6355536948

57

czące zwiększenie gęstości bruzd, czyli form związanych z orką. W zależności od systemu orki liczba bruzd waha się od 1 do 3 na polu. Takie linijne obniżenie na powierzchni zaoranego pola, do niespulchnionego poziomu, ułatwia odprowadzenie wody. Rola bruzd jest dużo większa, jeżeli pole zostało rozparcelowane, a nowopowstałe działki ułożone zostały prostopadle do osi niecki czy małej doliny. W takim przypadku osią obniżenia prowadzono drogę polną. Istotne jest, że bruzdy funkcjonują z największym nasileniem od jesieni do wiosny, czyli odgrywają istotną rolę w okresie roztopów. W tym kontekście droga stanowi pośrednie ogniwo w hierarchii linii odprowadzających wodę ze stoku.

4.4. GĘSTOŚĆ SIECI DRÓG NA POGÓRZU CIĘŻKOWICKIM

NA TLE INNYCH REGIONÓW

W celu określenia przestrzennego zróżnicowania gęstości sieci dróg na Pogórzu Ciężkowickim przeprowadzono pomiary kartometryczne na mapach w skali 1:10 000. Wykorzystano mapy topograficzne w układzie 1992 (stan na lata 1998-2003)-48 arkuszy. Dla obszarów, które nie miały pokrycia w układzie 1992 użyto map w układzie 1965 (stan na lata 70.) - 6 arkuszy. Łącznie pomiarami objęto 840 km² obszaru Pogórza Ciężkowickiego. Całość podzielono na regularną siatkę kwadratów o polu 1 km². Dla każdego pola siatki policzono gęstość sieci dróg (ryc. 18A), średnie nachylenie terenu (ryc. I8C) oraz wysokość nad poziomem morza (ryc. 18B). Dla gęstości dróg i nachylenia oraz wysokości nad poziom morza obliczono wskaźnik korelacji. W żadnym z analizowanych przypadków, w tej skali, nie uzyskano istotnych statystycznie wyników.

Drogi polne stanowią 80% wszystkich dróg, pozostałe 20% przypada na drogi utwardzone. Za drogi utwardzone uznano wszystkie typy dróg zaznaczone na mapie topograficznej, które nie były oznaczone jako drogi gruntowe polne lub leśne. W grupie dróg utwardzonych znalazły się również drogi wzmocnione warstwą żwirów, kamieni lub gruzu. Taki sposób stabilizacji nawierzchni jest bardzo popularny na terenie pogórza i dotyczy głównie drugorzędnych dróg dojazdowych. Obserwacje skutków wezbrania w zlewni Zalasówki, z 27 czerwca 2009 wykazały, że największe zniszczenia wystąpiły na drogach utwardzonych właśnie w ten sposób (fot. 3). Drogi utwardzone koncentrują się w okolicach największych miast regionu i w ich strefie podmiejskiej, szczególnie w okolicy Tarnowa. Na terenach wiejskich, położonych dalej od miast, udział dróg utwardzonych (wyłączając drogi utwardzone żwirem itp.) wynosi do 5%.