6307877846

Rys. 2.6: Przykładowa sieć typu AON ze względnymi ograniczeniami czasowymi

2.4 Problem optymalizacji harmonogramu projektu

Konstrukcja modelu harmonogramowania, jego struktura i dane uzależnione są od celu działań optymalizacyjnych wyznaczanych i określanych ilościowo poprzez sformułowanie kryteriów oceny. Kluczowym utrudnieniem w zakresie optymalizacji harmonogramów projektu są ograniczenia warunkujące możliwości zbudowania wykonalnego harmonogramu. Ograniczenia wynikają z trzech czynników: (1) czasu, (2) zasobów oraz (3) kapitału. Te trzy czynniki wyznaczają również kierunki optymalizacji i stosowane kryteria oceny.

2.4.1 Optymalizacja jednokryterialna

Najpowszechniej przyjmowanym kierunkiem jest optymalizacja jednokryterialna dla wybranego czynnika pozostałe dwa lub jeden z nich przyjmowane są jako ograniczenie lub pomijane - pozwala to wyodrębnić 8 klas modeli (patrz rys. 2.7). W przypadku harmonogramowania realizacji projektu najpowszechniej stosowane są następujące podejścia: (1) przyjęcie ograniczenia czasowego realizacji projektu i optymalizowanie poziomu zapotrzebowania na nieograniczone zasoby produkcyjne lub przepływów pieniężnych, (2) przyjęcie ograniczonych zasobów i optymalizacja czasu realizacji projektu bądź przepływów pieniężnych lub (3) przyjęcie ograniczenia czasu i (lub) zasobów i optymalizowanie przepływów pieniężnych.

2.4.2 Optymalizacja wielokryterialna

Niewiele opracowań z zakresu harmonogramowania projektu podejmuje problem optymalizacji wielo-kryterialnej. Przejście od analizy jednokryterialnej do wielokryterialnej realizowane jest zwykle poprzez zamianę ograniczeń (np. zasobowych) na kierunki optymalizacji (np. równomierność obciążenia zasobów). Viana i de Sousa (2000) zajmują się analizą wielokryterialną charakterystyk czasowych. Lova, Maroto i Tormos (2000) harmonogramują realizację wielu projektów jednocześnie kierując się: (1) płynnością realizacji projektu - minimalizacją rozpiętości czasowej realizacji projektu (dla oceny przyjmują nieciągłość projektu project splitting), (2) minimalizacją zapasów w toku (ang. in-process inventory) określoną jako opóźnienie realizacji czynności spowodowane niedostępnością zasobów, (3) równomiernością obciążenia zasobów odnawialnych oraz (4) minimalizacją niewykorzystywania zasobów. Dwa pierwsze kryteria wyznaczają kierunek optymalizacji charakterystyk czasowych, kolejne dwa optymalizacji charakterystyk zasobowych. Leu i Yang (1999) pomijają wszelkie ograniczenia i przyjmują dwa kierunki optymalizacji: (1) minimalizację czasu realizacji i (2) minimalizację kosztów. Konflikt wynika z możliwości skracania czasu realizacji projektu za cenę konieczności poniesienia dodatkowych wydatków. Hapke, Jaszkiewicz i Słowiński (1998) optymalizują harmonogram realizacji projektu kierując się: (1) minimalizacją czasu trwania, (2) równomiernością obciążenia zasobów oraz (3) minimalizacją kosztów realizacji projektu.