gdy zwężone jest światło oskrzeli; na skutek obrzmienia błon śluzowych oskrzeli, skurczu oskrzeli, oblepienia ścian oskrzeli gęstą wydzieliną, np. w nieżycie oskrzeli, astmie)
3) tarcie opłucnej - ..skrzypienie po śniegu”; słyszalne podczas całego oddechu (i wdechu, i wydechu), zwłóknienie, zwapnienie.
18. Serce
1. Osiadanie: czy widoczny garb przedsercowy, uderzenie koniuszkowe (jego cechy: lokalizacja, rozległość, siła, amplituda, kształt i czas trwania fali uderzenia), rodzaje:
a) lekkie - zwężenie lew. ujścia żylnego,
b) unoszące - przeciążenie serca, np. w zwężeniu ujścia aorty,
c) silne - za dużo krwi w LV, np. w niedomykalności zastawki aorty,
d) słabe - kardiomiopatia rozstrzeniowa,
e) dyskinetyczne - np. tętniak), tętnienie (np. w dołku podsercowym).
2. Obmacywanie, wyczuć uderzenie koniuszkowe (norma -V lewe międzyżebrze 1-2 cm na prawo od lewej linii środkowo obojczykowej; wzmożone w przeroście; czy może jest rozlane), „mruki” (mają tak niską częstotliwość, że ich nie słychać, ale można wyczuć dłonią)
3. Opukiwanie - górną opukujemy zgodnie z międzyżebrzami, prawą i lewą w poprzek: o granice stłumienia względnego serca:
■ gr. prawa: " cm na zew. od prawego brzegu mostka
■ gr. górna: III przestrzeń międzyżebrowa
■ gr, lewa: 1 cm do wew. od linii środkowo obojczykowej o granice stłumienia bezwzględnego:
■ gr. prawa: lewy brzeg mostka od IV do VI żebra
■ gr, górna: dolny brzeg IV chrząstki żebrowej
■ gr. lewa: wypukły łuk od IV chrząstki żebrowej do V przestrzeni międzyżebrowej, między lewą linią przymostkową a środkowo obojczykową, odpowiada uderzeniu koniuszkowemu
• określenie miarowości pracy serca - praca serca miarowa lub niemiarowa
• średniej liczby uderzeń na min. - norma to 60 - 100 uderzeń
• wysłuchanie tonów serca - ich głośności (b. ciche, ciche, dość głośne, głośne, b. Głośne) Tony serca
1 ton - odpowiada zamknięciu zastawki dwudzielnej (mitralnej) i trójdzielnej
2 ton - odpowiada zamknięciu zastawek aortalnej i pnia płucnego
O Tony dodatkowe badamy dopiero po dokładnym zbadaniu tonów: 1 i 2. kolejność osłuchiwania zastawek:
1) zas. dwudzielna,
2) zas. aorty,
3) zas. pnia płucnego,
4) zas. trójdzielna,
5) punkt Erba (III przestrzeń międzyżebrowa)