672580844

Wiersz stychiczny — Wiersz wolny 1S5

ny jest jedyną konstantą metryczną, tu mierszu nie obowiązuje ani izosylabizm, ani izotonizm (np. w średniowiecznym systemie składniowo - intonacyjnym albo w wierszach wolnych). Za wiersz składniowo - intonacyjny można uważać sylabiki i sylabotoniki bez przerzutni, a najczęściej mają ten charakter wiersze tonicz-ne (chociaż i w nich zdarza się czasem przerzutnia) oraz wiersze wolne.

Wiersz stychiczny zob. Wiersz ciągły.

Wiersz sylabicznp- Utwór wierszowany, zbudowany według reguł sylabizmu, tj. systemu metrycznego, w którym obowiązuje ustalona liczba sylab w wersach i ewentualnie średniówka (przy frazach o rozpiętości 8 i więcej sylab). Np.:

I nie miłować / ciężko i miłować (5-f~6) Nędzna pociecha, / gdy żądzą zwiedzione Myśli cukrują / nazbyt rzeczy one,

Które i mienić, / i muszą się psować.

(M. Sęp Szarzyński: O nietrwało ści

[miłości).

Por. Izosylabizm. Sylabik. Syla-bizm. Średniówka.

Wiersz sylabotoniczny. Wiersz zbudowany według rygorów sy-labotonizmu, tj. systemu opartego o stałą ilość sylab oraz o jednakową liczbę i rozkład akcentów w wersach. Np.:

Pokiwali matuś głową,    (8)

Popłakali mało wiele,

Dali czapkę barankową,

Tatusiową kamizelę...

(M. Konopnicka: Na gody).

Por. Izosylabizm. Stopa. Sylaboto-nik. Sylabotonizm. Tok.

Wiersz sztambuchowy. Utwór wpisywany na pamiątkę do tzw. sztambucha, tym samym dedykowany określonej osobie (częsty zwłaszcza w okresie romantyzmu). Np. S. Goszczyński: W albumie P. Anny Wolskiej; J. Korsak: W imionniku Pani S. B.

Por. Sztambuch.

Wiersz średniowieczny polski.

Najstarsze polskie wiersze średniowieczne zbudowane są według systemu składniowo - intonacyjnego, przechodzącego później w sy-labizm względny. Np.:

A jacy to źli ludzie mieszczanie

[krakowianie,

Żeby pana swego, wielkiego

[chrągiewnego, Zabiliście, chłopi, Andrzeja

[Tęczyńskiego' Boże się go pożałuj, człowieka dobrego, łże tako marnie sczedł od nierownia

[swojego !

(Pieśń o zamordowaniu Jędrzeja

[Tęczyńskiego).

Wiersz foniczny (Tonik). Wiersz podporządkowany metrycznie regułom tonizmu, tzn. systemu, w którym obowiązuje ustalona ilość zestrojów akcentowych w wersach. Np.:

Piękny jest tętent wiersza.

Którym cwałujesz tutaj,

Chwilo, godzino złowieszcza Wieczności mojej zatrutej.

(W. Broniewski: Powrót do wierszy).

Wiersz utolny (Vers libres).Wiersz członowany zwykle na zasad/.ie składniowo - intonacyjnej, obojętny na rozpiętość frazy, o toku zmiennym, opartym o niektóre konstanty systemów metrycznych (np. wolne trocheje, wolne amfibrachy itp.; odmiana toniczna — o zmiennej ilości zestrojów akcentowych we frazie, odmiana sylabiczna — łącząca wersy róż-nosylabowe itp.). Np.:

W słonecznym blasku Pozostał stopy twojej ślad