7292100127

100

100

01    234    56789    10    11    12

Wilgotność całkowita w,, %

Rys. 4.80. Zmiana wytrzymałości na jednoosiowe ściskanie węgla w zależności od wilgotności całkowitej

(Kabiesz 1994)

90 a:

80 70 60 % 50 40

• W stanie nasycenia kapilarnego nl<. Stan nasycenia kapilarnego skał, związany ze zjawiskiem kapilarności czynnej, dotychczas był wykorzystywany w nowej metodzie oznaczania odsączałności grawitacyjnej skał zwięzłych (Bukowski 201 Ob). Według tego Autora, stan kapilarnego nasycenia skał najlepiej przybliża warunki badania laboratoryjnego do warunków, które oddają naturalne stosunki wilgotnościowe w skałach górotworu w środowisku naturalnym, zmienionym odwadnianiem i wpływami eksploatacji górniczej, jest to spowodowane dwoma przeciwstawnymi procesami: stale trwającym procesem, głównie infiltracyjnego zasilania górotworu w wodę, a także z procesami intensywnie i niejednokrotnie długotrwale prowadzonego jego drenażu przez wyrobiska górnicze i systemy odwadniania kopalń. W porach skał, w zasięgu drenażu wyrobiskami górniczymi, oprócz wód związanych, pozostaje znaczna część wód kapilarnych, a w sąsiedztwie uskoków, szczelin naturalnych i poeksploatacyjnych oraz zbiorników wód w wyrobiskach, również pewna ilość wody wolnej. Stan nasycenia kapilarnego jest możliwy do osiągnięcia w warunkach laboratoryjnych. Można go uzyskać przez umieszczenie próbki skały na materiale filtracyjnym (rys. 4.81), charakteryzującym się włoskowatością i pozostającym w kontakcie z próbką i wodą w celu zapewnienia swobodnego podsiąkania kapilarnego z zachowaniem zasad i zaleceń zgodnie z metodą.

Na podstawie badań laboratoryjnych stwierdzono, że woda powoduje zmniejszenie wartości parametrów geomechanicznych, w tym między innymi wytrzymałości na jednoosiowe ściskanie. Wykazano także, że w wyniku nasączenia piaskowców wodą ich wytrzymałość zmniejsza się przeciętnie o 23-40%, piaskowców warstwowanych mułowcami o 16-53%, a iłowców o około 50% (Bukowska red. 2009). Najmniejszy spadek wytrzymałości (1,5-5,5%) odnotowano dla mułowców. jest to zgodne z ich małą zdolnością do wchłaniania wody.

141