6931257791

obrazu, bez względu na gatunek sil czynnych przy tem, zdąża przez szereg stadyów pośrednich do tęgo samego celu, a tym jest zrównanie powierzchni, śmierć krajobrazu, — cel ten zresztą nie łatwo będzie osiągnięty. — Rosnące kotły lodowe podcinałyby coraz bardziej i zwężały wznoszące się między nimi grzbiety górskie i doprowadziłyby wreszcie do ich zupełnego zniszczenia. Miejsca grzbietów i turni zrównana, niższa zajęłaby powierzchnia. Rozszerzanie się ciągle żłobów lodowcowych ten sam miałoby skutek dla leżących między nimi obszarów, Tatry przyjęłyby postać zaokrąglonych garhów, a gdy postępujący proces niszczenia obniżyłby ich powierzchnię pod linię wiecznego śniegu, lodowce zniknęłyby z ich szczytu i normalne działania wód płynących rządziłyby ich dalszym rozwojem.

Prócz kształtów wywołanych przez wietrzenie, działanie lodowców i powierzchniową czynność wody pewną rolę w krajobrazie niektórych okolic tatrzańskich odgrywają formy powstałe przez działalność krasową, — przez pracę wód podziemnych. Tyczy to oczywiście obszarów zajętych przez skały rozpuszczalne — przedewszystkiem wapienne, które na północnym brzegu Tatr znaczne zajmują przestrzenie. Spotykamy tu ślepe doliny w strome ujęte ściany, typowe werteby: krasowe lejki. Woda, wsiąkając w skałę, wytwarza w jej głębi jaskinie, zbiera się w podziemne strumienie i krasowymi źródłami wraca na powierzchnię, wylewając się w postaci obfitych i silnych nieraz u samego zaczątku strumieni. W mroku jaskiń odwieczne nacieki, sączące się ze stropu krople obwiesiły sklepienia festo-nami białych stalaktytów. Niekiedy zimne wnętrza grot zaległy masy lodu. Powierzchnia skał wapiennych odznacza się dzięki krasowym zjawiskom bogatą i urozmaiconą rzeźbą. Prócz śmiałych, charakterystycznych wcięć dolinnych i lejkowatych zaklęsłości zdobi ją rysująca się na nagich zboczach gęsta sieć drobnych żłobków, wyżartych w rozpuszczalnej skale przez atmosferyczne wody. Działalność wód spływających po powierzchni niszczy często lub przeobraża krasowe formy, niekiedy spotykamy je zmienione przez czynność dawnych lodowców. Na wyższych grzbietach wapiennych widnieją kotły, wcięte w lejki pierwotnie krasowe. Te dla wytworzenia się karów miały tu podobne znaczenie, jak w obszarze innych skal źródłowe lejki potoków. Powstało w ten sposób dziwne zespolenie kształtów różnorodnych,

91