7292100545

24

ERHARD CZIOMER

Stanowisko Niemiec wobec reformy i członkostwa w Radzie Bezpieczeństwa ONZ

Pierwszym politykiem niemieckim, który po zjednoczeniu kraju w 1990 r. opowiedział się za członkostwem Niemiec w RB ONZ, był jego honorowy przewodniczący Willy Brandt. Jego stanowisko nie wzbudziło większego zainteresowania ani w rządzie federalnym CDU/CSU/FDP kanclerza Kohla, ani też w samej SPD. Dopiero wysunięcie aspiracji do członkostwa w ONZ przez Japonię na początku 1992 r. spowodowało, iż także nowy, po Hansie Dietrichu Genscherze, minister spraw zagranicznych - Klaus Kinkel zgłosił taką propozycję w oficjalnym wystąpieniu we wrześniu 1992 r. na forum 47 sesji ZO ONZ. Od tej pory dyplomacja niemiecka forsowała formułę głoszącą między innymi: „Zabiegamy w ramach reformy RB ONZ o stałe członkostwo ze wszystkimi prawami i obowiązkami”¹⁹. Jak wyżej wskazano, już w latach 90. ubiegłego wieku nie doszło do reformy całego systemu, w tym także RB ONZ. Z jednej strony nie było większości 2/3 państw gotowych do przeprowadzenia reformy ZO ONZ, a z drugiej od 1997 r. zdecydowanie przeciwko aspiracjom Niemiec występowały Włochy. Dyplomacja włoska uważała, iż Włochy na równi z Niemcami -jako czołowe państwo europejskie - mają pełne prawo do członkostwa w RB ONZ. Kiedy się jednak okazało, iż nie jest to perspektywa realistyczna, Włochy występowały oficjalnie na forum ONZ przeciwko wspomnianemu już wyżej projektowi reformy Ismaila Razali z 1997 r. Z bezpośrednich rozmów autora z politykami i ekspertami w Bonn w latach 1996-1998 wynikało, iż dyplomacja niemiecka rychło zorientowała się o poważnych kosztach dyskutowanego przedsięwzięcia. Wielu przedstawicieli krajów rozwijających się zapowiadało w rozmowach sondażowych ewentualne poparcie dla członkostwa Niemiec w RB ONZ pod warunkiem uzyskania zwiększonej pomocy rozwojowej oraz innych form poparcia finansowego ze strony Niemiec.

Po wygraniu wyborów do Bundestagu 27 września 1999 r. oraz utworzeniu przez SPD i Sojusz 90/Zieloni nowego rządu kanclerza Gerharda Schródera Niemcy wykazywały początkowo wstrzemięźliwość w kwestii ich członkostwa w RB ONZ. Dopiero pod koniec pierwszej kadencji rządów Schródera w latach 2000-2002 nastąpiła stopniowa zmiana w podejściu do reformy RB ONZ. Rząd SPD/S90/Z postulował bowiem ustanowienie wspólnego członkostwa Unii Europejskiej (UE) w RB ONZ i dopiero gdyby tego pomysłu nie udało się zrealizować, wtedy Niemcy winny zabiegać ponownie o członkostwo w RB ONZ²⁰.

W licznych wystąpieniach kanclerza Schródera i ministra spraw zagranicznych Joschki Fischera oraz w materiałach i dokumentach internetowych znalazła się w latach 2003-2005 zarówno szeroka argumentacja na rzecz reformy, jak też uzasadnienie dla członkostwa Niemiec w RB ONZ. Stanowisko rządu SPD/Sojusz 90/Zieloni w tej kwestii można ująć następująco:

1. Niemcy opowiadają się za gruntowną reformą RB w ramach całościowych reform instytucjonalnych ONZ z następujących względów:

¹⁹    Zob. G. Unser, M. W i mmer, Die Vereinten Nalionen...,s. 137.

²⁰    Por. Ch. Hacke, Die Aussenpolitik Deutschland, Frankfurt ani Main--Berlin 2003, s. 483 i nast.