2525392866

wszym właścicielem dzikowskiego dworu. Wielu historyków przyjmuje, że Dzików początkowo był własnością rodziny Toporczyków- z niedalekiego Os-solina, którzy następnie w XV1-XVII wieku przyjęli od rodzinnego gniazda nazwę Ossolińskich.

W 1522 roku dwór w Dzikowie wraz z towarzyszącą mu wsią zakupił od Ossolińskich Jan Spytek Tarnowski. Odtąd Dzików na stałe znalazł się we władaniu Lcliwitów. Od tego też czasu należy mówić o istnieniu wielowiej-sko-dzikowskiej gałęzi rodu.

W drugiej połowie XVI wieku daje się zauważyć pewne osłabienie pozycji rodu. Przyczyną była bezpotomna śmierć w 1567 r. Jana Krzysztofa Tarnowskiego, jedynego syna i następcy wielkiego zwycięzcy spod Obertyna i Staroduba - hetmana Jana Tarnowskiego. Jego śmierć spowodowała utratę Tarnowa, który przeszedł wraz z całym bogatym archiwum rodzinnym w ręce Ostrogskich. Wielowicjsko-dzikowska linia rodu nic zamierzała się jednak z tą stratą pogodzić, zwłaszcza że Konstanty Ostrogski na pogrzeb Jana Krzysztofa przybył w asyście licznych uzbrojonych oddziałów, co było pogwałceniem dobrych obyczajów i uznane zostało za rodzaj zajazdu pogrzebowego.

Konflikt Ostrogskich z Tarnowskimi stale narastał, aż w roku 1570 doszło do formalnej wojny między zwaśnionymi, kiedy kasztelan Czechowski Stanisław Tarnowski na czele swych wojsk najechał i obiegł zamek w Tarnowie.

W tego typu działaniach nie należy dopatrywać się nic nadzwyczajnego, bowiem praktyki takie w XVI-XVII-wieczncj Rzeczypospolitej stosowane były nader często. Cały spór zakończył w 1571 roku wyrok króla Zygmunta Augusta, który - jak zapisał anonimowy kronikarz - "przysądził Ostrogskic-mu hrabstwo tarnowskie, nakazując Tarnowskiemu wieczyste milczenie w tej sprawie". Ów surowy i bolesny wyrok zmusił przedstawicieli rodu do wyzbycia się na zawsze pragnień zawładnięcia Tarnowem.

Wobec utraty gniazda rodowego Stanisław Tarnowski podjął starania na rzecz budowy nowej, godnej swego rodu siedziby. Jednak wobec tego co zaszło, niepodobna było myśleć o rychłej realizacji planów. Tarnowski zaufanie i łaskę królewską postanowił odzyskać służąc wiernie przy boku króla. Dwudziestoletnia, pełna znoju i wyrzeczeń służba, najpierw- za czasów wojowniczego Stefana Batorego, a następnie - Zygmunta III Wazy doprowadziła do odzyskania pełni łask królewskich. Wyrazem tego było nadanie w Warszawie przez króla Zygmunta III Wazę 28 maja 1593 roku przywileju lokacyjnego dla nowego miasta "Nowym Tarnowem albo Tarnobrzegiem się zowiącym".

W mieście, któremu nadano prawo magdeburskie, pełnię władzy sprawował wójt. odpowiedzialny bezpośrednio przed właścicielem. Akt lokacyjny nadawał miastu skład wina, ustalał dwa jarmarki: w dzień Świętej Trójcy oraz na św. Szymona i Judy Apostołów. Król na zakończenie dokumentu wy-

- 10-