683539614

piej byłoby zacząć działać. Działaniem jest przede wszystkim edukacja ekologiczna. Nie tylko szkolna, ale powszechna, popularyzowana w społeczeństwie, wśród wszystkich grup ludności: od zwykłych ludzi po kręgi ministerialne. Obecnie nasze społeczeństwo nie jest dostatecznie przygotowane do wdrażania zasad ekorozwoju, ale za parę lat może być zupełnie inaczej, miejmy nadzieję - lepiej. Taką świadomość należy kształtować szczególnie u dzieci i młodzieży. Trudno liczyć na zmianę przyzwyczajeń ludzi dojrzałych, zwłaszcza starszych. Chociaż i tu zdarzają się miłe wyjątki. Moja Matka, starsza pani mieszkająca w powiatowym miasteczku na Lubelszczyźnie, opróżnia kosz ze śmieciami raz w tygodniu. Mimo że mieszka w bloku, segregacja odpadów nie sprawia jej kłopotów. Wszystkie resztki żywnościowe przeznaczane są na karmę dla zwierząt, prasa i opakowania papierowe układane są w paczki, towary w opakowaniach plastikowych są rzadkością na liście sprawunków, a na zakupy chodzi się tu z własną torbą. Postępowanie mojej Matki wynika oczywiście z wrodzonej potrzeby oszczędnego gospodarowania. Jest to jednak krzepiący przykład dla nas wszystkich. Recykling odpadów można w prosty sposób upowszechniać w gospodarstwie domowym, ograniczając konsumpcyjny model życia. Trzeba podjąć tę próbę, nie zrażając się tym, że potrwa to kilka, może kilkanaście lat. Ważne jest, aby wierzyć w celowość i skuteczność tej działalności edukacyjnej, bowiem technologie utylizacji odpadów mogą pojawić się niespodziewanie [por. Sobczyk 2000a, s. 23-24]. Aby je zastosować, należy wcześniej przygotować społeczeństwo. Za kilka lat będzie za późno na kształtowanie postaw.

W naszym kraju jest jeszcze bardzo wiele do zrobienia w dziedzinie rozwijania świadomości i kształtowania postaw ekologicznych. Ale jako kraj z ambicjami wejścia do Unii Europejskiej, nie mamy się czego wstydzić. W Polsce funkcjonuje ponad 400 szkół o profilu ekologicznym (w wielu prowadzi się edukację według programów autorskich) [Kozłowski 1997, s. 271], działa ponad 250 proekologicznych organizacji pozarządowych, blisko 180 gospodarstw rolnych prowadzi produkcję bezpiecznej żywności, atestowanej przez Ekoland (wciąż rzadkością są, niestety, sklepy z bezpieczną żywnością). Dołóżmy więc starań do rzetelnej pracy wychowawczej z młodzieżą [por. Sobczyk 1999g].

Świadomość ekologiczna przejawia się w prezentowaniu postaw i przekonań dotyczących emocjonalnych więzi z przyrodą i odpowiedzialności za stan środowiska naturalnego. Kultura osobista to także jeden z aspektów kultury ekologicznej, a czystość naszego języka i po-