606616576

NIEKTÓRE T KOGLEMY KAZANIA NA CÓRZE 125

siaj wielu egzegetów przyjmuje, że źródłem podobieństw jest jakieś przedewangeliczne kazanie, które w różny sposób opracowali Mateusz i Łukasz. Hipotetyczne plany takiego kazania podają między innymi: J.-M. L a g r a n e¹⁴, J. U u p o n t¹⁵, B. de S o 1 a g e¹⁶. Według nich pierwszy ewangelista w celach dydaktycznych rozbudował kazanie pierwotne dodając szereg logionów z innych źródeł; trzeci ewangelista natomiast usunął z kazania wszystko, co było związane z tematyką judaistyczną.

Na jakiej zasadzie próbuje się odtworzyć pierwotne kazanie? Przede wszystkim na zasadzie elementów wspólnych w kazaniu u Mt i Łk. Możemy mieć jednak wątpliwości, czy zasada ta jest zupełnie słuszna. Czy brak któregoś z elementów w jednym kazaniu przesądza, że nie było go także w kazaniu pierwotnym? Jeśli przyjmiemy, że obaj ewangeliści przeredagowali kazanie pierwotne, to w takim razie trudno powiedzieć, który ewangelista jest w danym wypadku bliższy oryginałowi. Np.: teksty o zabarwieniu judaistycznym mógł wprowadzić do swojego kazania Mateusz, ale równie dobrze mógł je ze swojego kazania usunąć Łukasz. Stąd też, co do planu pierwotnego kazania uczeni nie są zgodni. J. Du-pont i B. de Solage uważają, że kazanie u Mt jest bliższe oryginałowi niż u Łk, ale W. M. Gregor¹⁷ i M. E. B o i s m a r d¹⁸ twierdzą, że bardziej zbliżone do oryginału jest kazanie u Łk.

Według innych egzegetów w ogóle nie było jakiegoś przedewange-licznego kazania na górze. E. P e t e r s o n¹⁹ twierdzi, że źródłem kazania na górze są oddzielne sentencje, względnie były dwa różne kazania: w źródle Q i w drugim, do którego Łukasz nie miał dostępu, zwanym M. Podobną opinię wyraża A. M. P e r r v²⁰. Według niego ze źródła M pochodzą: błogosławieństwa (5, 3-10), trzy antytezy (5, 17. 20-24. 27. 30. 33--37), trzy ostrzeżenia przeciwko fałszywej pobożności (6, 1-6. 16-18; 7, 6). Również za wielością źródeł kazania na górze opowiada się T. W. Man-son²¹ i A. M. H u n t e r²².

¹⁴    J.-M. Lagramge, dz. ety., 263.

¹⁵    J. Dupon.t, Le Beatitudini, Roma 1972, 163.

¹⁶    B. de Solage, La composition des Evangiles de Luc et de Matthieu et leurs sources, Leiden 1973, 163 n.

¹⁷    W.M. Gregor, The Sermon on the Mount: The Beatitudes, w: Expositio-ry Times 39, 1927—1928, 293—297.

¹⁸    M.E. Boi smard, Synopse, t. 2, 125.

¹⁹    E Peterson, Bergpredigt, Religion in Geschichte und Gegenwart, t. 1, Tubingen 1927, 907—910.

²⁰    A.M. Perry, The Framework oj the Sermon on the Mount, w: JBL 54, 1935, 103—115.

²¹ T.W. M a n s o n, Jesus the Messiah. The Synoptic Tradition oj the Reve~ lation oj God in Christ, with Special Reference to Form Criticism, London 1943, 22, 43, 150 n.

²²    A.M. Hunter, Designe of Life. An Exposition oj the Sermon oj the Mount, its Making, its Exegesis and its Meaning, London 1953, 13.n.