7186602896

Polityka strukturalna Unii Europejskiej...

UE; w 2006 roku to ponad 80% budżetu UE), ale również koszty utraconych możliwości związanych z rynkową alokacją zasobów w gospodarce otwartej.

W początkowym okresie istnienia EWG problematyce strukturalnej (regionalnej) nie poświęcano wiele miejsca, mimo iż już w pracach Międzynarodowego Komitetu przygotowującego Traktat Rzymski zwrócono uwagę na konieczność prowadzenia wspólnej polityki regionalnej - jako jednego z trzech podstawowych kierunków działań Wspólnoty w procesie „powiększania zasobów poprzez waloryzację regionów opóźnionych w rozwoju i wykorzystania pozostającej bez pracy siły roboczej"¹. Dopiero narastające dysproporcje międzyregionalne (w latach 60. wystąpił wyraźny wzrost wielkich aglomeracji i postępujące oznaki zacofanie oddalonych od centrów administracyjnych peryferii co znalazło swój wyraz w zaostrzeniu problemów socjalnych w wymiarze regionalnym - wzroście bezrobocia i zubożeniu ludności regionów zacofanych)². Nowe problemy w tym względzie zrodziły kolejne poszerzenia EWG/UE (przyjęcie Wielkiej Brytanii i Irlandii w 1973 roku, Hiszpanii i Portugalii w 1986 roku oraz piąte poszerzenie Unii z 2004 roku o kolejne 10 krajów, w tym Polskę, jak i kolejne w 2007 roku o Bułgarię i Rumunię), które pogłębiały dysproporcje w poziomie rozwoju regionów państw członkowskich.

Wzrost poziomu zróżnicowania pomiędzy regionami (mierzonego m.in. rosnącymi dysproporcjami w poziomie PKB per capita), kreując obawy wobec planowanego procesu pogłębiania integracji europejskiej (tworzenie JRW UE i UGW), spowodował, że polityce regionalnej i kohezyjnej nadano swoiste przyśpieszenie. Od połowy lat 80. zauważa się dążenie regionów do politycznej obecności w Brukseli. W Zgromadzeniu Regionów Europy sformułowano katalog postulatów (żądań) regionów, które domagają się m.in. zagwarantowania zasady subsydiarności³ w Traktacie o Unii Europejskiej, ustanowienie współdziałania regionów na forum Rady Europejskiej oraz zagwarantowania prawa regionów do skargi w przypadku naruszenia ich praw⁴. Na mocy postanowień Traktatu o Unii Europejskiej z Maastricht utworzono w 1994 roku Komitet Regionów, który stal się jednym z najważniejszych organów doradczych w UE. Przedstawiciele regionów uzyskali prawo do udziału w posiedzeniach Rady Europejskiej dotyczących problematyki regionów. Zasada subsydiarności stała się

137

1

   Por. I. Pietrzyk, Polityka regionalna Unii Europejskiej i regiony w państwach członkowskich, Warszawa 2002, s. 62 i n.

2

   Por. L. Ciamaga, Unia Europejska. Podręcznik akademicki, Warszawa 1997, s. 125 i n.

3

   Zasada subsydiarności zakłada, że władze wyższego szczebla nie powinny i nie mogą podejmować działań w żadnych sprawach, w których możliwe jest skuteczne osiągnięcie celu na szczeblu niższym.

4

   Por. W. Weidenfeld, W. Wessels, Europa od A do Z. Podręcznik integracji europejskiej, Gliwice 1999, s. 71.