10 | Mateusz Popief
Racje zasady bezpośredniości
Dowód winien być prowadzony w taki sposób, aby do organu procesowego dotarło maksimum treści składającej się na środek dowodowy, i jednocześnie tak, aby:
• Sama czynności dowodowa i forma jej przeprowadzenia dostarczyła informacji na temat dowodu pozwalających na łatwiejszą jego ocenę;
• Istnienie dodatkowych ogniw pośredniczących pomiędzy przedmiotem dowodu, a organem procesowym zniekształca treść dowodu pochodnego;
• Pośredni jedynie sposób przeprowadzenia dowodu utrudnia przeprowadzenie jego oceny, co odnosi się przede wszystkim do dowodów osobowych.
o Bezpośrednie postępowanie dowodowe na etapie sądowym bywa uciążliwe. Ponowienie tego, co już w postępowaniu przygotowawczym było mówione. Często przesłuchanie świadka bywa uciążliwe, często świadkowie tylko potwierdzają to, co już powiedzieli.
o Jeżeli sąd słucha świadka i go widzi jest w sposób maksymalny w stanie ocenić wartość dowodu. Kiedy sędzia przesłuchuje świadka, to go widzi. Pew ne kry teria, które pomagają ocenić, czy świadek kłamie, o Są przepisy w postępowaniu karnym, że można nagrywać i były od lat, ale dopiero teraz zaczęto.
Obowiązywanie zasady bezpośredniości
• Przepisy pozytywnie wyrażające obowiązywanie zasady - art. 174, art. 93 i art. 410 kpk23?
• Przepisy - wy jątki pozwalające na wnioskowanie o obowiązywaniu zasady bezpośredniości - art. 389 i n.
• Obowiązywanie zasady bezpośredniości w postępowaniu przygotowawczym: brak normatywnych podstaw.
o Mówi się, że zasada ta obowiązuje, bo ustawodawca wprowadza wyjątki od tej zasady, o Art. 174 kpk - przepisem ważnym, bo orzeka zakaz zastępowania treścią pism, notatek urzędowych zeznań świadków'.
Wyjątki od zasady bezpośredniości na rozprawie głównej
• Uzasadnienie istnienia wyjątków;
• Brak dowodu pierwotnego (w zględny i bezwzględny; dowód pierwotny nie istnieje, lub nie jest dostępny);
• Potrzeba skontrolowania dowodu pierwotnego;
• Uproszenie postępow ania i jego przyspieszenie;
• Dopuszczenie tych dow odów , które z istoty są pochodne (np. opinia biegłego);
• Ochrona szczególnych wartości w postępowaniu karnym;
• Szczególny model postępowania kontrolnego zakładający dokonywanie ustaleń faktycznych przy wykorzystywaniu przede wszystkim dowodów pochodnych.
Przesłanki dopuszczalności ujawnienia wyjaśnień w trybie 389 kpk24
• Oskarżony odmawia wyjaśnień w tym także odmawia odpowiedzi na pytania;
Art 93. § 1. Jeżeli ustawa nie wymaga wydania wyroku, sąd wydaje postanowienie.
§ 2. W kwestiach nie wymagających postanowienia prezes sądu, przewodniczący wydziału, przewodniczący składu orzekającego albo upoważniony sędzia wydają zarządzenia.
§ 3. W postępowaniu przygotowawczym postanowienia i zarządzenia wydaje prokurator oraz inny uprawniony organ, a sąd - w wypadkach przewidzianych w ustawie.
§ 4. IV wypadkach określonych w ustawie sąd oraz prokurator wydają polecenia Policji lub innym organom.
Art 410. Podstawę wyroku może stanowić tylko całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej.
54 Art 389 kpk. I. Jeżeli oskarżony odmawia wyjaśnień lub wyjaśnia odmiennie niż poprzednio albo oświadcza, że pewnych okoliczności nie pamięta, wolno na rozprawie odczytywać tylko w odpowiednim zakresie protokoły jego wyjaśnień zloZonycli poprzednio w charakterze oskarżonego tr tej lub innej sprawie w postępowaniu przygotowawczym lub przed sądem albo w innym postępow aniu przewidzianym przez ustawę.
§ 2. Po odczytaniu protokołu przewodniczący zwraca się do oskarżonego o wypowiedzenie się co do jego treści i o wyjaśnienie zachodzących sprzeczności.