur konkurencyjnych i rozproszonych rynków zbytu (np. ASEAN  Stowarzyszenie Krajów Azji Płd-Wsch,);
- przyczyny integracji państw Europy Środkowej  chęć sprostania tendencjom współczesnej gospodarki w rozwoju
przemysłu i postępu technicznego, współpraca regionalna, wspólne inwestycje (np. Rada Wzajemnej Pomocy
Gospodarczej, CEFTA, BFTA)
INTEGRACJE NA KONTYNENCIE EUROPEJSKIM:
UNIA EUROPEJSKA  w 1957r został podpisany Traktat Rzymski na mocy którego powstała Europejska Wspólnota
Gospodarcza i Eutorom. Wcześniej w 1951r zawarto Traktat Paryski powołujący Europejską Wspólnotę Węgla i Stali.
Państwa pierwotne  Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy, Włochy. W 1973 r do EWG przystąpiły  Wielka
Brytania, Dania, Irlandia, w 1981 r  Grecja, w 1986  Hiszpania i Portugalia, w 1995  Australia, Finlandia, Szwecja,
2004  Węgry, Słowacja, Słowenia, Polska, Malta, A
otwa, Litwa, Estonia, Cypr, Czechy 2007  Rumunia, Bułgaria. W
1965 nastąpiło połączenie EWG, EWWiS i Eurotomu. W 1986 podpisano jednolity Akt Europejski, w 1992r Traktat z
Oporto tworzący Europejski Obszar Gospodarczy (państwa UE i EFTA bez Szwajcarii), w 1993 utworzenie Jednolitego
Rynku Wewnętrznego, w 1999r wprowadzenie EURO. UE jest najbardziej zaawansowaną formą integracji na świecie.
Składa się z trzech filarów: Wspólnoty Europejskie, wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa, wymiar
sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne. Organy: Rada Europejska, Rada UE, Komisja Europejska, Parlament Europejski,
Trybunał Sprawiedliwości, Trybunał Rewidentów i Księgowych. .
EUROPEJSKIE STOWARZYSZNIE WSPÓLNEGO HANDLU  EFTA  podpisany 20 listopada 1959r przez siedem państw:
AustriÄ™, DaniÄ™, NorwegiÄ™, PortugaliÄ™, SzwajcariÄ™, SzwecjÄ™ i WielkÄ… BrytaniÄ™. Obecnie zrzesza: SzwajcariÄ™, NorwegiÄ™,
Liechtenstein i Islandię, Celem było zlikwidowanie barier we wzajemnych obrotach między krajami członkowskimi i
doprowadzenie do utworzenia wolnego handlu. Doprowadziła do liberalizacji obrotów pomiędzy członkami i wpłynęła na
ich rozwój. Obecnie jej rola jest znikoma.
ŚRODKOWOEUROPEJSKIE POROZUMIENIE O WOLNYM HANDLU  CEFTA  podpisane przez Polskę, Czechy, Węgry i
Słowację 21 grudnia 1992r. Od  96 należy też Słowenia,  97 Rumunia, 99 Bułgaria, a od 2003 Chorwacja. Celem
utworzenia było zahamowanie spadku wzajemnych obrotów handlowych, rozwój regionu, wprowadzenie zmian
umożliwiających konkurowanie na rynkach UE, integracja z UE. CEFT
opuściły kraje, które w 2004 roku przystąpiły do UE.
BAA
TYCKA STREFA WOLNEGO HANDLU  BFTA  W 1993 roku, obejmuje 3 państwa: A
otwÄ™, LitwÄ™ i EstoniÄ™; poczÄ…tkowo
obejmowała jedynie liberalizację towarami przemysłowymi przez redukcję stawek celnych, od  96r wzbogaciła się o
umowę o wolnym handlu artykułami rolnymi oraz wyrobami i produktami morza. Obecnie między państwami
członkowskimi zniesiono całkowicie cła importowe.
UNIA EKONOMICZNA BENELUKSU  w 1958r układ podpisały Belgia, Holandia i Luksemburg, w celu zacieśnienia więzi
ekonomicznych, podniesienia wzrostu gospodarczego, utrzymaniu stabilności finansowej.
INTEGRACJE NA KONTYNENCIE AMERYKAC
SKIM:
1. PÓA
NOCNOAMERYKAC
SKI UKA
AD O WOLNYM HANDLU  NAFTA  zawarty przez USA, KanadÄ™ i Meksyk w 1994r;
zakładał całkowite zniesienie cła i barier w przepływie towarów, usług, inwestycji zagranicznych. Celem było liberalizacja
handlu we wzajemnych obrotach i wspieranie warunków uczciwej konkurencji, stworzenie regionalnej i multiregionalnej
współpracy
2. Strefa Wolnego Handlu Obu Ameryk  FTAA
3.Wspólny Rynek Ameryki Południowej  MERCOSUR
4.Latynoamerykańskie Stowarzyszenie Integracyjne  LAIA
5.Wspólny Rynek Ameryki Środkowej  CACM
6.Grupa Andyjska , czyli Andyjski Wspólny Rynek ACM
7. Wspólnota Karaibska Caricom
INTEGRACJE NA KONTYNENCIE AZJATYCKIM
1. Stowarzyszenie Narodów Azji Płd-Wsch  ASEAN,
2. Regionalne Porozumienie O Handlu I Współpracy Między Krajami Płd Pacyfiku  SOARTECA,
3. Współpraca Ekonomiczna Azji-Pacyfiku  APEC
4. Południowoazjatyckie Stowarzyszenie Współpracy Regionalnej  SAARC
5. Szanghajska Organizacja Współpracy (SCO)
6. Organizacja Paktu Azji Południowo-Wschodniej SEATO
7. Liga Państw Arabskich
8. GCC - Rada Współpracy Zatoki Perskiej
INTEGRACJE NA KONTYNENCIE AFRYKAC
SKIM:
1. Wspólnota Gospodarcza Państw Afryki Zachodniej  ECOWAS,
2.Wspólnota Gospodarcza Afryki Zachodniej  CEAO,
3. Unia Celna i Gospodarcza Afryki Centralnej  UDEAC
4. Afrykańska Wspólnota Ekonomiczna (AEC).
5.. Wspólny Rynek Afryki Wschodniej i Południowej (COMESA).
6.Wspólnota Wschodniej Afryki (EAC).
7. Unia Afrykańska (UA)
8. Południowoafrykańska Wspólnota Rozwoju (SADC)
9. Wspólnota Gospodarcza Państw Afryki Środkowej (ECCAS )