6355536872

14

ma warunków do depozycji drobnoziarnistych cząstek. W zlewni Homerki w Beskidzie Sądeckim stwierdzono, że 80% materiału transportowanego w zawiesinie dostarczają drogi polne (Froehlich 1982). Właśnie tam zapoczątkowano znaczące, wielowątkowe badania nad rolą dróg polnych w Karpatach fliszowych (Froehlich, Słupik 1980, 1986; Froehlich, Walling 1997). W swoich badaniach autorzy wskazali na rolę dróg polnych, jako główne źródło dostawy wody i zwietrzeliny do koryta cieku oraz ich duże znaczenie w kształtowaniu spływu i erozji, podając wielkość spływu drogami podczas pojedynczych epizodów opadowych. Zweryfikowali gęstość dróg (obliczoną z mapy) z gęstością rzeczywistą oraz zwrócili uwagę na rolę wciętych dróg polnych jako cieków epizodycznych. Te same, głęboko wcięte drogi drenują pokrywy zwietrzelinowe, a nawet podłoże skalne. Badając rozwój wcięć stwierdzili, że ich rozwój następuje w sposób skokowy, a powodem tego jest: prowadzenie ich wzdłuż stoku, zróżnicowane użytkowanie w ciągu roku, zróżnicowane podłoże, procesy mrozowe i eoliczne. We wnioskach postulują zmniejszenie gęstości dróg co doprowadzi do zmniejszenia kulminacji i częstotliwości wezbrań w potoku Homerka. Procesem takim może być komasacja polegająca na scalaniu gruntów rolnych co zmniejsza w konsekwencji gęstość dróg do nich prowadzących. Jednak jak pokazują badania, rozwiązanie to nie zawsze przynosi oczekiwany efekt (Górz 1985).

W ostatnich latach poligonem badawczym stały się tereny objęte regresem osadniczym, czy też całkowicie w przeszłości wyludnione. P. Wałdykowski (2006) zwrócił uwagę na rolę sieci drogowej w przekształcaniu stoków i den dolin w Gorczańskim Parku Narodowym i jego otulinie przed i po utworzeniu parku. Podobne badania przeprowadziła w tym terenie A. Bucała (2009a) po wezbraniu z lipca 2008 roku, stwierdzając sypanie niewielkich, lecz powszechnych, stożków napływowych u wylotu dróg polnych. Na terenie Bieszczad, gdzie tuż po II wojnie światowej doszło do masowych wysiedleń J. Wolski (2007), określił m.in. zmiany sieci drogowej na przestrzeni 150 lat. Opisał współczesny rozwój nieużytkowanych wcięć drogowych oraz podjął próbę typologicznego ujęcia ich ewolucji. Podobnie R. Soja (2002) określił kierunki i charakter zmian w środowisku naturalnym wyludnionych terenów Beskidu Niskiego. W Sudetach prowadzone były badania przemian środowiska w warunkach słabnącej antropopresji. Wcięcia dróg w pokrywy stokowe znane są także w tym regionie, choć są mniejsze niż w Karpatach (Latocha 2007). Ich głębokość warunkowana jest głównie nachyleniem terenu i mniej miąższymi pokrywami zwietrzelinowymi. Podobnie jak w Karpatach w miejscach występowania już. pogłębionych i nieprzejezdnych wąwozów wytyczane są objazdowe fragmenty wzdłuż opuszczonego wcięcia. Różnica w składzie mechanicznym osadów budujących stożki napływowe wg autorki dowodzi, iż pogłębianie dróg jest mniej intensywne w Sudetach.

Analiza literatury anglojęzycznej wymaga doprecyzowania pojęć. Na wstępie należy zaznaczyć, że to co w Polsce jest powszechnie znane i rozumiane jako droga polna, poza Polską praktycznie nie występuje. Problemem jest znalezienie angielskiego odpowiednika słowa „droga polna”, który by precyzyjnie określał