IMGs14

irnoł.

ppMtafKac i socjologiczne podejścia w pedagogice spe-Ml wponpnją konieczności korzystania przez surdopedagogikę

U^Mirki daje naoczycidcmi choiną wiedzę o języku, a dzięki znajomo-p^lpaHl językoznawczych ułatwia Ml zrozumienie koncepcji surdodydakt>vz-lpft.Tak np. gramatyka genemmcno-transfonuc >i na Noama Chomsky 'ego⁵⁷ potwora ron Udenowi m. :n. zbudować na podstawach naukowych metodę ma-W ajyjśJ. tej metody. —rijrifl pomaga dziecku odkrywać system ^^P^piBHlpCBKycJl (uczenie się przez odkrywanie), które są wrodzonymi, ddlperoałRyim ****—"» struktur językowych, zgodnie z natywistyezną teorią drwtzycji języka, Cbomsky ‘ego.

FiyclroSagwistyfc ■ jest nauką społeczną, która powstała w latach pięć-dziesiątych naszego wieku jako „kierunek psychologii ogólnej, zajmujący się zastosowaniem metod psychologicznych do badania zjawisk językoznawczych"" . Psychologowie zajmujący się psychoLingwistyką podkreślają jed-■k z uwagi na tradycję związaną z jej powstaniem, że jest to gałąź psychologu, która zajmuje się opisywaniem i wyjaśnianiem wiedzy językowej człowieka * Zajmuje saę ona wykrywaniem struktur i procesów znajdujących aę u podłoża zdomosci człowieka do mówienia i rozumienia języka . Dla wninprrtagofp zasadnicze marmur mają trzy kwestie badane przez psycho-hngwistykę, a mianowicie:

•    kwestia sposobu przyswajania języka (a więc czy dyspozycje do

wzema wę języka mają charakter wrodzony, czy też opanowanie języka jest w mooc rezultatem procesów socjalizacyjnych i wychowania):

•    kwrona powiązania między wiedzą o języku a użyciem języka (rozu-BOK zdania, czyli jego „dekodowanie" tworzenie zdania, czyli jego „kodowanie'' - ca dhh sę n eżycie języka oraz gromadzenie wiedzy o języku - co sidada się na wiedzę o języku);

•    zagadnienie wytwarzania i rozumienia wypowiedzi ¹.

swhi, The Mague hrii, First prmting 1957.

N PWN. Warszawa 1997, s. 179. Ptxkfa#y fnychołmgwistykK WSiP, Warszawa 1992.

Atłik

do prycholingw isrykh PWN. Warszawa 1991.

Podstawy wiedzy z zakresu lingwistyki i psycholingwistyki są nauczycielowi niezbędne w jego pracy rewalidacyjnej. Jest ona pomocna zarówno w nauczaniu języka i mowy dźwiękowej, jak też języka migowego.

Logopedia jest traktowana w niektórych krajach jako dział pedagogiki specjalnej bądź jako odrębna nauka badająca procesy mówienia i rozumienia. Bywa też czasem pojmowana jako dział językoznawstwa stosowanego. Jeden z kierunków logopedii, zwany surdologopedią, zajmuje się zagadnieniami rozwijania mowy i mówienia oraz terapii zaburzeń mowy osób z uszkodzonym słuchem. Dokonania w dziedzinie logopedii znacznie przyczyniają się do usprawnienia praktyki surdodydaktycznej. Związki logopedii z praktyką rewalidacyjną mają już wcale bogatą tradycję. Nauczyciel dzieci głuchych był w przeszłości uważany jednocześnie za specjalistę w zakresie terapii zaburzeń mowy i korekcji wad wymowy u dzieci słyszących.

Szkolna praktyka surdorewalidacyjna znajduje się pod przemożnym wpływem techniki i technologii mikrokomputerowej oraz informatyki. Wpływ ten w ostatnich latach ma charakter wręcz rewolucyjny. Konstruowana aparatura i metody pomiaru ubytku słuchu (audiometria progowa, audiometria nadprogowa, audiometria mowy, audiometria obiektywna)⁶² oraz opracowane i stale doskonalone metody doboru i dopasowywania aparatów słuchowych⁶³ umożliwiają wczesne wykrywanie rodzaju uszkodzenia słuchu, jego obiektywny pomiar.

Możliwość rozpoczęcia wczesnej, skutecznej rewalidacji znalazła nawet odbicie w nazewnictwie. Mówimy coraz częściej nie tyle o głuchocie, co o niedosłyszeniu, czy wręcz o osobach słabo słyszących. Wiąże się to z możliwością rozwijania zachowanych resztek słuchu, warunkowaną wczesnym wykorzystaniem możliwości kompensacyjnych w obrębie samego uszkodzonego analizatora słuchowego, w czym zdecydowanie pomaga rozwój aparatów słuchowych, czy też wykorzystywania bodźców akustycznych stymulujących zakończenia nerwowe w ślimaku za pośrednictwem wszczepu ślimakowego.

Pedagogika specjalna, w tym konsekwentnie i surdopedagogika, zmierza, zgodnie z założeniami procesu rewalidacyjnego, w którym współdziała z innymi naukami, do stworzenia warunków dydaktyczno-wychowawczych, umożliwiających osobom nie w pełni sprawnym rozwój swej tożsamości i moźłhliij pełne integrowanie się z szeroko rozumianym społeczeństwem, w wymiarze i na każdym etapie rozwojowym i przedszkolnym, szkolnym,

** Por. E. H o j a n, Akustyka aparatów słuchowych..., s. 64-82.

* Tamże, i. 213-265.