628033599

86

ADAM ROPA

nowi ono dobry przegląd dotychczasowych badań, ukazuje kłopoty i trudności, jakie występują przy próbie ustalenia cech charakterystycznych tego gatunku i stworzeniu jego definicji. Systematycznie i szczegółowo przedstawia autor historię i ewolucję gatunku, poglądy na jego istotę w dotychczasowej literaturze przedmiotu polskiej i zagranicznej, omawia szczególnie kontrowersyjne i skomplikowane problemy występujące przy ustalaniu cech konstytutywnych felietonu itd. Na koniec podaje Maziarski własną definicję tego gatunku: „felietonem nazywać będziemy krótki utwór ogłoszony za pośrednictwem środków masowego przekazu, napisany w sposób lekki i efektowny, utrzymany w osobistym tonie, który sposobem swej realizacji w druku (ew. w emitowanym programie) nawiązuje do przyjętej w danym konkretnym przekaźniku konwencji publikowania tekstów o takich własnościach gatunkowych” ^s. Definicja ta jest wynikiem analizy literatury przedmiotu i własnych spostrzeżeń autora. Zarzucić jej można jednak to, co Maziarski kwestionuje w innych, przytaczanych przez siebie definicjach: ogólnikowość, nieprecyzyjność, niejasność. Wątpliwy wydaje się również punkt wyjścia przy własnych analizach autora: „większość wyrobionych odbiorców prasy z łatwością i z dużą jednomyślnością wyodrębnia w toku lektury prasy utwory określane jako felietony od innych konkretyzacji gatunkowych” ^{1 2}. Jeżeli mamy do czynienia z tak dużą jednomyślnością, to skąd biorą się kłopoty z 'wyróżnieniem cech charakterystycznych felietonu, po których czytelnik odróżnia felieton od innych gatunków prasowych?

Widać więc, że zagadnienia dotyczące istoty gatunkowej felietonu dalekie są od ostatecznego rozwiązania, a rozstrzygnięcia wymagają sprawy podstawowe, fundamentalne. Wszystkie te czynniki skłoniły Ośrodek Badań Prasoznawczych do podjęcia badań nad istotą, miejscem i funkcjami felietonu w prasie polskiej. Rezultatem dotychczasowych analiz są dwa opracowania: S. Gawora „Wnioski z badań pilotażowych nad felietonem” ³ oraz A. Ropy: „Tematyka felietonów w polskiej prasie” ⁴. Opracowania te,.oparte na konkretnych, empirycznych badaniach, starały się wyjaśnić niektóre kwestie pojawiające się przy rozpatrywaniu cech gatunkowych felietonu i rozstrzygnąć pewne problemy metodologiczne.

P ierwsza z wymienionych prac starała się dać odpowiedź na dwa -*• zasadnicze pytania: w jaki sposób uzyskać materiał do dalszych badań oraz jak wielki ilościowo powinien to być materiał? Zadanie wyselekcjonowania stosownego materiału powierzono trzem dziennikarzom, o różnym stażu zawodowym (od 6 do 20 lat), zupełnie się ze sobą w toku pracy nie kontaktującym. Mieli oni z określonego zestawu pism wybrać te pozycje, które uważają za felietony, ‘kierując się w swej pracy wyłącznie osobistym wyczuciem. Przyjęło, że w ten sposób — eliminując jakiekolwiek konsultacje

1

⁸ Tamże, s. 43.

2

   Tamże, s. 18.

3

   Maszynopis, OBP, Kraków 1974.

4

* Maszynopis, OBP, Kraków 1974.