6771815104

Istnieją metody syntezy, które pozwalają na otrzymanie kopolimerów o uporządkowanej strukturze rozmieszczenia jednostek monomerycznych A i B. Podstawowymi kopolimerami tego typu są kopolimery szczepione i blokowe.

Pierwsze z nich charakteryzują się budowa rozgałęzioną, przy czym łańcuchy boczne zbudowane są z innego rodzaju jednostek mo-nomerycznych niż łańcuch główny. Kopolimery blokowe mają budowę łańcuchową, a ich makrocząsteczka składa się z oddzielnych bloków, które zbudowane są tylko z monomeru A lub też tylko z monomeru B. Istnieją kopolimery diblokowe (-A-B-), triblokowe (-A-B-A-) lub multiblokowe (-A-B-)_n.

Kopolimery szczepione określa się, wstawiając -graf- pomiędzy nazwy kopolimerów, np. polibutadien-gra/-polistyren. Monomer wy-mieniony jako pierwszy tworzy łańcuch główny, a monomer wymie-niony jak drugi znajduje się w łańcuchu bocznym.

Układ sekwencji bloków przedstawia się jako po\iA-block--poliB, np. polistyren-fr/ocfc-polibutadien.

REGULARNA

BLOKOWA

Rys. 1.5. Budowa makrocząsteczki kopolimerów

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: K. Kelar, D. Ciesielska, Fizykochemia polimerów, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 1997, s. 36-37

Polimeryzacja kondensacyjna (polikondensacja)

Polimeryzacja kondensacyjna należy do polireakcji stopniowych i jest procesem, w którym z co najmniej dwufunkcyjnych, małocząsteczkowych substratów powstają cząsteczki oligomerów i polimerów, z wydzieleniem prostego związku chemicznego (np. wody, chlorowodoru, amoniaku) jako ubocznego produktu reakcji.

Polikondensacja jest wielokrotną reakcją kondensacji grup funkcyjnych, które na początku procesu znajdują się w monomerze, a następnie na końcach rosnącego łańcucha, który tworzy się w ciągu całego okresu trwania procesu. Wzrost łańcucha jest stopniowy i odbywa się w wyniku łączenia się ze sobąjego większych lub mniejszych fragmentów.

W większości przypadków mamy do czynienia z polikondensacją heterofunkcyjną, w której reagują ze sobą dwie różne grupy funkcyjne. Jeśli rozmieszczone są one na tym samym monomerze, to proces nosi nazwę homopolikondensacji. Najczęściej jednak monomery zawierają niereagujące ze sobą grupy funkcyjne jednego rodzaju i wówczas polikondensacja jest możliwa z udziałem co najmniej dwóch monomerów o różnych grupach funkcyjnych - nazywa się ją heteropolikondensacją. Bardzo rzadkim przypadkiem jest polikondensacja homofunkcyjna, która przebiega z udziałem tylko jednego rodzaju grup funkcyjnych, np. polikondensacja silanodiolu lub poli(tereftalanu etylenu).

W polikondensacji, ze względu na wydzielanie się małocząsteczkowego produktu ubocznego, skład ilościowy powstającego polimeru jest inny od składu ilościowego substratów. Polikondensacja jest reakcją odwracalną, zachodzi do ustalenia stanu równowagi.

5