7186603906

_i Nasi Mistrzowie

drze Pedagogiki Eksperymentalnej WSP w Krakowie.

Konieczność poprawy warunków mieszkaniowych i niskie zarobki skłoniły ją do podjęcia dodatkowej pracy w Zakładzie Szkolenia Inwalidów w Krakowie, gdzie była zatrudniona na stanowisku nauczyciela (1951-1%2) i konsultanta pedagogicznego (1968-1974). Rozprawę doktorską przygotowała również pod kierunkiem naukowym prof. J. Konopnickiego na temat Konsekwencje pedagogiczne niedostosowania społecznego dzieci głuchych. Stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki uzyskała na Wydziale Filologiczno-Historycz-nym WSP w Krakowie w 1968 r. Od 1 października 1968 r. do 31 stycznia 1974 r. pracowała na stanowisku adiunkta, a od 1974 r. - na etacie docenta kontraktowego i kierownika Zakładu Pedagogiki Eksperymentalnej. W 1979 r. habilitowała się na Wydziale Humanistycznym WSP w Krakowie po przedłożeniu rozprawy habilitacyjnej pt. Rozwijanie sprawności językowej uczniów głuchych w procesie dydaktyczno-wychowawczym w klasie V- VIII Po uzyskaniu stopnia doktora habilitowanego została mianowana docentem etatowym w kierowanym przez siebie Zakładzie Pedagogiki Specjalnej. W latach 1982-1986 była kierownikiem Katedry Pedagogiki Specjalnej.

Jej dorobek naukowy, niewątpliwie spóźniony i nie tak obszerny jak naturalnie startującego pracownika naukowego, jest mimo wszystko pokaźny, skoro obejmuje 37 pozycji opublikowanych i trzy redakcje naukowe „Prac Pedagogicznych”. Dotyczy on w istocie podstawowej dziedziny jej zainteresowań, jaką była pedagogika specjalna, w tym zwłaszcza surdopedagogika. Największym osiągnięciem badawczym w dorobku naukowym doc. J. Baran jest książka pt. Rozwijanie mowy uczniów głuchych w procesie dydaktycznym klas V- VI!I (Warszawa 1981, wyd. II 1985). Praca ta jest rezultatem wieloletnich badań w sześciu zakładach dla dzieci głuchych. Z rozważań autorki wynika, że dla ogólnego rozwoju tej kategorii dzieci istotne znaczenie ma sprawność w posługiwaniu się zasobem leksykalnym, a słownictwo i sprawność językowa mają dla jednostki głuchej wartość szczególną, gdyż pozwalają uczestniczyć w różnych sferach życia społecznego, gospodarczego i kulturalnego.

Równie bogaty jest dorobek doc. J. Baran w zakresie dydaktyki i wychowania. Podczas pracy w krakowskiej WSP prowadziła ćwiczenia, wykłady, seminaria magisterskie i doktoranckie z pedagogiki ogólnej, pedagogiki specjalnej, sur-dopedagogiki i metodologii badań w pedagogice specjalnej. Samodzielnie bądź w zespole doc. J. Baran opracowała i opiniowała plany i programy nauczania szkoły specjalnej dla dzieci głuchych oraz - jako członek zespołów ministerialnych - plany i programy studiów w zakresie pedagogiki specjalnej, realizowane w uniwersytetach i wyższych szkołach pedagogicznych. Była animatorem studenckiego ruchu naukowego organizując m.in. wycieczki naukowo-dydaktyczne do zagranicznych ośrodków opieki specjalnej dla studentów WSP w Krakowie. Zajmowała się też praktykami pedagogicznymi opracowując m.in. ich program z myślą o studiach dziennych.

Dowodem wysokiej oceny jej działalności dydaktyczno-pedagogicznej są nagrody: zespołowa I stopnia Ministra Oświaty i Wychowania (1973), indywidualna III stopnia Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki (1977), nagrody Rektora WSP oraz kilka nagród władz miasta Krakowa.

Wymierne osiągnięcia doc. J. Baran zanotowała także w kształceniu młodej kadry naukowej, zwłaszcza w zakresie inspirowania pracowników Zakładu, a później Katedry Pedagogiki Specjalnej WSP w Krakowie do podejmowania pracy naukowej w zakresie teorii rewalidacji i defektologii. Pod jej kierunkiem naukowym napisało swoje prace magisterskie 204 studentów. Była promotorem 8 przewodów doktorskich. Powoływano ją na recenzenta w przewodach doktorskich poza macierzystą Uczelnią. W latach 1984-1986 prowadziła też zajęcia dydaktyczne w WSP w Rzeszowie.

0

Konspekt nr 1/2006 (25)