- sens illokucyjny komunikatów werbalnych25 kierowanych do dziewczynek i chłopców na edukacji polonistycznej oraz matematycznej, z uwzględnieniem kategorii: zadawanie pytań, wyjaśnianie, pomaganie, kierowanie poleceń, kontrolowanie, aprobata, dezaprobata;
- liczba komunikatów werbalnych w obrębie każdej z wymienionych kategorii;
- sens illokucyjny komunikatów werbalnych kierowanych do dziewcząt i chłopców w sytuacjach wychowawczych, z uwzględnieniem kategorii: dyscyplinowanie, upominanie, naganą karą pochwala, nagroda, zakazy, nakaz} ;
- liczba komunikatów werbalnych w obrębie każdej kategorii.
• Uspołecznianie dzieci młodszy ch w podejściu teorety cznymi - w literaturze przedmiotu:
- treść zapisów w literaturze i dokumentach resortowych, określających zadania wychowawcy klasy, ze szczególnym uwzględnieniem: kto to jest wychowawcą jakie cechy wzorowego wychowawcy są pożądane we wczesnej edukacji, zadania wychowawcy klasy;
- definicje pojęcia „rozwój społeczny” (koncepcje teoretyczne, treść pojęcia, sposób konceptualizacji);
- określenie przystosowania społecznego w kontekście wychowania (m.in. zdolność do współżycia z ludźmi; współdziałanie w ramach pełnionych ról; doświadczenie społeczne).
• Poziom uspołecznienia dzieci 7- i 9-letnich26:
- nawiązywanie kontaktów (1. bardzo trudno nawiązuje kontakt, zwłaszcza z obcymi; 2. pewne trudności w kontakcie, czuje dłuższą chwilę skrępowanie; 3. bywa rozmaicie; 4. dość łatwy kontakt, początkowe onieśmielenie szybko mija; 5. bardzo łatwo i często samorzutnie nawiązuje kontakt prawie z każdą osobą);
- współpraca i współdziałanie z innymi (1. odmawia współpracy na zajęciach, w zabaw ie lubi wszystko robić sam i na w łasne konto; 2. współpracuje niechętnie z innymi, tylko z musu; 3. bywa rozmaicie, ale stać go na w spółpracę i nie unika jej; 4. chętnie współpracuje z innymi; 5. zawsze gotowe i chętne do współpracy oraz współdziałania z innymi).
- agresywność w kontaktach (1. bardzo agresywne i zaczepne, lubi prowokować kłótnie i awantury; 2. raczej agresywne, lubi zaczepiać innych; 3. agresywność umiarkowana, samo rzadko zaczepia, zaczepione reaguje ostro; 4. raczej ustępliwe, reaguje ostrzej tylko na wyraźną zaczepkę; 5. ustępliwe i łagodne, nie zaczyna nigdy kłótni ani bójki, ustępuje, gdy jest w coś wmieszane);
- czystość i dbałość o wygląd zewnętrzny (1. zupełnie nie dba o swój wygląd zewnętrzny, gdyby go nie dopilnowano, byłoby stale brudne i niechlujne; 2.
25 W sytuacjach kierowania przez nauczyciela komunikatów do jednego ucznia (w obecności wszystkich dzieci) z klas}', uznałam, że odbiorcą jest wyłącznie 1 adresat. Każdy komunikat posiada treść literalną; komunikaty jest to zbiór znaków - zastosowanych ze względu na znaczenie, jakie posiadają - użytych do procesu nadawania komunikatu (M. Tokarz, Argumentacja. Perswazja. Manipulacja. Wykłady z teorii komunikacji, GWP, Gdańsk 2006, s. 12-13). Ten aspekt komunikatów nazywa się sensem lokucyjnym. Oprócz tego komunikat posiada sens (treść nieliteralną), utożsamiany z intencją - jest to typ illokucyjny danego aktu mowy. Skutek komunikatu, uwidoczniony w zachowaniu i reakcji odbiorcy, nazywany jest aspektem perlokucyjnym -wyraża on, w jakim stopniu odbiorca odczytał i zrozumiał illokucyjny sens komunikatu (Z. Nęcki, op. cit., s. 57). Odkodowanie sensu illokucyjnego i aspektu perlokucyjnego wymaga zrozumienia kontekstu, w jakim komunikaty są przez nadawcę wysyłane.
26 M. Przełącznikową. G. Makielło-Jarża. op. cit.
15