* piasek (0-2 mm)
kruszywo łamane +CSF zamiast zwykłego
mniej mikro wypełniacza
Lepkość plastyczna
Rys. 4. Algorytm projektowania betonów samozagąszczainych [4]
zaś od wielu zmiennych czynników technologicznych, zwłaszcza rodzaju cementu. Niewielkie zmiany warunków technologicznych powodują uzyskanie mieszanki zbyt sztywnej lub niestabilnej, wykazującej segregację i wyciek wody. Z tego powodu dobór superplastyfikatora przeprowadza się doświadczalnie, a musi on uwzględniać rodzaj cementu, właściwości stosowanych dodatków mineralnych, obecność innych domieszek oraz przewidywaną temperaturę mieszanki. Superplastyfikator musi zapewniać odpowiednie właściwości mieszanki przez 1-1,5 godziny. Szczegółowo zasady doboru superplastyfikatorów ze względu na warunki technologiczne, wła
ściwości składników oraz skład mieszanki omówiono w [14]. Obecnie nie ma jednej, powszechnie stosowanej metody doboru ilości składników betonu samoza-gęszczalnego, a w literaturze spotkać można kilka kompleksowych metod. W niektórych metodach stara się dopasować właściwości i ilość zaczynu lub zaprawy do wcześniej zoptymalizowanego ze względu na szczelność stosu okruchowego kruszywa. W innych metodach optymalizowane są kolejno stabilność i płynność zaczynu, a następnie zaprawy i na końcu mieszanki betonowej. Szczegółowo zagadnienia projektowania betonu samozagęszczal-nego omówiono m.in. w [5, 6, 10, 11, 12, 13]. Obecnie najczęściej
Rys. 5. Zmiany właściwości reoiogicznych mieszanki w wyniku modyfikacji jej składu [5]
stosowane są metody kolejnych przybliżeń, a spośród nich najbardziej popularną jest metoda japońska. W metodzie tej określa się z warunku wytrzymałości wielkość stosunku w/c oraz rodzaj stosowanych cementów i dodatków mineralnych, a następnie kolejno ustala się proporcje zaczynu, zaprawy i mieszanki betonowej, aż do chwili spełnienia przez nie odpowiednich wymagań co do właściwości Teologicznych. Na rysunku 5 pokazano przykładowo wpływ różnych modyfikacji składu betonu na właściwości Teologiczne mieszanki. Monograficzne informacje w tym zakresie zawierają m.in. prace [1, 2, 4, 9, 14],
Mieszanki samozagęszczalne są zwykle bardzo wrażliwe na zmiany składu, co stanowi duży problem w praktyce. Dobrze zaprojektowana mieszanka samozagęszczalna powinna więc tolerować drobne zmiany składu i właściwości składników, a zwłaszcza ilości wody. Przy projektowaniu należy sprawdzić jak mieszanka toleruje zmiany ilości wody w zakresie do 5-10 litrów. Jeśli to konieczne należy również opracować sposoby korygowania składu mieszanki betonowej w zależności od zmian warunków betonowania, np. wahań temperatury. Specyfika technologii betonu samozagęszczalnego polega również na silnej zależności właściwości mieszanki od czasu i intensywności mieszania. Zaleca się więc możliwie duże wielkości zarobów próbnych i sposób mieszania zbliżony do stosowanego w wytwórni oraz koniecznie sprawdzenie zaprojektowanej mieszanki w wytwórni i na budowie.
2.4. Skład betonu samozagęszczalnego
Konieczność spełnienia przedstawionych powyżej Teologicznych kryteriów determinuje konieczność przyjęcia specyficznego, przedstawionego na rysunku 6 składu mieszanki samozagęszczalnej [2, 5, 6, 9, 11, 15, 24]. Przede wszystkim przyjmuje się mały sto-
ARTYKUŁY PROBLEMOWE
PRZEGLĄD BUDOWLANY 6/2009 31