628033495

152

W CZASOPISMACH

przez dziennikarzy zachodnich, zawartość informacji prasowej jest funkcją zainteresowań czytelników. Nichols — i słusznie — rozważa hipotezę przeciwną: mianowicie, żc ekspozycja pewnych tematów na łamach prasy zwiększa zapotrzebowanie na nie wśród odbiorców, co równe jest przekonaniu o promocyjnej roli mediów. Tezę tę starał się poddać empirycznemu sprawdzeniu i otrzymał wynik... negatywny. Autor jednak z założenia swego nie rezygnuje. Na zakończenie pisze: „Mimo braku empirycznego potwierdzenia zespół badawczy nadal uważa, że hipoteza jest słuszna. Wierzymy, że niepowodzenie badań w potwierdzaniu hipotezy jest wynikiem metodologicznych, nie zaś teoretycznych braków” (s. 237).

Jak wspomniałem, Gazette kontynuuje prezentacje mniej znanych systemów prasowych świata. Cztery artykuły mają znaczny ładunek informacyjny, choć niektóre poświęcono ilustracji ogólniejszych tez. I tak Donald L. G u i m a r y („The Press of South Vietnam: A Recent Perspecti-ve” — nr 3, s. 163—169) ukazuje prasę Wietnamu Południowego w końcowej fazie rządów Thieu; John A. Lent, bardzo interesujący autor, („English Language Mass Media of Malaysia: Historical and Contempo-rary Perspectives” — nr 2, s. 95— 113) opisuje system angielskojęzycznych środków masowych w Malezji; Miroljub Radojković („Political Participation and Mass Media in Yu-goslavia” — nr 3, s. 136—148) omawia media w Jugosławii pod kątem uczestnictwa politycznego (artykuł jest pod wyraźnym wpływem badań brytyjskich, bo też w Leeds przedstawił autor pracę magisterską na ten temat); James F. Scotton („The Press in Kenya a Decade After In-dependance: Pattern of Readership and Ownership” nr 1. s. 19—33) przedstawia zawartość dwu dzienników ukazujących się w Kenii w języku angielskim oraz dwu w suahili. Mimo braku danych empirycznych stara się określić różne typy czytelników tych pism.

Osoby interesujące się przyszłością mediów, zwłaszcza zaś prasy drukowanej. winny sięgnąć do artykułu Rolanda E. Wolseleya („The Corning Disappearance of Printed Journalism” — nr 4, s. 199—208). Autor omawia perspektywy przekształceń struktury mediów w związku z nadchodzącym, jego zdaniem, kryzysem prasy drukowanej. Osiem czynników wskazuje na to, że prasa ta zacznie zanikać. Są to: „1. Olbrzymia konsumpcja materiałowa: papier, farba i inne składniki. Ich użycie jest ważne nie tylko ze względu na niezwykle rosnące koszty, lecz również na fakt iż ogranicza to ich dostępność w innych wypadkach. 2. Popyt na treści nie fikcyjne i malejący na fikcje. 3. Pojawienie się „nowego dziennikarstwa”. 4. Zmiany w sposobach spędzadia czasu wolnego. 5. Duża ruchliwość populacji. 6. Łączenie się wydawnictw i rozpowszechnianie się grup lub łańcuchów wydawniczych. 7. Brak wielkich postaci literackich wśród redaktorów: dziś jest to zajęcie ludzi lub postaci zajmujących się lansowaniem, nie zaś intelektualistów. 8. Zmniejszanie się czytelnictwa wśród dzieci.” (s. 201).

Frans C r o n e i Piet de K r o o n („Video — a Developing Medium” — nr 4, s. 221—230) omawiają zmiany jakie niesie dla struktury mediów system Video,

Odbiegającą tematem od trzech podstawowych problemów rocznika jest praca empiryczna Ala Hestc-r a („Violence on the Front Pages of Three American Newspapers, 1924— 1973” — nr 4, s. 209—220), poświęcona wynikom analizy treści pierwszych stron trzech amerykańskich dzienników za okres 49 lat, przeprowadzonej pod kątem wykrycia obecności relacji o użyciu siły. Ogólny wniosek z tej analizy brzmi, że relacje o violence najczęściej pojawiały się na łamach wówczas, gdy Stany Zjednoczone prowadziły wojnę-i dotyczyły walki zbrojnej. Średnio jedna piąta wiadomości z pierwszych stron dotyczy użycia siły.

Na zakończenie dwie istotne pozycje. Jose Marąuez de Melo (,.Evo-lution of the Communication Disci-pline in Brazil” — nr 1, s. 34—39) przedstawia stan nauczania wiedzy o masowym komunikowaniu w Brazylii. Po omówieniu różnego typu szkolenia w brazylijskich studiach dziennikarstwa, przedstawia uwagi o badaniu masowego komunikowania w tym kraju. Kilka stwierdzeń winno zainteresować polskiego prasoznawcę, borvkajace£o sie również z problemem określenia stosunku swej wiedzy do badań zachodnich. ..Większość projektów badawczych, zgłoszonych przez brazylijrkich uczonych miała