6355536970

69

rębnienie płaskich den dolin i pogórskich wierzchowin (głównie w zlewni Zala-sówki). Odmienna rzeźba badanych zlewni skłoniła do wydzielenia kolejnych, górnych przedziałów. Według E. Gila (1976), w obszarach granicznych pogórzy i Beskidów, średnie nachylenie stoków pogórskich wynosi do 10°, a beskidzkich osiąga wartość 15°. Nachylenia maksymalne przekraczają 30°. Stąd wprowadzono przedziały 10-15°, 15-30° i ponad 30°. Tak ustalone przedziały korelują z wydzieleniami w innych regionach Karpat, gdzie analizowano zależności pomiędzy siecią dróg a nachyleniami terenu (Wolski 2007).

W Zalasówce tereny o nachyleniu do 10° stanowią 78% powierzchni zlewni, w zlewni Pozory ich udział jest blisko o połowę mniejszy (40%). Tereny z przedziału 0-2° w Zalasówce stanowią 5%, a w zlewni Pożoiy poniżej 1%. Tereny o nachyleniach powyżej 15° w pierwszym przypadku zajmują 10%, a w drugim 25%. Nachylenia powyżej 30° stanowią odpowiednio 0,1 i 0,2%. Tak więc zastosowanie przedziałów nachyleń, z granicami ustalonymi przez E. Gila (1976), pozwoliło na określenie charakteru rzeźby. Zlewnia Zalasówki jest typowo pogórska (deniwelacje 128 m, maks. długość 5,3 km), co znalazło potwierdzenie na mapie nachyleń, natomiast zlewnia Pożory posiada „charakter beskidzki” (deniwelacje 266 m, maks. długość 4,3 km).

W obydwu zlewniach występują podobne trendy. Rysuje się tendencja do przenoszenia dróg z terenów o większym nachyleniu na te o mniejszym. Takie proste nałożenie dwóch map nie wyjaśnia przyczyn rządzących przebudową. Dlatego też przeprowadzono szczegółową analizę zmian, jakie zaszły w okresie ostatnich 150 lat, sprawdzając czy nachylenia terenu w jakikolwiek sposób determinowały zmianę sieci drogowej. W tym celu określono procent długości dróg (współcześnie i w przeszłości) poprowadzonych na obszarach o nachyleniach terenu we wcześniej ustalonych przedziałach (tab. 4A i 4B).

Tabela 4A. Długość dróg współcześnie i w połowie wieku XIX w zlewni potoku

Pożory w przedziałach nachyleń terenu

Przedziały nachyleń w stopniach	Długość dróg w połowic XIX wiek						Długość dróg współcześnie
	Suma w m	Udział w całości w %	Gęstość km/km^2	Pozostało w m	Redukcja w m	Redukcja w %	Suma w m	Udział w całości w %	Gęstość km/km^2
Odo 2		5	34,2	767	578	43	1409	5	35,8
2 do 5	7224	25	mm	4293	2931	41	7273	25	15,2
5 do 10	12008	43	8,3	7210	4798	40		42	8,8
10 do 15	4810	16	5	2290	2520	52	4590	17	4,8
15 do 30	3083	11	5,5	1550	1533	50	3126	II	mm
>30	44	0	wmi	24	20	46	24	0	15
suma/średnia	28514	100	8,2		12380	45	29168	100	8.4

Źródło: opracowanie własne